Ad Martyres | Reditus in Auctori Indicem |
[0624A] | Vocati sumus ad militiam Dei vivi jam tunc, cum in sacramenti verba respondimus. |
Ad Nationes | Reditus in Auctori Indicem |
[0603A] | Rudes tunc agebantur et oculi et mentes hominum, ut cujuslibet novi viri aspectu quasi divino commoverentur, [0603B] nedum et regis, et quidem primi. |
[0573A] | Jam ergo tunc primo contempsistis, non veriti scilicet ita instituere, ut omnes coli non possent. |
[0597A] | Propterea et canem, quem apud inferos deputant, sub dextera ejus dicaverunt, quod sub manu ejus compressatur Aegyptiorum, et Fariam adjungunt, quam filiam regis Pharao derivatio nominis esse demonstrat; nam et tunc Pharao, inter caetera honorum et remunerationum, filiam quoque in matrimonium ei dederat. |
[0563C] | Sed veritatem seculo operosissimam philosophi quidem affectant, possident autem Christiani; ideoque qui possident, magis displicent, quia qui affectat, illudit, qui possidet, defendit: denique Socrates ex ea parte damnatus est, quia proprius tentaverat veritatem, deos vestros destruendo: [0563C] quanquam nondum tunc in terris nomen christianum, tamen veritas semper damnabatur. |
[0607A] | Nbsp; Hic illius arma, Hic currus fuit, hoc regnum dea gentibus esse, Si qua fata sinant, jam tunc tenditque fovetque. |
[0570C] | Si ergo vixit, potuit [0570C] effutire aliquid obtusum et exarticulatum sonum tinnitumque, sine modulatu labellorum, expanso ore, lingua stupente, de solis faucibus cogi licet: id fors tunc infantes, quia unicum, facilius commentati, paulo modulatius, utpote linguatuli, in ventum alicujus interpretationis impegerint. |
[0571C] | Ubi tunc, non dicam contemptores deorum Christiani, sed ipsi dei vestri, quos clade illa posteriores loca, oppida approbant, in quibus nati, morati, sepulti sunt, etiam quae condiderunt? |
[0602C] | Nam post plurimas tetras et Attica hospitia Italiae, vel, ut tunc vocabatur, Oenotriae, consedit, exceptus ab Jano sive Jane, ut Salii vocant. |
[0605C] | Erunt; qui tunc dignius rogo sese irrogasset prae dolore parti. |
[0571B] | Ubi tunc Christiani, cum res Romana tot historias laborum suorum subministravit? |
[0571C] | Sed relegere et revolvere non curatis testimonia temporum aliter vobis renuntiata, imprimis ne deos vestros injustissimos pronuntietis, qui propter contemptores etiam cultores suos laedunt; tunc enim vosmetipsos errare probatis, si deos traditis, qui vos a meritis profanorum non discernunt. |
[0599B] | Ideo Quirinus est, quia tunc parentibus quiritatum est per illum. |
[0571B] | Ubi tunc Christiani, cum Hierenappe et Delphos et Rhodos et Creta insulae multis cum millibus hominum pessumierunt; vel quam Plato memorat majorem Asiam aut Africam in Atlantico mari mersam; cum Vulsinios de coelo, Tarpeios de suo monte perfudit ignis, cum terrae motu mare Corinthium ereptum est, cum [0571C] totum orbem cataclysmus abolevit? |
[0568A] | Tunc, inquitis, primo delatum et exhibitum est, auditum et inspectum est, [0568B] atque exinde famae commendatum. |
[0566B] | Quis, oro, sponsor aut illis tunc aut exinde vobis de fide? |
[0604C] | M tunc legibus ageretur, in duos culleos dividi Jovem decuit. |
Ad Senatorem | Reditus in Auctori Indicem |
[1108A] | Tunc igitur cum te consulta reduxerit aetas, disce Deo servare fidem, ne forte bis unum incurras lapsum, quia vere dicitur illud Qui pedis offensi lapidem vitare secundo nescit, et incautus iterum vexaverit artus: Imputet ipse sibi, nec casibus imputet ullis. |
[1105C] | Cumque suos celebrant ritus, his esse diebus Se castos memorant; at si tantummodo tunc sunt, Ut perhibent, casti; reliquo jam tempore quid sunt? |
Ad Uxorem | Reditus in Auctori Indicem |
[1292B] | Tunc si secundum Scripturam qui in matrimonio gentili a fide deprehenduntur, propterea non inquinantur, quia cum ipsis alii quoque sanctificantur: sine dubio isti, qui ante nuptias sanctificati sunt, si extraneae carni commisceantur, sanctificare eam non possunt, in qua non sunt deprehensi. |
[1276A] | Nec me putes propter carnis tuae integritatem mihi reservandam, de contumeliae dolore suspectum, insinuare jam hinc tibi consilium viduitatis: nihil tunc inter nos dedecoris voluptuosi resumetur. |
[1283A] | Etenim illa tunc caecitas longe a finibus saeculi habebatur. |
[1277B] | Igitur per licentiam tunc passivam, materiae subsequentium emendationum praeministrabantur, quas Dominus Evangelio suo, dehinc Apostolus in extremitatibus saeculi aut excidit redundantes, aut composuit inconditas. |
Adversus Gnosticos Scorpiace | Reditus in Auctori Indicem |
[0139A] | Quanquam et si omnem hanc persecutionem conditionalem in solos tunc Apostolos destinasset, utique per illos cum toto sacramento, cum propagine nominis, cum traduce Spiritus Sancti in nos quoque spectasset etiam persecutionis obeundae disciplina, ut in haereditarios discipulos, et apostolici seminis frutices. |
[0151B] | Tunc Petrus ab altero cingitur, cum cruci adstringitur. |
[0145B] | Siquidem tunc aliud significabitur in Scripturis, si non idipsum reperiatur in rebus. |
[0123A] | Cum igitur fides aestuat, et Ecclesia exuritur de figura rubi, tunc Gnostici erumpunt, tunc Valentiniani proserpunt, tunc omnes martyriorum refragatores ebulliunt, calentes et ipsi offendere, figere, occidere. |
[0138A] | Caeterum, pati oportebat omnem Dei praedicatorem atque cultorem qui ad idololatriam provocatus negasset obsequium, secundum illius quoque rationis statum, qua et praesentibus tunc et posteris deinceps commendari [0138B] veritatem oportebat, pro qua fidem diceret passio ipsorum defensorum ejus; quia nemo voluisset occidi, nisi compos veritatis. |
[0145B] | Porro, tunc eveniet quod est scriptum, si non aliud eveniet. |
[0123A] | Cum igitur fides aestuat, et Ecclesia exuritur de figura rubi, tunc Gnostici erumpunt, tunc Valentiniani proserpunt, tunc omnes martyriorum refragatores ebulliunt, calentes et ipsi offendere, figere, occidere. |
[0138A] | [0138A] Est enim Deus noster quem colimus, potens eruere nos de fornace ignis, et ex manibus tuis; et tunc manifestum fiet tibi, quod neque idolo tuo famulabimur, nec imaginem tuam auream, quam stauisti, adorabimus. |
[0123A] | Cum igitur fides aestuat, et Ecclesia exuritur de figura rubi, tunc Gnostici erumpunt, tunc Valentiniani proserpunt, tunc omnes martyriorum refragatores ebulliunt, calentes et ipsi offendere, figere, occidere. |
[0133A] | Quid gravatur pati nunc homo ex remedio, quod non est tunc gravatus pati ex vitio? |
[0130A] | Hanc igitur si a primordio constat et prohibitam de tot tantisque praeceptis, et nunquam impune [0130A] commissam, de tot tantisque documentis, nec ullum tam superbum crimen apud Deum deputari, quam hujusmodi transgressionem, ultro intelligere debemus divinarum et denuntiationum et executionum intentionem, jam tunc martyriis patrocinatam, non modo non dubitandis, verum etiam sustinendis, quibus scilicet locum fecerat prohibendo idololatriam: aliter enim martyria non evenirent; et utique auctoritatem suam praestruxerat, volens ea evenire quibus locum fecerat. |
[0151B] | Tunc Paulus civitatis romanae consequitur nativitatem, cum illic martyrii renascitur generositate. |
[0141B] | [0141B] Nimirum cum animae de corporibus excesserint, et per singula tabulata coelorum de praecepto dispici coeperint, et interrogari arcana illa haereticorum sacramenta, tunc confitendum apud veras potestates et veros homines, Theletos scilicet et Abascantos et Acinetos Valentini. |
[0152A] | Quod si jam tunc Prodicus aut Valentinus [0152B] assisteret, suggerens, non in terris esse confitendum apud homines; minus vero, ne Deus humanum sanguinem sitiat, nec Christus vicem passionis, quasi et ipse de ea salutem consecuturus exposcat; statim audisset a servo Dei, quod audierat a Domino diabolus: Recede, Satana, scandalum [0153A] mihi es; scriptum est: Dominum Deum tuum adorabis, et illi soli servies (Matt. |
[0142A] | Eripere me debuit ex isto terrenae confessionis errore, quam suscipi noluit, si coelestem praecepisset, quia nullos alios homines noveram praeter incolas terrae; ne ipso quidem adhuc tunc in coelis homine conspecto. |
[0150B] | Condixerat scilicet Petrus, regem quidem honorandum; ut tamen tunc rex honoretur, cum suis rebus insistit, [0150C] cum a divinis honoribus longe est; quia et pater et mater diligentur, cum Deo non comparabuntur. |
Adversus Hermogenem | Reditus in Auctori Indicem |
[0234B] | Plane, si huc et illuc, aut in alterum magis proclinaret, tunc inconcinnitatis, et inaequalitatis, et turbulentiae denotari mereretur. |
[0223B] | Jam enim facta erat, sed invisibilis usque tunc videri sustinebat. |
[0225B] | Suggestus autem coeli et terrae primo tunc fuerint tenebrae, et abyssus, et spiritus, et aquae. |
[0200B] | Tunc etiam Dominus nomen adjunxit: Et accepit Deus Dominus hominem quem finxit. |
[0221B] | Adeo aufer hinc autem, et soluta compago est, ut tunc possit de alia terra dictum videri, Terra erat invisibilis et rudis. |
[0228A] | Igitur ut concludam, aut materiam tunc significavit Moyses cum scribit: Et tenebrae super abyssum, et spiritus Dei super aquas ferebatur: aut cum hae species alibi postea demonstrantur factae a Deo, debuerunt aeque demonstrari ex materia, quam Moyses praemiserat, factae: aut si species istas, et non materiam significavit Moyses, ubi materia demonstrata sit quaero. |
[0226B] | II, 21, 23; III, 5, [0226B] 29; IV, 10) postea loquitur, quae nec tunc facta a Deo significavit. |
[0200B] | Nam Deus sibi erat; rebus autem tunc Deus, cum et Dominus. |
[0207B] | Quod si tunc erit mali finis, cum praeses ejus diabolus abierit in ignem, quem praeparavit illi Deus et angelis ejus (Matth. |
Adversus Judaeos | Reditus in Auctori Indicem |
[0638B] | Et ubi tunc filia Sion relinquenda, quae nulla hodie est? |
[0604A] | Unde intelligimus et priorem circumcisionem tunc datam cessaturam, et novam legem, non talem qualem jam dederat patribus processuram, annuntiari, sicut Esaias praedicavit dicens, quod in novissimis diebus manifestus futurus esset mons Domini, et domus Dei super vertices montium: et exaltabitur, inquit, super colles, venient super illum omnes gentes, et ambulabunt multi, et dicent: Venite, ascendamus in montem Domini, et in domum Dei Jacob (Is. |
[0624C] | Tunc infirmi curabuntur, et oculi caecorum videbunt, et aures surdorum audient, et claudus saliet velut cervus, et mutorum linguae solventur, [0625A] (Isa. |
[0607B] | Ex hoc igitur duplicia duorum populorum sacrificia praecostensa jam tunc a primordio animadvertimus. |
[0615B] | Itaque ostendentes et numeram annorum et tempus LX duarum et dimidiae hebdomadarum adimpletum, tunc venisse Christum, id est natum; videamus aliae VII et dimidia hebdomades, quae sunt subdivisae in abscissione priorum hebdomadarum, in quo actu sint adimpletae. |
[0619B] | Nam et Magos reges fere habuit Oriens, et Damascus Arabiae retro deputabatur, antequam transcripta esset in Syrophoenicem ex distinctione Syriarum, cujus tunc [0619C] virtutem Christus accepit, accipiendo insignia ejus, aurum scilicet et odores: spolia autem Samariae, ipsos magos, qui cum illum cognovissent et muneribus honorassent, [0620A] et genu posito adorassent, quasi dominum et regem sub testimonio indicis et ducis stellae spolia sunt facti Samariae, id est idololatriae, credentes videlicet in Christum. |
[0610B] | Parthi, Medi, Elamitae, et qui inhabitant Mesopotamiam, Armeniam, Phrygiam, Cappadociam; et incolentes Pontum, et Asiam, et Pamphyliam; immorantes Aegyptum, et regionem Africae quae est trans Cyrenem inhabitantes, Romani et incolae; tunc et in Hierusalem Judaei (Act, II, 9, 10), et [0610C] caeterae gentes: ut jam Getulorum varietates, et Maurorum multi fines, Hispaniarum omnes termini, et Galliarum diversae nationes, et Britannorum inaccessa Romanis loca, Christo vero subdita, et Sarmatarum, [0611A] et Dacorum, et Germanorum, et Scytharum, et additarum multarum gentium, et provinciarum et insularum multarum nobis ignotarum, et quae enumerare minus possumus? |
[0627B] | Jam vero Moyses, quid utique tunc tantum cum Jesus adversus Amalec praeliabatur, expansis manibus orabat residens (Exod. |
[0639B] | Tunc scilicet speciem honorabilem et decorem habiturus est indeficientem supra filios hominum: tempestivus enim decore citra filios hominum. |
[0635A] | Hoc enim lignum tunc in sacramento erat, quo Moyses aquam amaram [0635B] indulcavit; unde populus, qui siti peribat in eremo, bibendo revixit (Exod. |
[0626A] | XXXIV, 12), [0626A] et: Quae non rapueram, tunc exsolvebam (Ps. |
[0621B] | Licuit [0621B] ergo et Christo Dei in Psalmis sine bellicis rebus ensem sermonis Dei praecingi figurato, cui praedicta tempestivitas congruat cum gratia labiorum, quem tunc cingebatur super femur apud David, quando venturus in terras ex Dei patris decreto nuntiabatur: Et deducet, inquit, te magnitudo dexterae tuae (Psal. |
