TERTULLIANUS
Lexicum Proprium seu 'Concordances' - Opera Omnia - Verbum 'Sunt' [862]
This html page belongs to www.documentacatholicaomnia.eu and has been written by CDO program. Copyright by Cooperatorum Veritatis Societas and GSM
| Ad Martyres | Reditus in Auctori Indicem |
| [0626A] | Igitur, si tantum terrenae gloriae licet de corporis et animi vigore, ut gladium, ignem, crucem bestias, tormenta contemnant, sub praemio laudis humanae, possum dicere, modicae sunt istae passiones [0626B] ad consecutionem gloriae coelestis et divinae mercedis. |
| [0621A] | Non ergo dicat: In meo sunt, tentabo illos vilibus scidiis, affectionibus, aut inter se dissensionibus. |
| [0627A] | Quot a latronibus fetro, ab hostibus etiam cruce extincti sunt, torti prius, imo et omni contumelia expuncti! |
| [0623A] | Ipsam interim conversationem saeculi et carceris comparemus, si non plus in carcere spiritus acquirit quam caro amittit, imo et quae justa sunt caro non amittit per curam Ecclesiae, agapen fratrum: et insuper quae semper utilia fidei, spiritus adipiscitur. |
| Ad Nationes | Reditus in Auctori Indicem |
| [0579A] | Sic etiam in cantabris atque vexillis, quae non minore sanctitate militia custodit, siphara illa vestes crucum sunt. |
| [0598A] | Et numquid hi sunt publici et adventitii dicti? |
| [0608A] | Etsi a Numa sacra introducta sunt, nondum tamen aut simulacris, aut templis res vestras divina frustrabant. |
| [0602C] | Quam in ipsa Italia signata sunt. |
| [0593B] | Sed Dei non serviunt; ea igitur, quae serviunt, Dei non sunt. |
| [0589C] | An ostensuri sumus, deos nullo modo videri posse, qui de elementis nati dicuntur, ut jam hinc praejudicatum sit, deos elementa non esse, cum qui de elementis nati dicuntur, Dei non sunt; aeque demonstrando, orta deos non esse, ad illam agnatorum speciem praestruemus recte non esse defendi, quorum parentes, id est elementia dei non sunt. |
| [0591C] | Quod si materia non est, quia sic et [0591C] appellatio praescribit, quomodo quae sunt in materia, id est elementa, dei habebuntur, cum membra a corpore alig. |
| [0571C] | Ubi tunc, non dicam contemptores deorum Christiani, sed ipsi dei vestri, quos clade illa posteriores loca, oppida approbant, in quibus nati, morati, sepulti sunt, etiam quae condiderunt? |
| [0596A] | Quanti sunt, qui norint visu vel auditu Atagartin Syrorum, Coelestem Afrorum, Varsutinam Maurorum, Obodan et Dusaren Arabum, Belenum Noricum, vel, quos Varro ponit, Casiniensium Delventinum, Narniensium Visidianum, Atheniensium Numentinum, Aesculanorum Anchariam, et quam praevenerim, Volsiniensium Nortiam, quorum ne nominum quidem dignitas humanis cognominibus distat? |
| [0589C] | An ostensuri sumus, deos nullo modo videri posse, qui de elementis nati dicuntur, ut jam hinc praejudicatum sit, deos elementa non esse, cum qui de elementis nati dicuntur, Dei non sunt; aeque demonstrando, orta deos non esse, ad illam agnatorum speciem praestruemus recte non esse defendi, quorum parentes, id est elementia dei non sunt. |
| [0574A] | Sed enim agri tributo onusti viliores, hominum capita stipendio censa ignobiliora; nam hae sunt captivitatis notae et poenae. |
| [0563A] | Et utique non gladio aut cruce aut bestiis punienda sunt nomina. |
| [0565B] | Nam et nomina sic sunt instituta, ut fines suos habeant inter dici