[0632B] | Itaque ostendentes et numerum annorum, et tempus LXII et dimidiae hebdomadarum adimpletarum, probavimus tunc venisse Christum, id est natum: et septem dimidiae hebdomadarum, quae sunt subdivisae in abscissionem priorum hebdomadarum, intra quae tempora passum ostendimus Christum; atque ita LXX hebdomadibus conclusis, et civitate exterminata, et sacrificium et unctionem exinde cessare. |
[0639C] | Et tunc cognoscent eum, quem pupugerunt. |
[0627A] | Hac denique virtute crucis, et hoc more cornutus, universas gentes et nunc ventilat per fidem, auferens a terra in coelum, et tunc ventilabit per judicium, dejiciens de coelo in terram. |
[0607B] | Et tunc dixit Cain ad Abel fratrem suum: Eamus in campum. |
[0626B] | XXII, 6), Christi exitum jam tunc denotabat, in victimam concessi a patre, lignum passionis suae bajulantis. |
[0607B] | Et tunc dixit Deus ad Cain: Ubi est Abel frater tuus? |
[0629B] | Si adhuc quaeres Dominicae crucis praedicationem, satis jam [0629B] poterit tibi facere vicesimus primus Psalmus, totam Christi continens passionem, canentis jam tunc gloriam suam: Foderunt, inquit, manus meas et pedes (Ps. |
[0635A] | Utique illa terra virgo nondum pluviis rigata, nec imbribus foecundata, ex qua homo tunc plurimum plasmatus est, ex qua nunc Christus secundum carnem ex virgine natus est. |
[0628A] | Nam qui in illam tunc respiciebat, a morsu serpentium liberabatur. |
[0620A] | Idololatriam enim Samariae nomine notavit, ut ignominiosae ob idololatriam, qua desciverat tunc a Deo sub rege Hieroboam. |
Adversus Marcionem | Reditus in Auctori Indicem |
[0441B] | Nam quoniam in Esaia jam tunc Christus, Sermo scilicet et spiritus Creatoris, Joannem praedicarat, vocem clamantis in deserto, parare viam Domini, in hoc venturum ut Legis et Prophetarum ordo exinde cessaret, per adimpletionem, [0441C] non per destructionem, et regnum Dei a Christo annuntiaretur; ideo subtexuit, facilius elementa transitura, quam verba sua; confirmans hoc quoque, quod de Joanne dixerat, non praeteriisse. |
[0286B] | [0286B] Et ita Deus tunc maxime magnus, cum homini pusillus; et tunc maxime optimus, cum homini non bonus; et tunc maxime unus, cum homini duo aut plures. |
[0347A] | Jam vero Moyses, quid utique tunc tantum, cum Jesus adversus Amalech praeliabatur, expansis manibus orabat residens; quando in rebus tam attonitis, magis utique genibus depositis, et manibus caedentibus pectus, et facie humi volutante, orationem commendare debuisset; nisi quia illic ubi nomen Domini Jesu dimicabat, dimicaturi quandoque adversus diabolum, crucis quoque erat habitus necessarius, per quam Jesus victoriam esset relaturus? |
[0348C] | Ex hoc enim quod non est edita qualitas mortis, potuit et per crucem evenisse, tunc alii deputanda, [0349A] si in alium fuisset praedicatum, nisi si nec mortem volet Christi mei prohetatam; quo magis erubescat, si suum quidem Christum mortuum annuntiat, quem negat natum: meum vero mortalem negat, quem nascibilem confitetur. |
[0339B] | Idololatriam enim Samariae nomine notavit, ut ignominiosae ob idololatriam, qua desciverat tunc a Deo, sub rege Hieroboam. |
[0340A] | Adversus regem autem Assyriorum, adversus Herodem intellige; cui utique adversati sunt [0340A] magi tunc, non renuntiando de Christo, quem intercipere quaerebat. |
[0455A] | Nam qui olim a caeco illo filius David fuerat invocatus, quod tunc reticuit, non habens in praesentia scribas, nunc ultro coram eis de industria protulit: ut se, quem caecus secundum scribarum doctrinam filium tantum David praedicarat, Dominum quoque ejus ostenderet; remunerata quidem fide caeci, qua filium David crediderat illum; pulsata vero traditione Scribarum, qua non et Dominum eum norant. |
[0281A] | Non enim projicimus, sed deponimus nuptias: [0281A] nec praescribimus, sed suademus sanctitatem; servantes et bonum, et melius pro viribus cujusque sectando; tunc denique conjugium exerte defendentes cum inimice accusatur spurcitiae nomine in destructionem Creatoris, qui proinde conjugium pro rei honestate benedixit, in crementum generis humani, quemadmodum et universum conditionis in integros et bonos usus. |
[0499A] | Figuram ostendit fuisse velamen faciei in Moyse, velaminis cordis in populo, quia nec nunc apud illos perspiciatur Moyses corde, sicut nec facie tunc. |
[0339A] | De illo autem tunc auri munere etiam David: Et dabitur illi ex auro Arabiae; et rursus: Reges Arabum et Saba munera afferent illi . |
[0328C] | IV, 20), Christus Dominus, qui ab initio vicarius Patris in Dei nomine et auditus sit et visus; scimus ipsius voces ejusmodi fuisse jam tunc Israeli exprobrantis, quae in illum commissuri praedicabantur: Dereliquistis Dominum, et in iram provocastis Sanctum Israel (Is. |
[0330B] | Tunc et (Zach. |
[0339A] | Nam et magos reges habuit fere Oriens, et Damascus Arabiae retro deputabatur, antequam transcripta esset in Syrophoenicen, ex distinctione Syriarum; cujus tunc virtutem Christus accepit, accipiendo insignia ejus, aurum scilicet et odores; spolia autem Samariae, [0339B] ipsos magos: qui cum illum cognovissent, et muneribus honorassent, et genu posito adorassent, quasi Deum et regem, sub testimonio indicis et ducis stellae, spolia sunt facti Samariae, id est idololatriae, credentes videlicet in Christum. |
[0315C] | Tunc enim vane dejeraret, si non fuissent qui alios deos crederent, tunc quidem simulacrorum cultores, nunc vero et haeretici. |
[0398A] | Nam etsi natura bonum et malum notum est, non tamen Dei disciplina: qua cognita, tunc demum convenientia voluntatis et facti ex fide, ut sub metu Dei agitur. |
[0461A] | Itaque illuminator antiquitatum quid tunc voluerit significasse panem, satis declaravit, corpus suum vocans panem. |
[0404C] | Nos contrario dicimus: primo, non potuisse illi annuntiari, quod mater et fratres ejus foris starent quaerentes videre eum, si nulla illi mater et fratres nulli fuissent; quos utique norat qui adnuntiaret, vel retro notos, vel tunc ibidem compertos, dum eum videre desiderant, vel dum ipsi nuntium mandant. |
[0326A] | Tunc ergo conclusurus ordinem suum, tunc si forte credendus est; aut si jam hinc perfecta res est ejus, vane ergo venturus est, nihil scilicet peracturus. |
[0354C] | Et ubi tunc filia Sion derelinquenda, quae nulla hodie est? |
[0334A] | Ideoque et ipse cum angelis tunc apud Abraham in veritate quidem carnis apparuit, sed nondum natae; quia nondum moriturae; sed et discentis jam inter homines conversari. |
[0384A] | Et tamen per Jesum tunc quoque concussum est sabbatum, ut et hoc in Christum renuntiaretur, etiamsi odio insecutus est solemnissimum Judaeorum diem, ut Christus non Judaeorum. |
[0428A] | Ideo et tunc Pharisaeus, qui illum vocarat ad prandium, retractabat penes se, cur non prius tinctus esset quam recubuisset secundum legem, qui Deum legis circumferret? |
[0325B] | Nam cum intueor dominum ejus, tanto aevo patientissimum acerbissimi Creatoris annuntiantis interea in homines Christum suum, quacumque id [0325B] ratione fecit, tam revelationem quam intercessionem suam differens, eadem ratione dico illum patientiam debuisse Creatori, in Christo quoque suo dispositiones suas exsecuturo, ut perfecta et expleta omni operatione aemuli Dei, et aemuli Christi, tunc et ipse proprias dispositiones superduceret. |
[0498B] | Si enim prius constaret eum esse, tunc et adscribi ei potest. |
[0457B] | Et tunc videbunt Filium hominis venientem de coelis cum plurima virtute. |
[0326A] | Tunc ergo conclusurus ordinem suum, tunc si forte credendus est; aut si jam hinc perfecta res est ejus, vane ergo venturus est, nihil scilicet peracturus. |
[0414A] | Caeterum, si sic nescit quasi errans, eo quod putaret illorum esse Christum: ergo jam constat et supra Petrum interrogatum a Christo, quem se existimarent ut de Creatoris dixisse, Tu es Christus; quia si tunc alterius Dei illum cognovisset, hic quoque non errasset. |
[0326B] | Sive enim Christus jam tunc in semetipsum secundum nos, sive prophetes de semetipso secundum Judaeos pronuntiabat, [0326C] nondum tamen factum pro jam transacto sonabat. |
[0421B] | Igitur ubi medicinarum edidit beneficia, tunc et scorpios et serpentes sanctis suis subdidit, ille scilicet qui hanc potestatem, ut et allis praestaret, prior acceperat a Patre, et secundum ordinem praedicationis exhibuit. |
[0343B] | Hoc nomen ipse Christus suum jam tunc esse testatus est, cum ad Moysen loquebatur. |
[0403B] | Tantumdem et Creatori competit, et Joannem ipsius esse majorem natis mulierum, et Christum vel quemque modicum, qui major Joanne futurus sit in regno aeque Creatoris, et qui sit major tanto propheta, qui non fuerit scandalizatus in Christum, quod tunc Joannem minuit. |
[0341A] | Si tuus Christus est, ergo et ipse bellator est; si bellator non est, machaeram intentans allegoricam, licuit ergo et Christo Creatoris in Psalmo, sine bellicis rebus, ensem sermonis Dei praecingi figurato, cui [0341A] supradicta tempestivitas congruat, et gratia labiorum; quem tunc jam cingebatur super femur apud David, quandoque missurus in terram. |
[0342A] | Nullus [0341D] enim status differentiarum nonnisi proprietatibus [0342A] appellationum consignatur: quibus deficientibus si quando, tunc graeca catachresis de alieno abutendo succurrit. |
[0286B] | [0286B] Et ita Deus tunc maxime magnus, cum homini pusillus; et tunc maxime optimus, cum homini non bonus; et tunc maxime unus, cum homini duo aut plures. |
[0420A] | Omne quod subitum est, cum annuntiatur, tunc primum speciem inducens, tunc primum accipit tempus. |
[0498B] | Si vero ex eo tempore hunc titulum ei adscribit, [0498B] quo revelatus, quasi exinde sit pater misericordiarum, quo liberare instituit genus humanum; atquin et nos ex eo tempore negamus illum, ex quo dicitur revelatus: non potest igitur aliquid ei adscribere, quem tunc ostendit, cum aliud ei adscribit. |
[0330B] | Tunc scilicet habiturus et speciem honorabilem, et decorem indeficientem supra filios hominum. |
[0400C] | Eximat et de oculo suo trabem haereticus, tunc in oculo Christiani, si quam putat, stipulam revincat. |
[0290B] | Hunc statum ejus confirmavit etiam ipsa lex, tunc a Deo posita. |
[0326A] | Secundum eas enim probaturus Christum Creatoris fuisse, ut postea Christo suo adimpletas, necesse habeo ipsarum quoque scripturam formam, et (ut ita dixerim) naturam demandare, ne tunc in controversiam deductae, cum adhibentur ad caussas, et sua et caussarum defensione [0326B] commixtae, obtundant lectoris intentionem. |
[0316A] | Hoc ut Deus faceret, tu quoque Marcion coegisti: [0316A] jam tunc enim providebaris. |
[0463A] | Cur ergo non vel tunc alium eis prodidit? |
[0312A] | Evenit enim in bonis factis poenitentiae confessio, ad invidiam et exprobrationem ejus qui beneficii ingratus exstiterit, sicut et tunc circa personam Saulis honorandam annuntiatur a Creatore, qui non deliquerat, cum Saulem assumit in regnum, et Sancto Spiritu auget; optimum enim adhuc: qualis, inquit, non erat in filiis Israelis, dignissime allegerat, sed nec ignoraverat ita eventurum, nemo enim te sustinebit improvidentiam adscribentem Deo ei, quem Deum non negans, confiteris et providum. |
[0399A] | Quorumdam tunc fidem paulatim ad perfectum disciplinae Christianae nitorem, primis quibusque praeceptis balbutientis adhuc benignitatis informabat. |
[0379B] | Atque adeo si et Christus Marcionis natus ex homine diceretur, tunc et ipse caperet appellationis communionem, et essent duo filii hominis, sicut et duo Christi, et duo Jesus. |
[0411A] | III), et invenies illic tamquam Filium hominis [0411A] (nondum enim vere erat, nondum scilicet natus ex homine), jam tunc istos exitus constituentem. |
[0497B] | Aliud igitur facta per demutationem, tunc consequetur Dei regnum; jam non caro nec sanguis, sed quod illi corpus Deus dederit. |
[0472A] | Est autem Evangelium etiam Dei novi, quod vis, tunc ab Apostolo defensum. |
[0265A] | Enimvero, prius est ut eum probes esse, per quae Deum probari oportet: per opera; tunc Enimvero, prius est ut eum probes esse, per quae Deum probari oportet: per opera; tunc deinde per beneficia. |
[0465C] | Sed sic et Joseph corpus fuisse noverat, quod tota pietate tractavit, ille Joseph, qui non consenserat in scelere Judaeis: Beatus vir qui non abiit in consilio impiorum, et in via peccatorum non stetit, et in cathedra pestium non sedit; oportuerat etiam sepultorem Domini prophetari, ac jam tunc merito benedici. |
[0288C] | Bonitas amplius delicias adjecit homini, ut quamquam totius orbis possidens, in amoenioribus moraretur, translatus in paradisum, jam tunc de mundo in Ecclesiam. |
[0491B] | Mortuorum resurrectionem quomodo quidam tunc negarint, prius dispiciendum est. |
[0444C] | Eam itaque regionem, sinum dico Abrahae, etsi non coelestem, sublimiorem tamen inferis, interim refrigerium praebituram animabus justorum, donec consummatio rerum resurrectionem omnium plenitudine mercedis expungat; tunc apparitura coelesti promissione quam Marcion suo vindicat, quasi non a Creatore promulgatam. |
[0293C] | Nonne tunc magis deceptus ex impraescientia futuri videretur, cum obstitisset? |
[0376C] | Tunc enim aliquatenus posset videri patientiae suae praestitisse. |
[0464B] | XLVI) agglutinatam gutturi suo tunc probabat, non loquendo. |
[0398B] | Satis ergo jam tunc me docuit ea facere aliis, quae mihi velim fieri. |
[0314C] | Interrogabat Deus quasi incertus, ut et hinc liberi arbitrii probans hominem, in caussa aut negationis aut confessionis daret ei locum sponte confitendi delictum, et hoc nomine relevandi, sicut de Cain sciscitatur, ubinam frater ejus; quasi non jam vociferatum a terra sanguinem Abelis audisset: sed ut et ille haberet potestatem ex eadem arbitrii potestate sponte negandi delicti, et hoc nomine gravandi; atque ita nobis conderentur exempla confitendorum potius delictorum, quam negandorum: ut jam tunc initiaretur evangeliea doctrina (Matth. |
[0514A] | Qui plane si non fuisset, tunc haec in Creatorem spectasse potuissent. |
[0502B] | Si enim tunc retributio meritorum, quomodo jam aliqui cum Deo poterunt deputari? |
[0314B] | Enimvero oportebat conscientia peccati delitescentem, evocatum prodire in conspectum Domini, non sola [0314B] nominis inclamatione, sed cum aliqua jam tunc admissi suggillationem. |
[0519C] | Marcionis autem, cum totum impleverit mundum, ne tunc quidem se defendere poterit de Apostolica. |
[0497C] | Si autem tunc fiet verbum, quod scriptum est apud Creatorem: Ubi est, mors, victoria tua, vel contentio tua? |
[0516C] | Si enim Creator cogniturus erat quandoque occultum illud Dei superioris sacramentum, et ita Scriptura habebat: Occulti Deo, qui omnia condidit; sic inferre debuerat: Ut nota fiat illis multifaria sapientia Dei, tunc et potestatibus et principatibus cujuscumque Dei, cum quibus sciturus esset Creator. |
[0335C] | Jam tunc potuisti etiam nativitatem putativam illi accommodasse, ne in [0336A] hanc quoque impegisses quaestionem. |
[0420A] | Omne quod subitum est, cum annuntiatur, tunc primum speciem inducens, tunc primum accipit tempus. |
[0421B] | Cum via fidem demonstret, per quam ad Deum perveniemus, jam tunc eidem viae, id est fidei, hanc erogationem et subjectionem bestiarum pollicetur. |
[0346A] | Itaque in primis Isaac, cum a patre in hostiam deditus, lignum sibi ipse portaret, Christi exitum jam tunc denotabat, in victimam concessi a Patre, et lignum passionis suae bajulantis. |
[0421B] | Tunc saliet claudus ut cervus, et clara erit lingua mutorum. |
[0384C] | Denique, tunc demum sabbatum destruxisset, etiam ipsum Creatorem, si discipulos sabbato jejunare mandasset, adversus statum scripti et voluntatis Creatoris. |
[0315C] | Tunc enim vane dejeraret, si non fuissent qui alios deos crederent, tunc quidem simulacrorum cultores, nunc vero et haeretici. |
[0286B] | [0286B] Et ita Deus tunc maxime magnus, cum homini pusillus; et tunc maxime optimus, cum homini non bonus; et tunc maxime unus, cum homini duo aut plures. |
[0509B] | Agnosco his jam tunc prospectis mirari substantias coelestes ipsam Hierusalem quae sursum est (Gal. |
[0462A] | Ita et nunc sanguinem suum in vino consecravit, qui tunc vinum in sanguine figuravit. |
[0410A] | Haec itaque quae viderat Petrus, et cum pristinis compararat, et non tantum retro facta, sed et in futurum jam tunc prophetantia recognoverat, [0410B] interroganti Domino quisnam illis videretur, cum pro omnibus responderet: Tu es Christus, non potest non eum sensisse Christum, nisi quem noverat in Scripturis, quem jam rescensebat in factis. |
[0443B] | Habes etiam nuptiarum quoquo velis prospectorem, quas nec separari vult, prohibendo repudium, nec cum macula haberi, tunc permittendo divortium. |
[0367C] | Denique, ubi manus illi Marcion intulit, tunc diversum et aemulum factum est apostolicis. |
[0377C] | Video Ninivitas scelerum veniam censecutos a Creatore, ne dixerim tunc quoque a Christo, quia a [0378A] primordio egit in Patris nomine. |
[0392B] | Tunc, si Vae Creatoris est, quod in divites spectat, ergo Christus non est divitibus offensus, sed Creator; et ratas habet Christus divitum causas, superbiam dico, et gloriam, et saeculi studia, et Dei incuriam, per quae Vae merentur a [0392C] Creatore. |
[0268B] | Tunc primum cum antecessoribus apostolis conferebat. |
[0423D] | Quae autem fuisset felicitas eorum qui tunc videbant, quae alii [0424A] merito vidisse non poterant, si non erant consecuti repraesentationem eorum quae nunquam praedicarant, nisi quoniam poterant vidisse, qui Dei sui res quas etiam praedicaverant, non tamen viderant? |
[0368B] | Haec amplectemur, si nobiscum magis fuerint; si Marcionis praesumptionem percusserint, tunc et illa constabit eodem vitio haereticae caecitatis erasa, quo et haec reservata. |
[0445B] | Tunc enim apostoli satis jam audierant Moysen et prophetas, qui secuti erant Christum, credendo Moysi et prophetis. |
[0309C] | Arcam vero circumferre, neque quotidianum opus videri potest, neque humanum; sed et rarum, et sacrosanctum, et ex ipso tunc Dei praecepto utique divinum. |
[0451A] | Sed nondum puto ejusmodi tunc caeci erant, qualis Marcion, ut haec fuerit caeci illius fides, qua crediderit in voce, Jesu fili David. |
[0440C] | Quomodo tunc alterius videri potest, si non ad hoc proponatur, ut a te de qua agitur separetur? |
[0356B] | Haec ratio regni terreni, post cujus mille annos, intra quam aetatem concluditur sanctorum resurrectio, pro meritis maturius vel tardius resurgentium, tunc et mundi destructione, et judicii conflagratione commissa, demutati in atomo in angelicam substantiam, scilicet per illud incorruptelae superindumentum, transferemur in coeleste regnum, de quo nunc sic ideo retractatur, quasi non praedicato apud Creatorem, ac per hoc, alterius Dei Christum probante, a quo primo et solo sit revelatum. |
[0273B] | Tunc enim rationalis habebitur vel secunda in extraneum bonitas, si sine injuria ejus operetur, cujus est res, quamcumque bonitatem, justitia prima efficit rationalem, sic et in principali gradu rationalis erit, cum in rem suam exhibetur, si justa sit. |
[0506A] | Cum vero tunc sic struxerit, carnis peccati, et substantiam confirmavit, id est carnem, et similitudinem ad vitium substantiae retulit, id est ad peccatum. |
[0450B] | Tam distincta fuit a primordio Judaea gens per tribus et populos et familias et domos, ut nemo facile ignorari de genere potuisset, vel de recentibus Augustianis censibus adhuc tunc fortasse pendentibus. |
[0312B] | Bene igitur quod praemisit optimi Dei titulum, patientissimi scilicet super malos, et abundantissimi misericordiae et miserationis super agnocentes et deplangentes delicta sua, quales tunc Ninivitae. |
[0388A] | Mater Sion [0388A] dicet homo; et homo factus est in illa (quoniam Deus homo natus est), et aedificavit cam voluntate Patris: ut scias ad cum tunc gentiles convenisse, quia Deus homo erat natus, aedificaturus Ecclesiam ex voluntate Patris, ex allophytis quoque. |
[0515A] | Si haec ita sunt, ergo his prope fiunt nunc nationes in Christo, [0515A] a quibus tunc longe fuerant. |
[0522A] | IV, 3): Novate vobis novamen novum; jam tunc docebat deponere veterem hominem, et novum induere ( In Ep. |
[0475A] | Neque enim quia Creator pronuntiavit: Maledictus omnis in ligno suspensus; ideo videbitur alterius Dei esse Christus, et idcirco a Creatore jam tunc in lege maledictus. |
[0350A] | Ita, quae in Christo nova dispositio invenitur hodie, haec erit quam tunc Creator pollicebatur; [0350B] religiosa et fidelia David, jam sancta religione, et fidelis ex resurrectione. |
[0279C] | Quid tunc Creator? |
[0302A] | Justitiam ergo primo judicis dispice: cujus si ratio constiterit, tunc et severitas; et per quae severitas decurrit, rationi et justitiae reputabuntur. |
[0265A] | Enimvero, prius est ut eum probes esse, per quae Deum probari oportet: per opera; tunc Enimvero, prius est ut eum probes esse, per quae Deum probari oportet: per opera; tunc deinde per beneficia. |
[0386C] | Tunc enim ipse erat qui in Prophetis loquebatur, Sermo, Filius Creatoris: «Adsum, dum hora est, in montibus, ut evangelizans auditionem pacis, evangelizans bona. |
[0484C] | Et numquid ipse tunc Paulus destinabatur, de Judaea, id est, de judaismo, auferri habens in aedificationem christianismi, positurus unicum fundamentum, quod est Christus? |
[0432B] | Ipse enim tunc fuerat in Moyse, qui talia audierat, spiritus scilicet Creatoris. |
[0416A] | De qua gloria non aliter illustratus discessit a Christo, quam solebat a Creatore: proinde tunc oculos percutiens filiorum Israelis, quemadmodum et nunc excaecati Marcionis, qui hoc quoque argumentum adversus se facere non vidit. |
[0415C] | Et in novissimo: Et tunc videbis posteriora mea. |
[0504C] | Tunc lex, nunc justitia Dei per fidem Christi. |
[0462A] | Multo manifestius Genesis in benedictione Judae, ex cujus tribu carnis census Christi processurus, jam tunc Christum in Juda delineabat. |
[0422A] | Quanquam et si in aliquo [0422A] deliquissent erga Deum ignotum, pone tunc notum; non tamen zelotem eum experiri debuissent, qui dissimilis Creatoris inducitur. |
[0421B] | Tunc patefient oculi caecorum, et aures exaudient surdorum. |
[0265B] | Caeterum, non quia liberasse dicitur hominem, ideo esse eum constat; sed si esse constiterit, tunc et liberasse dicetur; ut et an liberaverit constet; quia potuerit et esse, et non liberasse. |
[0348B] | Si adhuc quaeris dominicae crucis praedicationem, satis jam tibi potest facere vigesimus primus psalmus, totam Christi continens [0348B] passionem, canentis jam tunc gloriam suam: Foderunt, inquit (Ps. |
[0463A] | Ergo non pateretur, alium se tunc quoque supersedit ostendere: ut sed quoniam ex ore ejus confessionem extorquere [0463B] cupiebant, nec confesso tamen credituri, qui eum ex operibus Scripturas adimplentibus agnovisse debuerant; ita ejus fuit occultasse se, cui ultro debebatur agnitio. |
[0417C] | Nam et tunc ad Heliam (III Reg. |
[0504C] | Servivit Deus tuus dispositioni Creatoris, dans ei tempus et Legi ejus: an ejus tunc, cujus et nunc? |
[0316A] | Satis et tunc pusillus Deus in ipsa etiam ferocia sua, cum ob vituli consecrationem efferatus in populum, de famulo suo postulat Moyse (Exod. |
[0277C] | Nam et tunc tacite permissum est, quod sine ultione prohibetur. |
[0346B] | Hac denique virtute crucis, et hoc more cornutus, universas gentes et nunc ventilat per fidem, auferens a terra in coelum; et tunc per judicium ventilabit, dejiciens de coelo in terram. |
[0438A] | Cujus denique declinaverant vocationem tunc primo dicentes ad Aaronem (Exod. |
[0438B] | Hoc ut patrifamilias renuntiatum est, motus tunc (bene quod et motus; negat enim Marcion moveri Deum suum, ita et hoc meus est), mandat de plateis et vicis civitatis facere sublectionem. |
[0273B] | [0273B] Exhibe principalem rationem, et tunc vindica sequentem. |
[0246B] | Hanc quoque nondum exemplariis suffectam, fraude tunc fratris, dehinc apostatae, amisi; qui forte descripserat quaedam mendosissime, et exhibuit frequentiae. |
[0446C] | Nunc etsi praefatus est, multos tunc fuisse leprosos apud Israelem in diebus Helisaei prophetae, et neminem eorum purgatum nisi Naaman Syrum (Luc. |
[0276C] | Ecce enim hoc ipso quod retro quietus, qui nec notitiam sui aliquo interim opere curaverit, post [0276C] tantum aevi senserit in hominis salutem, utique per voluntatem, nonne concussibilis tunc fuit novae voluntati, ut et caeteris motibus videatur obnoxius? |
[0440C] | Tunc enim videretur ita dixisse, si eos in Creatorem, non in mammonam infideles notando, per Creatoris mentionem distinctiones fecisset Dei alterius, non commissuri suam veritatem infidelibus Creatoris. |
[0472C] | Exinde, decurrens ordinem conversionis suae de persecutore in apostolum; scripturam Actorum Apostolicorum confirmat, apud quam [0472C] ipsa etiam Epistolae istius materia recognoscitur, intercessisse quosdam, qui dicerent circumcidi oportere, et observandam esse Moysi legem: tunc apostolos de ista quaestione consultos, ex auctoritate spiritus renuntiasse, non esse imponenda onera hominibus, quae patres ipsi non potuissent sustinere. |
Adversus Marcionem Libri Quinque | Reditus in Auctori Indicem |
[1087D] | Tunc etiam Joseph, Maria cum conjuge foeta, Coelesti pariter gnato numerantur, et ipsi. |
[1088B] | Illi Deum, vos falso hominem sine corpore corpus [1088B] Dicitis, et varia heu mentis vesania mergit, Quod qui praesumpsit, mergentes spargitis ambo: Namque hominem pariterque Deum, tunc facta probabunt Commixtum, nec pauca dabit signacula mundus. |
[1053D] | Hanc quoque nondum exemplariis suffectam, fraude tunc fratris dehinc apostatae amisi; qui forte descripserat quaedam mendosissime, et exhibuit frequentiae. |
[1085C] | Vel quia tunc nihil ex his factum ostenditur esse, Debuerat finem generi statuisse futuro, Connubii solido complexus corde replesset, Fecisset corpore viros, sine germine fructus, Foeminei sexus cubitus taedere dedisset, [1085D] Clausisset penitus carnis genitalia membra, [1086A] Nulla voluntas nostro animo, neque posse facultas. |
[1055B] | Sic postea demens Amplius aggressus, desperatissimus hostis, Infudit mentes hominum caligine mersas; Oblitos Dominum, docuit spem linquere certam, Idola vana sequi, turbam sibi fingere divum; Sortes, auguria, stellarum nomina falsa, Nascentum geneses constringere, posse videre Extorum inspiciis, resque exspectare futuras; Terribilis magicae refugarum audacia ductos, Confictam molem mirantes, spernere vitam, Impulit in praeceps, scelerata insania mersos, Sanguine gaudentes, homicidia saeva minari, [1055B] Corpore in alterius tunc carnis vulnus amare; Ardentes etiam, calida dulcedine captos, Foedera naturae transcendere, corpora munda Complexu infando sexum maculare virilem; Foemineos usus vulgi contamine mixtos Illicitos; castosque sinus, generique dicatos, In coitum obscoenum pro luxu suasit haberi. |
[1079B] | Reddidit ergo Deus gratis peccata paterna In cataclysmo enecans pariter cum prole parentes; Genteque jam quarta genitos de stirpe nepotes, Cum fere nongentos hos tunc adjuverit annos. |
Adversus Praxeam | Reditus in Auctori Indicem |
[0153D] | Caeterum ne tunc quidem solus; habebat enim secum rationem suam, verbum, sapientiam; quam postea ad extra emisit, et factus est sermo exterior. |
[0169B] | Quod si ex illis es qui tunc Dominum non sustinebant Dei se Filium ostendentem, nec eum Dominum crederent, recordare tu cum illis scriptum esse: Ego dixi, Vos dii estis, et filii Altissimi (Ps. |
[0155A] | Excidit sibi coluber, quia Jesum Christum post baptisma Joannis tentans, ut Filium Dei aggressus est; [0155A] certus filium Deum habere, vel ex ipsis Scripturis de quibus tunc tentationem struebat: Si tu es filius Dei, dic ut lapides isti panes fiant; item: Si tu es filius Dei, dejice te hinc: scriptum est enim, quod mandavit angelis suis super te (utique Pater) ut te manibus suis tollant, necubi ad lapidem pedem tuum offendas. |
[0156B] | Avenae vero [0156B] illae utique tunc semen excusserant. |
[0159A] | Tunc male, cum plures, secundum Valentinos et Prodicos: tunc in monarchiae eversionem, cum in Creatoris destructionem. |
[0159B] | Cum autem subjecta erunt illi omnia, utique absque eo qui ei subjecit omnia, tunc et ipse subjicietur illi, qui ei subjecit omnia, ut sit Deus omnia in omnibus. |
[0160A] | Caeterum, ne tunc quidem solus; habebat enim secum, quam habebat in semetipso, rationem suam scilicet. |
[0160C] | Possum itaque non temere praestruxisse, et tunc Deum ante [0160D] universitatis constitutionem solum non fuisse, habentem [0161A] in semetipso proinde rationem, et in ratione sermonem, quem secundum a se faceret agitando se. |
[0171B] | Nam et illud adjiciunt ad argumentationem: Quod si Filius tunc ad Moysen loquebatur, ipse faciem suam nemini visibilem pronuntiaret, quia scilicet ipse invisibilis Pater fuerit in Filii nomine. |
[0165A] | Quae enim me faciunt si habuero, tunc ero pater, si filium habeam; filius ero, si patrem. |
[0171C] | Sicut et Apostolus: Nunc videmus tanquam per speculum in aenigmate, tunc autem facie ad faciem (I Cor. |
[0159A] | Tunc male, cum plures, secundum Valentinos et Prodicos: tunc in monarchiae eversionem, cum in Creatoris destructionem. |
[0175A] | Sic etiam affectus humanos sciebat jam tunc, suscepturus etiam ipsas substantias hominis, carnem et animam; interrogans Adam quasi nesciens, Ubi es Adam? |
[0168A] | Erat autem ad cujus imaginem faciebat: ad Filii scilicet, qui homo futurus certior et verior, imaginem suam fecerat dici hominem qui tunc de limo formari habebat, imago veri et similitudo. |
[0181A] | Tunc ergo dicebat ad eos: Nihil Filius facere potest a semetipso, nisi viderit Patrem facientem (Joan. |
[0182C] | Sicut ipse rursus: Tunc, inquit (Joan. |
[0185A] | Itaque ad istos tunc Dominus pronuntiavit [0185B] (Joan. |
[0186A] | Erant plane qui et tunc non intelligerent. |
[0161B] | Tunc igitur etiam ipse sermo speciem et ornatum suum sumit, sonum et vocem, cum dicit Deus: Fiat lux. |
[0192A] | Ex his Jesus constitit, ex carne homo, ex spiritu Deus, quem tunc angelus ex ea parte qua spiritus erat, Dei Filium pronuntiavit, servans carni filium hominis dici. |
[0166A] | Ergo quia si voluit semetipsum sibi Filium facere, potuit; et quia si potuit, fecit: tunc probabis illum et potuisse et voluisse, si probaveris illum fecisse. |
[0155B] | Nam idem tunc episcopum romanum, agnoscentem jam prophetias Montani, Priscae, Maximillae, et ex ea agnitione pacem Ecclesiis Asiae et Phrygiae inferentem, falsa de ipsis prophetis et ecclesiis eorum asseverando, et praecessorum ejus auctoritates defendendo, coegit et litteras pacis revocare jam emissas, et a proposito [0156A] recipiendorum charismatum concessare. |
[0156A] | Denique caverat pristinum doctor de emendatione sua; et manet chirographum apud Psychicos, apud quos tunc gesta res est, exinde silentium. |
Adversus Valentinianos | Reditus in Auctori Indicem |
[0586B] | Et Demiurgus tunc de hebdomade sub coelesti in superiora mutabit, [0587A] in vacuum jam coenaculum matris, sciens jam nec videns illam. |
[0577B] | Molitus enim mundum demiurgus, ad hominem manus confert, et substantiam non ei capit, non ex ista, inquiunt, arida quam nos unicam novimus terram quasi non etsi arida postmodum, adhuc tamen tunc aquis ante segregatis, superstite limo siccaverit, sed ex invisibili corpore materiae illius, scilicet philosophicae, de fluxili et fusili ejus: quod unde fuerit, haud queo aestimare, quia [0578A] nusquam est. |
[0545B] | Sed qui ex alia conscientia venerit fidei, si statim inveniat tot nomina Aeonum, tot conjugia, tot genimina, tot exitus, tot eventus, felicitates, infelicitates, dispersae atque concisae divinitatis, dubitabitne ibidem pronuntiare has esse fabulas et genealogias indeterminatas, quas Apostoli spiritus, bis jam tunc pullulantibus seminibus haereticis, damnare praevenit? |
[0558A] | Siquidem et illa tunc conflictatio in Materiae originem pervenit, ignorantia, pavor, moeror, substantiae fiunt. |
[0581A] | Super hunc itaque Christum devolasse tunc in baptismatis sacramento Soterem per effigiem columbae. |
[0584A] | Id ergo granum seminis spiritalis modicum et parvulum jactu, sed eruditu hujus fides augetur atque provehitur, ceu supra diximus: animaeque hoc ipso ita caeteris praevertunt, ut Demiurgus tunc ignorans magni eas fecerit. |
[0586A] | Ubi totam messem Achamoth seminis sui presserit, dein colligere in horreum coeperit, vel cum ad molas delatum, et defarinatum, in conspersionis alvearia absconderit, donec totum confermentetur, tunc consummatio urgebit. |
[0588A] | Tunc illi Sabinas raptas inter se de matrimoniis plaudent. |
[0588A] | His nuptiis recte deducendis, pro face et flammeo, tunc credo ille ignis arcanus erumpet, et universam substantiam depopulatus; ipse quoque decineratis omnibus in nihilum finietur; et nulla jam fabula. |
[0589A] | Nemo mihi quicquam faciet, quem et tunc masculum invenient. |
[0591A] | Quos autem praecogitavit cum protulit, tunc Ecclesia nuncupata est. |
Apologeticus Adversos Gentes Pro Christianis | Reditus in Auctori Indicem |
[0516A] | Dum ad nostra conantur et homines gloriae, ut diximus, et eloquentiae solius libidinosi, si quid in sanctis offenderunt digestis, exinde regestum pro instituto curiositatis ad propria verterunt, neque satis credentes divina esse, quo minus interpolarent, neque satis intelligentes, ut adhuc tunc subnubila, etiam ipsis Judaeis obumbrata, quorum propria videbantur. |
[0529B] | Certe, si velim, christianus sum: tunc ergo me damnabis, si damnari velim; cum vero quod in me potes, nisi velim, non potes, jam meae voluntatis est quod potes, non tuae potestatis. |
[0257A] | Pro summa qua tunc pollebat facundia, Christianorum patrocinium suscepit, quorum adeo deplorata erat conditio, ut indicta caussa, et solius nominis praejudicio damnarentur. |
[0527A] | Cum ergo finis et limes medius, qui interhiat, adfuerit, ut etiam mundi ipsius species transferatur aeque temporalis, quae illi dispositioni aeternitatis aulaei vice oppansa [0527A] est; tunc restituetur omne humanum genus, ad expungendum quod in isto aevo boni seu mali meruit, et exin dependendum in immensam aeternitatis perpetuitatem. |
[0524A] | Redde si potes rationem qua factus es, et tunc require qua fies. |
[0328A] | Tunc et Christiani puniendi, si quos non colerent, quia putarent non esse, constaret illos deos esse. |
[0261A] | Tunc etenim meretur, cum cognoscitur, an mereatur. |
[0273A] | Plinius enim Secundus cum provinciam regeret, damnatis quibusdam Christianis, quibusdam [0273A] gradu pulsis, ipsa tamen multitudine perturbatus, quid de caetero ageret, consuluit tunc Trajanum imperatorem, allegans praeter obstinationem non sacrificandi, nihil aliud se de sacramentis eorum comperisse, quam coetus antelucanos ad canendum Christo ut Deo et ad confoederandam disciplinam, homicidium, adulterium, fraudem, perfidiam, et caetera scelera prohibentes. |
[0273A] | Tunc Trajanus rescripsit, hoc genus inquirendos quidem non esse, oblatos vero puniri oportere. |
[0309A] | Quae ne tunc quidem, cum aliquid veri affert, sine mendacii vitio est, detrahens, [0309B] adjiciens, demutans de veritate. |
[0328A] | Hoc igitur exigere debetis, uti probemus non esse illos deos, et idcirco non colendos, quia tunc demum coli debuissent, si dii fuissent. |
[0331A] | Taceo quod ita rudes tunc homines agebant, ut cujuslibet novi viri aspectu quasi divino commoverentur, quum hodie jam politi, quos ante paucos dies luctu publico mortuos sint confessi, in deos consecrent. |
[0379A] | Ptolemaeorum eruditissimus, quem [0379A] Philadelphum supernominant, et omnis litteraturae sagacissimus, cum studio bibliothecarum Pisistratum, opinor, aemularetur, inter caetera memoriarum, quibus aut vetustas aut curiositas aliqua ad famam patrocinabatur, ex suggestu Demetrii Phalerei grammaticorum tunc probatissimi, cui praefecturam mandaverat, libros a Judaeis quoque postulavit, proprias [scilicet] atque vernaculas litteras, quas soli habebant. |
[0385A] | Ita omnia quae supersunt improbata sunt nobis, quia cum illis, quae probata sunt, tunc futuris praedicabantur. |
[0400B] | Ad doctrinam vero ejus, qua revincebantur magistri primoresque Judaeorum, ita exasperabantur, maxime quod ad eum ingens multitudo deflecteret, ut postremo oblatum Pontio Pilato Syriam tunc ex parte Romana procuranti, violentia suffragiorum in crucem dedi sibi extorserint. |
[0401A] | Tunc Judaei detractum et sepulcro conditum magna etiam militaris custodiae diligentia circumsederunt, ne, quia praedixerat tertia die resurrecturum se a morte, discipuli furto amoliti cadaver fallerent suspectos. |
[0326A] | Tunc deinde quocumque in loco, domi, peregre, trans freta, comes est libido, cujus ubique saltus facile possunt alicubi ignaris filios pangere vel ex aliqua seminis portione; ut ita sparsum genus per commercia humana concurrat in memorias suas, neque eas coitus incesti sanguinis agnoscat. |
[0408A] | Dispositiones etiam Dei, et tunc prophetis concionantibus exceperunt, et nunc lectionibus resonantibus carpunt. |
[0430A] | Nondum enim tunc ingenia Graecorum atque Tuscorum fingendis simulacris urbem inundaverant. |
[0449A] | [Minor erat, si tunc deus diceretur, quia non vere diceretur. |
[0481A] | Ubi vero tunc, non dicam deorum vestrorum contemptores christiani, sed ipsi dii vestri, cum totum orbem cataclysmus abolevit, vel ut Plato putavit, campestre solummodo? |
[0484A] | Sed nec Tuscia jam tunc atque Campania de Christianis querebatur, quum Volsinios [0485A] de coelo, Tarpeios de suo monte perfudit ignis. |
Carmen De Jona Et Ninive | Reditus in Auctori Indicem |
[1110B] | [1110B] Egregias rapiunt tunc merces atque onus omnes [1111A] Praecipitant, certantque pericula vincere damnis Sunt miserae voces ad singola fragmina ponti, Expenduntque manus nullorum ad lumina divum, Quos maris et coeli vis non timet, haud minus, illos Puppibus obtrusos irato turbine mergens. |
[1111A] | Nescius haec reus ipse cavo sub fornice puppis Sternentem inflata resonabat nare soporem, Jam tunc in somno Domini formando figuram. |
[1111B] | Tunc cogitant: quis, et unde hominum, quis denique rerum, Quo populo, qua sede cluis? |
De Anima | Reditus in Auctori Indicem |
[0647A] | Quid enim liquido saperet [0647A] anima tunc Socratis, jam sacro navigio regresso, jam cicutis damnationis exhaustis, jam morte praesente, utique consternata ad aliquem motum secundum naturam, aut externata, si non secundum naturam. |
[0647B] | Adeo omnis illa tunc sapientia Socratis de industria venerat consultae aequanimitatis, non de fiducia compertae veritatis. |
[0651B] | Siquidem et ab Apostolo jam tunc philosophia concussio veritatis providebatur. |
[0679B] | Nam et cum dementit homo, dementit anima, non peregrinante, sed compatiente tunc animo. |
[0680A] | Tunc mihi post differentiam, etiam praelatio retundenda est, perventuro usque ad potioris Dei persuasionem. |
[0695A] | Tunc si alteri primatum damus, alteri secundatum, seminis quoque discernenda sunt tempora, pro statu ordinis; et quando collocabitur corporis semen, [0695B] quando animae; imo si tempora seminum dividentur, et materiae diversae habebuntur, ex distantia temporum. |
[0701B] | Ecce enim Euphorbum militarem et bellicam animam satis constat vel de ipsa gloria clypeorum consecratorum; Pythagoram vero tam residem et imbellem, ut praelia tunc Graeciae vitans, Italiae maluerit quietem, geometricae et astrologiae et musicae devotus, alienus studio et adfectu Euphorbi. |
[0703C] | Contendo enim, ex quacumque substantia supradicta constitisset humana anima, non potuisse eam in tam contraria unicuique substantiae animalia reformari, et censum eis de sua translatione conferre, a quibus excludi ac respui magis haberet, quam admitti [0703C] et capi; nomine hujus primae contrarietatis, quae substantivi status diversitatem committit, tunc et reliquae per consequentem ordinem cujusque naturae. |
[0705A] | Nam et tunc naturae similitudo notatur, cum substantiae dissimilitudo conspicitur. |
[0709B] | Tunc adulterio, nunc stupro infamem! |
[0656B] | Universa conditio testabitur, corpora de corporibus processura jam illic esse, unde procedunt: secundum sit necesse est, quod ex alio est: nihil porro ex alio est, nisi dum gignitur: sed tunc duo sunt. |
[0713A] | [0713A] Ita diu caro informis est, qualis ex Adae latere decerpta est; animal tamen et ipsa jam, quia et illam tunc Adae portionem animatam agnoscant. |
[0714A] | XXI, 22) tunc aborsus reum talionibus judicat, cum jam hominis est caussa, cum jam illi vitae et mortis status deputatur, cum et fato jam inscribitur, etsi adhuc in matre vivendo, cum matre plurimum communicat sortem. |
[0715A] | Ideo ogdoas nos non creat: tunc enim nuptiae non erunt. |
[0715B] | Tunc et splendor ipse provehitur auri vel argenti, qui fuerat quidem et in massa, sed obscurior, non tamen nullus, tunc et alii atque alii habitus accedunt pro facilitate materiae qua duxerit eam qui agit, nihil conferens modulo [0715C] nisi effigiem. |
[0715B] | Tunc et splendor ipse provehitur auri vel argenti, qui fuerat quidem et in massa, sed obscurior, non tamen nullus, tunc et alii atque alii habitus accedunt pro facilitate materiae qua duxerit eam qui agit, nihil conferens modulo [0715C] nisi effigiem. |
[0723B] | Inde deducimur etiam imaginem mortis jam tunc eum recensere. |
[0726B] | Nisi quod et ipsum potest videri vacare tunc; ecstasin autem hoc quoque operari de suo proprio, ut sic nobis sapientiae imagines inferat, quemadmodum et erroris. |
[0731A] | Nam de oraculis etiam caeteris, apud quae nemo dormitat, quid aliud pronuntiabimus, quam daemoniacam esse rationem eorum spirituum, qui jam tunc in ipsis hominibus habitaverint, vel memorias eorum affectaverint ad omnem malitiae suae scenam, in ista aeque specie divinitatem mentientes, eademque industria etiam per beneficia fallentes medicinarum, et admonitionum, et praenuntiationum, quae magis laedant juvando, dum per ea quae juvant, ab [0731B] inquisitione verae divinitatis abducunt, ex insinuatione falsae. |
[0738B] | Nam si homo in mortem directo institutus fuisset, tunc demum mors naturae adscriberetur. |
[0739B] | Crassus: multo violentior mors, quae per aliena grassatur, [0739B] quae animam per commoda expellit, quae tunc mori adfert, cum jucundius vivere est, in exultatione, in honore, in requie, in voluptate. |
[0741B] | III, 16) Dei templum, cum in Christo est; sed interim animam consepto suo obstruit, et obscurat, et concretione carnis infaecat; unde illi, velut per corneum specular, obsoletior lux rerum est, procul [0741B] dubio cum vi mortis exprimitur de concretione carnis, et ipsa expressione colatur, certe de oppanso corporis erumpit in apertum, ad meram et puram et suam lucem statim semetipsam in expeditione substantiae recognoscit, et in divinitatem ipsa libertate resipiscit, ut de somno emergens, ab imaginibus ad veritates: tunc et enuntiat quae videt, tunc exsultat aut trepidat, prout paraturam deversorii sui sentit, de ipsius statim angeli facie, vocatoris animarum, Mercurii poetarum. |
[0741B] | III, 16) Dei templum, cum in Christo est; sed interim animam consepto suo obstruit, et obscurat, et concretione carnis infaecat; unde illi, velut per corneum specular, obsoletior lux rerum est, procul [0741B] dubio cum vi mortis exprimitur de concretione carnis, et ipsa expressione colatur, certe de oppanso corporis erumpit in apertum, ad meram et puram et suam lucem statim semetipsam in expeditione substantiae recognoscit, et in divinitatem ipsa libertate resipiscit, ut de somno emergens, ab imaginibus ad veritates: tunc et enuntiat quae videt, tunc exsultat aut trepidat, prout paraturam deversorii sui sentit, de ipsius statim angeli facie, vocatoris animarum, Mercurii poetarum. |
[0744A] | Sed in aethere dormitio nostra, cum pueris Platonis; aut in aere, cum Ario; aut circa lunam, cum Endymionibus Stoicorum: «Imo, inquis, in paradiso, quo jam tunc et Patriarchae et Prophetae appendices Dominicae resurrectionis, ab inferis migraverint. |
[0748A] | Sed daemones operantur sub obtentu earum; et hi vel maxime, qui in ipsis tunc fuerunt cum adviverent, quique illas in hujusmodi impegerunt exitus. |
[0749A] | Et credo quia mendacio possunt; nec enim pythonico tunc spiritui minus licuit animam Samuelis effingere (I Reg. |
[0749A] | Dubitavit, si forte, tunc prophetam se Dei asseverare, et utique Sauli, in quo [0749B] jam ipse morabatur? |
[0749C] | XVI), non posse inde relegari renuntiatorem dispositionis infernae; quod vel tunc licere potuisset, ut Moysi et Prophetis crederetur. |
[0750C] | Quotiens item corpore adflicto furtivum sibi anima gaudium exquirit, et a corporis importuna tunc societate secedit! |
[0642D] | Utinam, nulla haeresi existente, nihil omnino cum philosophis, patriarchis haereticorum, experiendum foret: [0642D] nec essent tum illa quibus a philosophia haeretici capiuntur, destruenda, tunc haec quibus fideles ab haeresi concutiuntur, retundenda. |
De Baptismo Et De Poenitentia | Reditus in Auctori Indicem |
[1160C] | Quoniam cum apparuerit, similes ei erimus; quoniam videbimus eum, sicuti est; nimirum tunc, quando nos omnes revelata facie gloriam Domini speculantes, in eamdem imaginem transformamur, a claritate in claritatem, tanquam Spiritu Domini, II Cor. |
[1154D] | Atqui constat expiationum et lustrationum nomine tunc nonnisi lotiones aqua factas intelligi consuevisse. |
[1158C] | Tunc curabatur unus: nunc omnes sanantur. |
[1159A] | Potest autem Noster hic dupliciter intelligi, scilicet de reatu poenae: quo sublato utique ipsa poena locum non amplius habet, vel quod verius arbitror, de reatu culpae: et tunc haec sententia nequaquam generaliter intelligenda erit; cum inter Theologos omnes certum sit, per poenitentiam deleta culpa mortali nihilominus remanere reatum poenae; attamen, cum antea aeterna fuisset, nonnisi temporaliter in purgatorio persolvendae. |
[1159D] | Tunc autem homo interior (i. |
[1161A] | Tunc imponebant manus super illos, et accipiebant Spiritum Sanctum. |
[1162B] | Caeterum autem ex hoc loco manifeste colligitur, jam Tertulliani tempore in forma Baptismi tres Personas Divinas necessario exprimendas fuisse, et nequaquam Baptismum tunc in nomine solius Christi collatum fuisse, ut idem in l. |
[1164C] | Nec sane tunc unctus est Christus Spiritu S. |
[1164C] | Tunc enim corpus suum, id est, Ecclesiam suam, praefigurare dignatus est, in qua praecipue baptizati accipiunt Spiritum Sanctum: sed ista mystica et invisibili unctione tunc intelligendus est unctus, quando Verbum Caro factum est, etc. |
[1164C] | Tunc enim corpus suum, id est, Ecclesiam suam, praefigurare dignatus est, in qua praecipue baptizati accipiunt Spiritum Sanctum: sed ista mystica et invisibili unctione tunc intelligendus est unctus, quando Verbum Caro factum est, etc. |
[1168C] | Columba haec ergo tunc, cum terra jam a sordibus suis expurgata fuit, ramum olivae attulit; nunc Spiritus S. |
[1168C] | Prolixe id confirmat, ex qua nonnisi paucula decerpo: Sicut tunc dictum est ad illum Noë, ut faceret Arcam, et introduceret in eam non solum filios et proximos suos, sed etiam diversi generis animalia: ita etiam ad nostrum NOE, D. |
[1169C] | Profero: Coeli erant prius et terra, de aqua, et per aquam insistens Dei verbo: per quae ille tunc mundus aqua inundatus periit. |
[1170C] | Ita habet: Advertis quod in illo Hebraeorum transitu jam tunc sacri Baptismatis figura praecesserit, in quo Aegyptius periit, et Hebraeus evasit? |
[1171A] | Aqua enim sine praedicatione Dominicae crucis (ecce lignum) ad nullos usus futurae salutis est; cum vero salutaris fuerit Crucis mysterio consecrata, tunc ad usum spiritalis lavacri, et salutaris poculi, temperatur. |
[1174C] | Erant igitur hi ex Judaeis Ephesiis, qui a Joanne aliquando in Jordane baptizati fuerant, intereaque Ephesum reversi, nihil, antequam Paulus illuc pervenisset, de Baptismo Christi, hactenus ab Apostolis collato, neque [1174C] de impositione manuum, seu Sacramento Confirmationis, quod tunc Baptismo mox subjungebatur, donisque Spiritus S. |
[1179B] | Neque enim Apostoli, homines nimirum, tunc omni peccato, quod per Baptismum elui posset, caruisse dicendi sunt, ut neque ipsi essent Baptismi poenitentiae subjectum. |
[1180D] | Jam, inquit, tunc demonstratum est nobis, et pignera, et artificia, et negotia propter Dominum derelinquenda, cum Jacobus et [1181A] Joannes, vocati a Domino et patrem navemque derelinquunt: cum Matthaeus de telonio suscitatur: cum etiam sepelire patrem tardum fuit fidei. |
[1188D] | Quanquam etiam tunc Presbyteri astitisse, imo et hi ipsi (cum nempe nimia baptizandorum multitudo, quam ut a solo Episcopo expediri potuisset, confluxisset) baptizasse legantur, Episcopo scilicet expresse jubente, atque baptizatis mox sacramentum Confirmationis impertiente. |
[1189A] | Igitur jam tunc Presbyteri baptizabant, sed nonnisi Episcoporum suorum auctoritate instructi. |
[1192A] | Videtur constantia hic sumi pro animositate, animi firmitate, ut sensus sit: Tunc enim licebit animose ac intrepide succurrere, etc. |
[1194B] | Annon [1194B] enim ipse Philippus, si Apostolus erat, aeque illum dare poterat, Sacramentum Confirmationis, cujus administratio tunc solis Apostolis, seu episcopis, propria fuerat, illis per manuum impositionem impartiendo? |
[1197B] | Poena) satius esse arbitratus est Tertullianus, baptismum ad adultae aetatis tempus reservari, ut tunc simul cum originali etiam omnia peccata actualia, omnisque reatus poenae eisdem debitae, una tolli possit, ad quem tollendum alias diuturnis poenitentiae laboribus et satisfactionis operibus opus esset. |
[1198D] | Itaque ex his videmus, non mirum esse, quod etiam passim in aliis rebus disciplina, quae apostolicis temporibus fuerat, atque ab ipsis Apostolis ordinata, tuncque usurpata, in plerisque tamen (scilicet quibus praeceptum divinum non annexum erat) successu temporum ab Ecclesia commutata, aut aliorum insuper ordinationum accessione aucta fuerint, temporum scilicet aliarumque circumstantiarum rationibus varie sapienterque accommodata, semper tamen iis, quae ad substantiam sacramentorum, utpote quae longe altioris, prorsusque divinae institutionis esse noscuntur, inconcusse retentis. |
[1201A] | Adulti nonnisi tunc demum (extra [1201B] casum scilicet urgentis necessitatis) ad Baptismum admittebantur, cum antea per varia pietatis, ac praecipue poenitentiae opera, in Catechumenatu suo (erat hoc tempus probationis, ac velut quidam ante Baptismum novitiatus) se dignos coelesti hoc munere exhibuissent, necnon futurae suae in accepta semel gratia perseverantiae magnam spem fecissent. |
[1139D] | Atque inde Aristophanis Scholiastes aspides quoddam serpentum genus dictum putat, δια το εις κυκλους πολ ελισσομενον, propterea quod in multos circulos convolvi soleat, hacque sua convolutione orbicularem figuram, qualis tunc communiter clypeis erat, induere. |
[1141A] | Neque autem acrostichum hoc carminis genus tunc ignotum erat, quippe jam ab Ennio, qui Cicerone [1141B] plusquam 60 annis antiquior erat, frequentatum, atque ab eodemmet Tullio ibid. |
[1142A] | Namque Tertullianus de Baptismo immersivo loquitur, tunc temporis non in Africanis solum [1142C] Ecclesiis, sed ferme ubilibet usitato, in quo baptizandi non tantum in aquam immitti, sed etiam in ea demitti toto corpore solebant. |
[1203C] | Caeterum autem ex hoc ipso prope inducor, ut credam, confessionem illam tunc temporis, non generalem duntaxat, sed particularem quoque, saltem peccatorum alias jam publice patratorum, fuisse; quae enim alias in illa difficultas fuisset? |
[1145A] | Exponit, moles aquarum tunc terram omnem operientium, et demum Reverendiss. |
[1146A] | Unde non mirum, quod ex tanto consensu Patrum hanc quoque sententiam adoptaverit Ecclesia in Benedictione Fontis Baptismalis ita canens: DEUS, cujus Spiritus super aquas inter ipsa mundi primordia ferebatur, ut jam tunc virtutem sanctificationis aquarum natura conciperet, etc. |
[1146D] | [1146D] Aut igitur prioris suae sententiae immemor haec scripsit, aut in gratiam Montani sui (tunc enim huic jam se, eheu! |
[1148B] | Tunc Petrus ab altero cingitur, cum cruci adstringitur: tunc Paulus civitatis Romanae consequitur nativitatem, cum illic martyrii renascitur generositate. |
[1148B] | Tunc Petrus ab altero cingitur, cum cruci adstringitur: tunc Paulus civitatis Romanae consequitur nativitatem, cum illic martyrii renascitur generositate. |
[1161C] | Aliisque ejusmodi donis, sacramentali gratiae tunc adhaerentibus. |
De Carne Christi | Reditus in Auctori Indicem |
[0766A] | Primo quidem, nunquam quisquam adnuntiasset illi matrem et fratres ejus foris stare, qui non certus esset habere illum matrem et fratres, et ipsos esse, quos tunc nuntiabat, vel retro cognitos, vel tunc ibidem compertos, licet propterea abstulerint [0766B] haereses ista de Evangelio, quod et creditum patrem ejus Joseph fabrum, et matrem Mariam, et fratres et sorores ejus optime notos sibi esse dicebant, qui mirabantur doctrinam ejus. |
[0782B] | Sed Eva nihil tunc concepit in utero ex diaboli verbo. |
[0766A] | Primo quidem, nunquam quisquam adnuntiasset illi matrem et fratres ejus foris stare, qui non certus esset habere illum matrem et fratres, et ipsos esse, quos tunc nuntiabat, vel retro cognitos, vel tunc ibidem compertos, licet propterea abstulerint [0766B] haereses ista de Evangelio, quod et creditum patrem ejus Joseph fabrum, et matrem Mariam, et fratres et sorores ejus optime notos sibi esse dicebant, qui mirabantur doctrinam ejus. |
[0790C] | Sed videte, ne vos jam tunc providens Spiritus Sanctus notarit hac voce, disceptaturos super uterum Mariae. |
[0763A] | Et angelo quidem illi Philumenes eadem voce Apostolus respondebit, qua ipsum illum jam tunc praecinebat, dicens (Gal. |
[0764B] | Atquin tunc quoque inter illos Angelos ipse Dominus apparuit Abrahae sine nativitate cum carne. |
[0764B] | Sed vos hoc non recipitis, non eum Christum recipientes, qui jam tunc et adloqui, et liberare, et judicare humanum genus ediscebat in carnis habitu, non natae adhuc, quia nondum moriturae, nisi prius et nativitas ejus et mortalitas adnuntiarentur. |
De Corona | Reditus in Auctori Indicem |
[0078A] | Quale est autem, ut tunc quis in quaestionem provocet observationem, cum ab ea excidit? |
[0078A] | Et tunc requirat unde habuerit observationem, cum ab ea desiit? |
[0081B] | His igitur exemplis renuntiatum erit, posse etiam non scriptam traditionem in observatione defendi, confirmatam consuetudine, idonea teste probatae tunc traditionis, ex perseverantia observationis. |
[0082A] | Hanc nunc expostula, salvo traditionis respectu, quocumque traditore censetur; nec auctorem respicias, sed auctoritatem, et imprimis consuetudinis ipsius: quae propterea colenda est, ne non sit rationis interpres, ut, si et hanc Deus dederit, tunc discas an non observanda sit tibi consuetudo. |
[0086B] | Quale igitur habendum est apud homines veri Dei, quod a candidatis diaboli introductum, et ipsis a primordio dicatum est, quodque jam tunc idololatriae initiabatur ab idolis, et idolis adhuc vivis? |
[0094B] | Accipe post loca et verba: TUNC TIBI, JUPITER, BOVE CORNIBUS AURO DECORATIS VOVIMUS ESSE FUTURUM. |
[0095A] | Sed et tu proinde miles ac servus alterius es: et si duorum, Dei et Caesaris, certe tunc non Caesaris, cum te Deo debes, etiam in communibus, credo, potiori. |
[0096B] | Nam et tunc liber hominis eras redemptus a Christo: et nunc servus es Christi, licet manumissus ab homine. |
[0098A] | Si nudo capite videri non debet propter angelos, multo magis coronatos fortasse tunc illos coronatos scandalizaverit (I Cor. |
[0098B] | Certe praeter figuram, contumelia in promptu est, et turpitudo et dedecoratio, et his implexa saevitia, quae tunc Domini tempora et foedaverunt et lancinaverunt; uti tu nunc laurea, et myrtho, et olea, et illustri aliqua fronde, et quod magis usui est, centenariis quoque rosis de horto Midae lectis, et [0099A] utrisque liliis, et omnibus violis coroneris, etiam gemmis forsitan et auro, ut et illam Christi coronam [0100A] aemuleris, quae postea ei obvenit, quia et favos post fella gustavit (Luc. |
De Cultu Foeminarum | Reditus in Auctori Indicem |
[1332B] | Etiam tunc aurum ignis est esca. |
[1307A] | Nam et vobis eadem tunc substantia angelica repromissa, idem sexus qui et viris, eamdem judicandi dignationem pollicetur: nisi ergo hic jam praejudicaverimus, res eorum praedamnando, quas in illis tunc damnaturi sumus, illi potius nos judicabunt atque damnabunt. |
[1307A] | Nam et vobis eadem tunc substantia angelica repromissa, idem sexus qui et viris, eamdem judicandi dignationem pollicetur: nisi ergo hic jam praejudicaverimus, res eorum praedamnando, quas in illis tunc damnaturi sumus, illi potius nos judicabunt atque damnabunt. |
[1324A] | Si nunc bona et Dei sunt, tunc quoque occurrent resurgentibus corporibus et sua loca agnoscent. |
[1324B] | Hodie vos Deus tales videat, quales tunc videbit. |
[1328A] | Exciderat illi, cum universa nasci juberet, purpureas et coccineas oves mandare: Deus et ipsarum vestium officinas commentus, quae leves et exiles solo pretio [1328A] graves essent; Deus et auri tanta opera produxit, complectendis et distinguendis lapillis; scrupulosa Deus auribus vulnera intulit, et tanti habuit vexationem operis sui et cruciatus infantiae tunc primum dolentis, ut ex illis ad ferrum nati corporis cicatricibus grana nescio quae penderent, quae plane Parthi per omnia quaeque sua bullarum vice inserunt, quanquam et aurum ipsum, cujus vos gloria occupat, cuidam genti ad vincula servire referunt gentilium litterae. |
[1329A] | Quanto enim melius et cautius egerimus, si praesumamus, omnia quidem a Deo provisa tunc et in saeculo posita, uti nunc essent, in quibus disciplina servorum ejus probaretur, ut per licentiam utendi continentiae experientia procederet. |
[1330A] | Non auferamus ergo nobis et vitia pristina; simus et moribus iisdem, si et superficie eadem, et tunc vere non blasphemabunt nationes. |
De Exhortatione Castitatis | Reditus in Auctori Indicem |
[0916B] | Proinde et tu, si non obaudieris Deo, qui te, proposito praecepto, liberae potestatis instituit, per voluntatis libertatem volens deverges in id quod Deus non vult, et ita te putas a diabolo subversum, qui etsi quid vult te velle quod Deus non vult, non tamen facit ut et velis; quia nec tunc istos protoplastos ad voluntatem delicti subegit; imo neque invitos, neque ignorantes quid Deus nollet; utique enim nolebat fieri, cum admisso mortem destinabat. |
[0920B] | Tunc erunt, si conjunctio et concretio in unitatem semel fiat. |
De Fuga In Persecutione | Reditus in Auctori Indicem |
[0106B] | Cum ergo et haec exempla magis in persecutionibus [0106B] eveniant, siquidem magis tunc probamur vel reprobamur, et magis tunc humiliamur vel emendamur, ab eo permittatur vel imperetur necesse est catholice fieri haec, a quo et ex parte, scilicet ab illo qui dicit: Ego sum qui facio pacem, et condo mala (Is. |
[0106B] | Cum ergo et haec exempla magis in persecutionibus [0106B] eveniant, siquidem magis tunc probamur vel reprobamur, et magis tunc humiliamur vel emendamur, ab eo permittatur vel imperetur necesse est catholice fieri haec, a quo et ex parte, scilicet ab illo qui dicit: Ego sum qui facio pacem, et condo mala (Is. |
[0106B] | Cum enim exurimur persecutionis ardore, tunc probamur de fidei tenore. |
[0106C] | Et si velit Deus, tunc persecutionem patieris; si vero noluerit, silebunt nationes. |
[0109B] | Ut ergo perficeretur praedicatio, apud quos priores perfici oportebat, uti panem ante filii quam canes sumerent, ideo illis fugere tunc ad tempus praecipit: non propter eludendum periculum proprio nomine persecutionis (atquin persecutiones eos passuros praedicabat, et tolerandas docebat); sed propter profectum annuntiationis, ne, statim oppressis, Evangelii quoque disseminatio perimeretur. |
[0110C] | Tanta diversitas sententiarum si non congruit divinae gravitati, apparet ex his quoque praeceptum fugae suam tunc habuisse rationem quam ostendimus. |
[0117A] | Alius est denarius, quem Caesari debeo, qui ad eum pertinet, de quo tunc agebatur, tributarius; a tributariis scilicet, non a liberis debitus. |
[0118B] | Quamvis nunc puta aliam interpretationem parabolae et sententiae istius, dum scias verisimile non esse ut concussores nostri in amicitiam redacti per mammonam, recipiant tunc nos in tabernacula aeterna. |
[0105C] | Possum dicere, porcorum quoque setas tunc numeratas apud Deum fuisse; nedum capillos sanctorum. |
[0104A] | Tunc Ecclesia in attonito est; tunc et fides in expeditione sollicitior et disciplinatior in jejuniis et stationibus, et orationibus, et humilitate, in alterutra diligentia et dilectione, in sanctitate et sobrietate. |
[0104A] | Tunc Ecclesia in attonito est; tunc et fides in expeditione sollicitior et disciplinatior in jejuniis et stationibus, et orationibus, et humilitate, in alterutra diligentia et dilectione, in sanctitate et sobrietate. |
[0105C] | Tunc enim eruimur diaboli manibus, cum illi non tradimur in tentationem. |
De Idolatria | Reditus in Auctori Indicem |
[0666B] | Et non erant tunc qui fingunt et exsculpunt, omnes vani, qui faciunt libita sibi, quae illis non proderunt. |
[0668A] | X) apostolus affirmet omnia tunc figurate populo accidisse: bene quod idem Deus qui lege vetuit similitudinem fieri, extraordinario praecepto serpentis similitudinem indixit. |
[0672A] | Nam et thus illud et myrrham et aurum ideo infanti tunc Domino obtulerunt, quasi clausulam [0672B] sacrificationis et gloriae saecularis, quam Christus erat adempturus. |
[0678B] | Jam tunc demonstratum est nobis et pignora, et artificia, et negotia propter Dominum derelinquenda, cum Jacobus et Joannes vocati a Domino et patrem navemque derelinquunt; cum Matthaeus de teloneo suscitatur; cum etiam sepelire patrem tardum fuit fidei. |
[0681C] | O blasphemiam martyrii affinem, [0681C] quae tunc me testatur Christianum, cum propter eam detestatur! |
[0683B] | Scilicet de quibus tunc consultatio movebatur, praestandusne esset census Caesari, an non. |
[0696A] | Propterea Spiritus Sanctus, consultantibus tunc apostolis, vinculum et jugum nobis relaxavit, ut idololatriae devitandae vacaremus. |
De Jejuniis | Reditus in Auctori Indicem |
[0957C] | Itaque nos hoc prius affirmare debemus, quod occulte subrui periclitatur, quantum valeat apud Deum inanitas ista, et ante omnia unde ratio ipsa processerit hoc modo promerendi Deum; tunc enim agnoscetur observationis necessitas, cum eluxerit rationis auctoritas a primordio recensendae. |
[0958A] | Verum et ipse tunc in psychicum reversus post ecstasin spiritalem, in qua magnum illud sacramentum in Christum et Ecclesiam prophetaverat, nec jam capiens quae erant spiritus, facilius ventri quam Deo cessit, pabulo potiusquam praecepto annuit; salutem gula vendidit. |
[0959C] | [0959C] Denique, ubi jam et familiaris populus allegi Deo coepit, et restitutio hominis imbui potuit, tunc leges disciplinaeque omnes impositae etiam quae decerperent victum, ademptis quibusdam veluti immundis, quo facilius aliquando jejunia toleraret homo, perpetua in quibusdam abstinentia usus. |
[0961B] | Caeterum, cui cor erectum potius inveniebatur quam impingnatum, quadraginta diebus totidemque noctibus supra humanae naturae facultatem jejunium perennavit, spiritali fide virtutem subministrante; et vidit oculis Dei gloriam, et audivit auribus Dei vocem, et corde conjecit Dei legem jam tunc docentis non in solo pane vivere hominem, sed in omni verbo Dei (Luc. |
[0962C] | Destituit semetipsum, et saccum carni suae imposuit, et jejunavit, et dormivit in sacco; et tunc sermo Domini ad Heliam: Vidisti ut reveritus sit [0962D] Achab a facie mea? |
[0967A] | Itaque, seposito confirmatore omnium istorum Paracleto, duce universae veritatis, an indignior apud vos ratio afferatur in nonam observandi requiro, ut etiam Petro ea ratio deputanda sit, si statione tunc functus est. |
[0967B] | Itaque in eam usque horam celebranda pressura est, in qua a sexta contenebratus orbis [0967B] defuncto domino lugubre fecit officium, ut tunc et nos revertamur ad jucunditatem, cum et mundus recepit claritatem. |
[0972B] | Puta nunc ad exercendam sobrietatis et abstinentiae disciplinam; hunc qui recipimus, necessario etiam quae tunc constituit observamus. |
[0972C] | Si et ista solemnia quibus tunc praesens patrocinatus est sermo, nos quoque in diversis provinciis [0973A] fungimur in spiritu invicem repraesentati, lex est sacramenti. |
[0976B] | Nam et Johel exclamavit (Joel, I, 14): Sancite jejunium, et praedicate curationem , prospiciens jam et tunc et alios apostolos et prophetas sancituros jejunium, et praedicaturos officia curantia Deum. |
[0957A] | III, 8); Xerophagias vero [0956B] novum affectati officii nomen, et proximum ethnicae superstitioni; quales castimoniae Apim, Isidem, et magnam Matrem certorum eduliorum exceptione purificant; [0957A] cum fides libera in Christo ne Judaicae quidem legi abstinentiam quorumdam ciborum debeat, semel in totum macellum ab Apostolo admissa, detestatore eorum qui sicut nubere prohibeant, ita jubeant cibis abstinere a Deo conditis; et ideo nos esse jam tunc praenotatos in novissimis temporibus abscedentes a fide, intendentes spiritibus mundi seductoribus, doctrinis mendaciloquorum, inustam habentes conscientiam (I Tim. |
De Judicio Domini [Incertus] | Reditus in Auctori Indicem |
[1092D] | Ad vocem ergo Dei mundo per cuncta tremente, Et motis penitus virtutibus aeris alti, Tunc fragor insolitus, tunc maxima murmura coeli, [1093A] Adveniente Deo, totius judice mundi. |
[1092D] | Ad vocem ergo Dei mundo per cuncta tremente, Et motis penitus virtutibus aeris alti, Tunc fragor insolitus, tunc maxima murmura coeli, [1093A] Adveniente Deo, totius judice mundi. |
[1093C] | Altus ubique tremor, precibus tunc ingemit orbis, Tendentesque manus populi clamore stupescunt. |
[1096B] | Tunc avidus rapido est inclusus tartarus igne, Atque procellosis flamma intus fluctuat undis, Totaque vertentes confundit terra favillas. |
[1096D] | Tunc humana mali pendet commissa propago, Incipietque suas ad coelum tendere palmas, Et Dominum tunc nosse volet, quem nosse volebat Antea non, cum nosse illis foret utile tempus; Illic quisque suae profitebitur effera vitae, Injustasque manus, et saevae crimina mentis, Horrescetque suae quae moverit impia vitae. |
[1096D] | Tunc humana mali pendet commissa propago, Incipietque suas ad coelum tendere palmas, Et Dominum tunc nosse volet, quem nosse volebat Antea non, cum nosse illis foret utile tempus; Illic quisque suae profitebitur effera vitae, Injustasque manus, et saevae crimina mentis, Horrescetque suae quae moverit impia vitae. |
[1092A] | Tunc homines primae pensare praemia vitae Incipient, crimenque suum culpasque putare, [1092B] Et poenis retinere, procul de morte futuris, Judiciisque Dei memores adstare piorum, Exspectare suam suorumque ex crimine poenam; Funditus aut pecorum sine nomine vivere vitam, Incassumque Deo jam surdo fundere fletum. |
De Monogamia | Reditus in Auctori Indicem |
[0931D] | Ante quis de Deo haereticus sit necesse est, et tunc de instituto. |
[0932A] | Paracletus autem multa habens [0932A] edocere, quae in illum distulit Dominus, secundum praefinitionem, ipsum primo Christum contestabitur, qualem credimus, cum toto ordine Dei Creatoris, et ipsum glorificabit, et de ipso commemorabit; et sic de principali regula agnitus, illa multa quae sunt disciplinarum revelabit, fidem dicente pro eis integritate praedicationis, licet novis, quia nunc revelantur; licet onerosis, quia nec nunc sustinentur; non alterius tamen Christi, quam qui habere se dixit, et alia multa, quae a Paracleto edocerentur; non minus istis onerosa, quam illis a quibus nondum tunc sustinebantur. |
[0933D] | Vetus haec disciplina est, praemonstata jam tunc in carne Domini, et voluntate: [0934A] dehinc in Apostolorum ejus tam consiliis quam exemplis. |
[0936C] | Quod si postea in utrumque mutatus est, et in digamiam per ancillae concubinatum, et in circumcisionem per testamenti signaculum, non potes illum patrem agnoscere, nisi tunc, cum Deo credidit; siquidem secundum fidem filius ejus es, non secundum carnem. |
[0939A] | Certe sacerdotes sumus a Christo vocati, monogamiae debitores ex pristina Dei lege, quae nos tunc in suis sacerdotibus prophetavit. |
[0940A] | Jam vero si Christus reprobat Scribas et Pharisaeos, sedentes in cathedra Moysi, nec facientes quae docerent, quale est ut ipse super cathedram suam collocaret, qui sanctitatem carnis praecipere magis, non etiam obire meminissent, quam illis omnibus modis insinuarat et docendam et agendam, in primis de suo exemplo, tunc de caeteris argumentis; [0940B] cum puerorum dicit esse regnum coelorum (Matth. |
[0947B] | Sed cum extollimur et inflamur adversus clerum, tunc unum omnes sumus; tunc omnes sacerdotes; quia sacerdotes nos Deo et Patri fecit (Apocal. |
[0947B] | Sed cum extollimur et inflamur adversus clerum, tunc unum omnes sumus; tunc omnes sacerdotes; quia sacerdotes nos Deo et Patri fecit (Apocal. |
[0950B] | Tempus ejus donec Paracletus operaretur fuit, in quem dilata sunt a Domino, quae tunc sustineri non poterant, quae jam nemini competit portare non posse; quia per quem datur portare posse, non deest. |
[0954A] | Exhibe tertium Adam, et hunc digamum, et tunc poteris esse, quod inter duos non potes. |
De Oratione | Reditus in Auctori Indicem |
[1160A] | Nam et edixerat Dominus: Quaerite prius regnum, et tunc vobis etiam haec adjicientur (Matth. |
[1165A] | Ab ipso igitur ordinata religio orationis, et de spiritu ipsius, jam tunc cum ex ore divino ferretur, animata suo privilegio ascendit in coelum, commendans Patri quae Filius docuit. |
[1185A] | Itaque jam tunc innupta adhuc Eva mulieris vocabulo fuit, commune id vocabulum et virgini factum [1185B] est. |
De Pallio | Reditus in Auctori Indicem |
[1042A] | Tota oris contumelia mugiret, si posset: Nemea certe, si quis loci genius, ingemebat: tunc enim se circumspexit leonem perdidisse. |
[1043B] | Quod si jam tunc locorum Diogenes de dolio latraret, non caenulentis pedibus, ut rhori platonici sciunt, sed omnino totum Empedoclem in adyta cloacinarum detulisset, ut qui se coelitem delirarat, sorores prius suas, dehinc homines deus salutaret. |
[1045A] | Quanto tunc magis arguas illud, et urgeas oculis, etsi jam simplicis et inaffectatae, tamen superstitionis reum? |
[1045A] | Enimvero cum hanc primum sapientiam vestit, quae vanissimis superstitionibus renuit, tunc certissime pallium super omnes exuvias et peplos augusta vestis superque omnes apices et tutulos sacerdos suggestus. |
De Patientia | Reditus in Auctori Indicem |
[1256B] | Igitur natales impatientiae in ipso diabolo deprehendo, jam tunc cum Dominum Deum universa opera quae fecisset, imagini suae, id est homini subjecisse impatienter tulit (Genes. |
[1257B] | Qui tunc maledictione sola contentus, ab animadversionis impetu in diabolo temperavit. |
[1258A] | Et haec quidem impatientiae tunc infantis quodammodo incunabula. |
[1263A] | Ergo cum fructum ejus everteris, non dolendo, ipse doleat necesse est amissione fructus sui: tunc tu non modo illaesus abis, quod etiam solum [1263B] tibi sufficit, sed insuper adversarii tui et frustratione oblectatus, et dolore defensus. |
De Poenitentia | Reditus in Auctori Indicem |
[1231C] | V), ut pariter tunc aut in vitam aut in judicium suscitentur: quia scilicet pariter aut deliquerint, aut innocenter egerint. |
[1232B] | Cum ergo facti origo est, non tanto potior ad poenam est, quanto principalis ad culpam: quae ne tunc quidem liberatur, cum aliqua difficultas perpetrationem ejus intercipit. |
[1237B] | Tunc opinor emendatos liquebit, cum absolvimur? |
[1241A] | Atquin tunc maxime saevit, cum hominem plene sentit liberatum; tunc plurimum accenditur, dum extinguitur. |
[1241A] | Atquin tunc maxime saevit, cum hominem plene sentit liberatum; tunc plurimum accenditur, dum extinguitur. |
[1245A] | Certe periculum ejus tunc, si forte, onerosum est, cum penes insultaturos in risiloquio consistit, ubi de alterius ruina alter attollitur, ubi prostrato superscenditur. |
De Praescriptionibus Adversus Haereticos | Reditus in Auctori Indicem |
[0010A] | Eosdem insuper ad id sentiendum triplex aliud movet [0010A] argumentum: 1° nihil in hoc libro contineri quod apertam redoleat haeresim; 2° imo haud dubiis liquere signis Auctorem fuisse tunc temporis cum Ecclesia romana communione consociatum; 3° nullibi vel minime de quodam Artemone, nequissimo haeresiarcha, Christo divinitatem abjudicante, meminisse: unde inferre licet, ante Artemonis tempora, ac proinde a Tertulliano nondum lapso librum fuisse conscriptum. |
[0016B] | Nunc sunt haereses, non minus doctrinarum perversitate Ecclesiam lacessentes, quam tunc Antichristus persecutionum atrocitate persequetur: nisi quod persecutio et martyras facit, haeresis apostatas tantum. |
[0018B] | Providerat jam tunc Spiritus Sanctus futurum in virgine quadam Philumene angelum seductionis, transfigurantem se in angelum lucis, cujus signis et praestigiis Apelles inductus, novam haeresin [0018C] induxit. |
[0021B] | Merito ergo tunc dictum est, Quaerite et invenietis, quando quaerendus adhuc erat, qui adhuc agnitus non erat. |
[0042A] | Ubi tunc Marcion, ponticus nauclerus, stoicae studiosus? |
[0042A] | Ubi Valentinus platonicae Ubi tunc Marcion, ponticus nauclerus, stoicae studiosus? |
[0045C] | Adhibeo super haec ipsarum doctrinarum recognitionem, quae tunc sub Apostolis fuerunt, ab iisdem Apostolis et demonstratae et dejeratae. |
[0045C] | Nam et sic facilius traducentur, dum, aut jam tunc fuisse deprehendentur, aut ex illis quae jam tunc fuerunt, semina [0046A] sumpsisse. |
[0045C] | Nam et sic facilius traducentur, dum, aut jam tunc fuisse deprehendentur, aut ex illis quae jam tunc fuerunt, semina [0046A] sumpsisse. |
[0048A] | Unde firmius constat, has esse, quae adhuc tunc nuntiabantur futurae. |
De Pudicitia | Reditus in Auctori Indicem |
[0998B] | Recordatur patris Dei, satisfacto redit, vestem pristinam recipit; statum scilicet eum quem Adam transgressus amiserat; annulum quoque accipit tunc primum, quo fidei [0998C] pactionem interrogatus obsignat, atque ita exinde opimitate Dominici corporis vescitur, Eucharistia scilicet. |
[1007A] | Nonne et tunc in faciem alicujus impingens? |
[1008B] | Damnatus autem, et quidem in possessionem Satanae, jam tunc perierat Ecclesiae, cum tale facinus admiserat, nedum cum et ab ipsa ejerabatur. |
[1008C] | Age jam si non tot personas prima Epistola contristasset, si neminem increpuisset, neminem terruisset, si solum incestum cecidisset, si nullum in caussam ejus in pavorem misisset, inflatum consternasset; nonne melius suspicareris et fidelius argumentareris, aliquem potius longe alium apud Corinthios tunc in cadem caussa fuisse, ut increpitus et territus et moerore jam saucius, propterea permittente modulo delicti, veniam postea ceperit, quam ut eam incesto fornicatori interpretareris? |
De Resurrectione Carnis | Reditus in Auctori Indicem |
[0795B] | At ego magis ridebo vulgus, tunc quoque, cum ipsos defunctos atrocissime exurit, quos postmodum gulosissime nutrit, iisdem ignibus et promerens et offendens. |
[0798C] | At cum aiunt: Mortuum, quod mortuum; et: Vive, dum vivis; et: Post mortem omnia finiuntur, etiam ipsa; tunc meminero, et cor vulgi cinerem a Deo deputatum [0799A] et ipsam sapientiam saeculi stultitiam pronuntiatam. |
[0802A] | Persequar itaque propositum; si tamen tantum possim carni vindicare, quantum contulit ille qui eam fecit, jam tunc gloriantem, quod illa pusillitas, limus [0802B] in manus Dei, quaecumque sunt, pervenit, satis beatus, etsi solummodo contactus. |
[0802B] | Quodcumque enim limus exprimebatur, Christus cogitabatur homo futurus, quod et limus, et caro sermo, quod et terra tunc. |
[0802C] | Ita limus ille, jam tunc imaginem induens Christi futuri in carne, non tantum Dei opus erat, sed et pignus. |
[0824B] | Nam posteaquam edixit: Et tunc erit Hierusalem conculcatui nationibus, donec adimpleantur tempora nationum, allegendarum scilicet a Deo, et congregandarum cum reliquiis Israelis; inde jam in orbem et in saeculum praedicat, secundum Joelem, et Danielem, et universum concilium prophetarum, futura signa in sole et in luna et in stellis, conclusionem nationum cum stupore; sonitus maris, et motus refrigescentium hominum, prae metu et exspectatione eorum quae immineant orbi terrae. |
[0824B] | XXI), coelorum commovebuntur: et tunc videbunt Filium hominis venientem in [0825A] nubibus cum plurimo potentatu et gloria. |
[0825A] | Et tamen adpropinquare eam dixit, non, adesse jam; et cum coeperint ista fieri, non, cum facta fuerint; quia cum facta fuerint, tunc aderit redemptio nostra, quae eo usque appropinquare dicitur, erigens interim et excitans animos ad proximum jam spei fructum. |
[0828B] | Cum dicent, pax, et tuta sunt omnia, tunc illis repentinus insistet interitus. |
[0830A] | Et tunc revelabitur iniquus, quem Dominus Jesus interficiet spiritu oris sui, et evacuabit apparentia sui; cujus est adventus secundum operationem satanae in omni virtute et signis atque portentis mendacii, et in omni seductione injustitiae eis qui pereunt. |
[0831A] | Cum igitur et status temporum ultimorum Scripturae notent, et totam Christianae spei frugem in exodio saeculi collocent; apparet, aut tunc adimpleri totum quodcumque nobis a Deo repromittitur; et vacat quod hic jam ab haereticis vindicatur; aut si et agnitio sacramenti, [0831B] resurrectio est, salva utique illa creditur, quae in ultimo praedicatur; et sequitur, ut eo ipso, quo haec spiritalis vindicetur, illa corporalis praejudicetur: quia si nulla tunc annuntiaretur, merito sola haec, et tantummodo spiritalis, vindicaretur; cum vero et in ultimum tempus edicitur, corporalis agnoscitur, quia non et tunc spiritalis annuntiatur. |
[0831B] | Cum igitur et status temporum ultimorum Scripturae notent, et totam Christianae spei frugem in exodio saeculi collocent; apparet, aut tunc adimpleri totum quodcumque nobis a Deo repromittitur; et vacat quod hic jam ab haereticis vindicatur; aut si et agnitio sacramenti, [0831B] resurrectio est, salva utique illa creditur, quae in ultimo praedicatur; et sequitur, ut eo ipso, quo haec spiritalis vindicetur, illa corporalis praejudicetur: quia si nulla tunc annuntiaretur, merito sola haec, et tantummodo spiritalis, vindicaretur; cum vero et in ultimum tempus edicitur, corporalis agnoscitur, quia non et tunc spiritalis annuntiatur. |
[0831B] | Cum igitur et status temporum ultimorum Scripturae notent, et totam Christianae spei frugem in exodio saeculi collocent; apparet, aut tunc adimpleri totum quodcumque nobis a Deo repromittitur; et vacat quod hic jam ab haereticis vindicatur; aut si et agnitio sacramenti, [0831B] resurrectio est, salva utique illa creditur, quae in ultimo praedicatur; et sequitur, ut eo ipso, quo haec spiritalis vindicetur, illa corporalis praejudicetur: quia si nulla tunc annuntiaretur, merito sola haec, et tantummodo spiritalis, vindicaretur; cum vero et in ultimum tempus edicitur, corporalis agnoscitur, quia non et tunc spiritalis annuntiatur. |
[0831B] | Cur enim iterum annuntiaretur resurrectio ejusdem conditionis, id est spiritalis; cum aut nunc eam deceret expungi sine ulla differentia temporum, aut tunc sub omni clausula temporum. |
[0834A] | Itaque Esaias docens, quale jejunium elegerit Dominus, cum subjicit de mercede bonitatis: Tunc, inquit (Is. |
[0839A] | Quanquam etsi aliqua praesentium rerum tunc conflictatione moerebat Israel, non idcirco in parabola accipienda esset revelationis intentio, sed in testationem resurrectionis, ut in illam spem erigeret illos aeternae scilicet salutis, et necessarioris restitutionis, et averteret a respectu praesentium rerum. |
[0839B] | Tunc ergo quod subjicit, implebitur: et exibunt (utique de sepulcris), et videbunt artus eorum qui impie egerunt, quoniam vermis [0839C] illorum non decidet, et ignis eorum non extinguetur, et erunt conspectui omni carni; scilicet quae resuscitata et egressa de sepulcris, Dominum pro hac gratia adorabit. |
[0844B] | Nam si videntibus, et idcirco credentibus, fructuosa tunc fuerunt opera carnis atque animae, multo magis nobis. |
[0845B] | Tunc et aeternas substantias credet, quarum aeterna sit occisio in poenam. |
[0846A] | Sic ergo et recumbere ipsum in Dei regno, et sedere in thronis Christi, et assistere tunc ad dexteram vel sinistram, et edere de ligno vitae, corporalis dispositionis fidelissima indicia sunt. |
[0846B] | Neque enim si nupturos tunc negavit, ideo nec resurrecturos demonstravit. |
[0848B] | Nec sustinebo dicentes, idcirco tunc resurrectionem animae soli destinatam in carnem quoque praecucurrisse, quia non potuisset aliter ostendi resurrectio animae invisibilis, nisi per visibilis substantiae resuscitationem. |
[0850B] | At ubi nationes praeconium resurrectionis, inauditae retro, ipsa novitate concussit, et digna incredulitas rei tantae quaestionibus fidem torquere coepit, tunc et Apostolus per totum pene instrumentum fidem hujus spei corroborare curavit, et esse eam ostendens, et nondum transactam, et (de quo magis quaerebatur) corporalem, et (quod insuper dubitabatur) non aliter corporalem. |
[0855A] | Postremo, etsi tunc devoratum invenietur mortale in omnibus mortuis, certe a morte, certe ab aevo, certe per aetatem; numquid a vita, numquid a superindumento, numquid ab immortalitatis ingestu? |
[0857C] | Quod si tunc, quomodo, nisi resuscitato eo? |
[0866A] | Denique, praemissa differentia dignitatis in eadem substantia et nunc sectandae et tunc capessendae, subjungit etiam exhortationem, ut et hic habitum Christi sectemur ex disciplina, et illic fastigium consequamur ex gloria: Sicut portavimus imaginem choici, portemus etiam imaginem supercoelestis. |
[0871C] | Et unicuique seminum suum corpus deputavit; [0871C] non suum, id est pristinum, ut tunc et illud suum sit quod extrinsecus a Deo adquirit. |
[0882B] | Ad haec ergo praestruximus, non oportere committi futurorum atque praesentium dispositiones, intercessura tunc demutatione: et nunc superstruimus officia ista membrorum necessitatibus [0882C] vitae hujus eo usque consistere, donec et ipsa vita transferatur a temporalitate in aeternitatem, sicut animale corpus in spiritale, dum mortale istud induet immortalitatem, et corruptivum istud incorruptelam (I Cor. |
[0882C] | XV); et ipsa autem liberata tunc vita a necessitatibus, liberabuntur et membra ab officiis; nec ideo non erunt necessaria. |
[0884A] | Dicenda enim et haec, quatenus, quae volunt et quorum volunt, et qualiter volunt, officia membrorum ludibriose, de industria suffundendae resurrectionis, oblatrant; non recogitantes, ipsas prius caussas necessitatis tunc vacaturas, cibi famem, et potus sitim, et concubitus genituram, et operationis victum. |
[0884B] | Jam tunc enim dedicabatur, Non in pane vivet homo, sed in Dei verbo. |
[0884B] | Nam si et hic jam vacare est et officia et emolumenta membrorum temporali vacatione, ut in temporali dispositione, nec homo tamen minus salvus est; proinde homine salvo, et quidem magis tunc, ut in aeterna dispositione, magis non desiderabimus, quae jam hic non desiderare consuevimus. |
[0885A] | Igitur, si angeli, facti tanquam homines, in eadem substantia spiritus carnalem tractationem susceperunt, cur non et homines, facti tanquam angeli, in eadem substantia carnis spiritalem subeant dispositionem, non magis solennibus carnis obnoxii sub angelico indumento, quam angeli tunc solennibus spiritus sub humano? |
[0886A] | Si etiam ipsa vasa defecerint, cum de illis quoque effluxerit, in suam matricem terram quasi per ambages [0886A] resorbetur, ut rursus ex illa repraesentetur Adam, auditurus a Domino: Ecce Adam quasi unus ex nobis factus est: vere tunc compos mali quod evasit, et boni quod invasit. |
De Spectaculis | Reditus in Auctori Indicem |
[0645A] | Itaque quos paraverunt armis, quibus tunc et qualiter poterant eruditos, tantum ut occidi discerent, mox edicto die Inferiarum apud tumulos erogabant Ita mortem homicidiis consolabantur. |
[0647A] | Caeterum retulimus supra de locorum conditione, quod non per semetipsa nos inquinent, sed per ea quae illic geruntur, per quae simul inquinamentum combiberint, tunc et in alteros respuunt CAPUT XV. |
[0659A] | Lugeamus ergo dum ethnici gaudent, ut quum lugere coeperint, gaudeamus, ne pariter nunc gaudentes, tunc quoque pariter lugeamus. |
[0660C] | Quae tunc spectaculi latitudo! |
[0661A] | Tunc magis tragoedi audiendi, magis scilicet vocales in sua propria calamitate. |
[0661A] | Tunc histriones cognoscendi solutiores multo per ignem: tunc spectandus auriga in [0661B] flammea rota totus rubens tunc xystici contemplandi non in gymnasiis, sed in igne jaculati, nisi quod nec tunc quidem illos velim visos, ut qui [0662A] malim ad eos potius conspectum insatiabilem conferre, qui in Dominum desaevierunt. |
[0661A] | Tunc histriones cognoscendi solutiores multo per ignem: tunc spectandus auriga in [0661B] flammea rota totus rubens tunc xystici contemplandi non in gymnasiis, sed in igne jaculati, nisi quod nec tunc quidem illos velim visos, ut qui [0662A] malim ad eos potius conspectum insatiabilem conferre, qui in Dominum desaevierunt. |
[0661B] | Tunc histriones cognoscendi solutiores multo per ignem: tunc spectandus auriga in [0661B] flammea rota totus rubens tunc xystici contemplandi non in gymnasiis, sed in igne jaculati, nisi quod nec tunc quidem illos velim visos, ut qui [0662A] malim ad eos potius conspectum insatiabilem conferre, qui in Dominum desaevierunt. |
[0661B] | Tunc histriones cognoscendi solutiores multo per ignem: tunc spectandus auriga in [0661B] flammea rota totus rubens tunc xystici contemplandi non in gymnasiis, sed in igne jaculati, nisi quod nec tunc quidem illos velim visos, ut qui [0662A] malim ad eos potius conspectum insatiabilem conferre, qui in Dominum desaevierunt. |
[0634B] | Si enim pauculos tunc judaeos impiorum concilium vocavit, quanto magis tantum conventum ethnici populi! |
[0634B] | Ni pii ethnici, minus peccatores, minus hostes Christi, quam tunc Judaei, quo et caetera congruunt. |
[0637A] | Eumdem enim et Consum vocabant Dehinc Equiria Marti [0637A] Romulus dixit: quanquam et Consualia Romulo defendunt, quod ea Conso dicaverit Deo, ut volunt, consilii: ejus scilicet, quo tunc Sabinarum virginum rapinam militibus suis in matrimonia excogitavit. |
[0644A] | Nec per alios tunc homines edidissent, quam per ipsos, in quorum nominibus et imaginibus et historiis fallaciam consecrationis sibi negotium acturae constituerant CAPUT XI. |
De Virginibus Velandis | Reditus in Auctori Indicem |
[0895C] | Omnibus animalibus Adam nomina imposuit, et nemini ex futura conditione, sed ex praesenti institutione, cui conditio quaecumque serviret, hoc appellata, quod a primordio voluit; quid ergo tunc vocabatur? |
[0897A] | Ita hic quoque ostenditur, non de futuro mulierem tunc nominatam, quae postmodum acceptura erat futurae conditionis suae nomen. |
[0909A] | Si intectum caput virginitati adscribitur, si qua virgo exciderit de gratia virginitatis, ne prodatur, intecto permanet capite: et tunc jam alieno ambulat habitu, id est quem sibi vindicat virginitas: permanet nihilominus in habitu, vel tunc saltem alieno, ne scilicet mutatione prodatur. |
[0909A] | Si intectum caput virginitati adscribitur, si qua virgo exciderit de gratia virginitatis, ne prodatur, intecto permanet capite: et tunc jam alieno ambulat habitu, id est quem sibi vindicat virginitas: permanet nihilominus in habitu, vel tunc saltem alieno, ne scilicet mutatione prodatur. |
Fragmenta Varia | Reditus in Auctori Indicem |
[1127D] | Imo, inquis, in paradiso, quo jam tunc et patriarchae et prophetae, [1128D] appendices Dominicae resurrectionis, ab inferis migraverint. |
[1132D] | Ideo non dicimur furere, sed somniare; ideo et prudentes, si quando sumus; sapere enim nostrum, licet obumbretur, [1132C] non tamen extinguitur, nisi quod et ipsum [1132D] potest videri vacare tunc. |
Sodoma [Incertus] | Reditus in Auctori Indicem |
[1102B] | Is tunc pro porta residens (vix moerenia adibant Coelicolae) quanquam divinos nescius, ultro Advocat, appellat, patrio veneratur honore, Hospitioque vocat, longe stabulare parantes; [1102C] Enisus longis precibus, pia pignora mensa Officiisque probis studio dispungit amicos. |
[1103B] | [1103B] Tunc decreta Dei reserant, dignam adfore poenam De coelo Sodomis, ipsum meruisse salutem Justitiae titulo. |
[1103C] | Tunc Loth ingreditur Segor; simul exoritur sol, Ultimus ille quidem, in Sodomamque incendia fervens Infert; nam totos radios armaverat igni, [1103D] Aemula subsequitur caligo includere lucem Coeptans, atque globos confuso intexere coelo; Fumantes coeunt nubes, novus irruit imber, [1104A] Sulphura cum flammis flagrantibus aestuat aether, Exustus crepitat liquidis ardoribus aether Hinc habet in falso de vero fabula famam Solis progeniem currus optasse paternos, Nec valuisse levem puerum frenare superbos Ignis equos, arsisse orbem; tunc fulmine raptum Aurigam; illicitum planctum mutasse sorores. |
[1104A] | Tunc Loth ingreditur Segor; simul exoritur sol, Ultimus ille quidem, in Sodomamque incendia fervens Infert; nam totos radios armaverat igni, [1103D] Aemula subsequitur caligo includere lucem Coeptans, atque globos confuso intexere coelo; Fumantes coeunt nubes, novus irruit imber, [1104A] Sulphura cum flammis flagrantibus aestuat aether, Exustus crepitat liquidis ardoribus aether Hinc habet in falso de vero fabula famam Solis progeniem currus optasse paternos, Nec valuisse levem puerum frenare superbos Ignis equos, arsisse orbem; tunc fulmine raptum Aurigam; illicitum planctum mutasse sorores. |
Cooperatorum Veritatis Societas
© 2006 Cooperatorum Veritatis Societas quoad hanc editionem iura omnia asservantur.
Litterula per inscriptionem electronicam: Cooperatorum Veritatis Societas
«Ubi Petrus, ibi Ecclesia, ibi Deus (Ambrosius) ... Amici Veri Ecclesiae Traditionalisti Sunt.»
Divus Pius X Papa: «Notre Charge Apostolique»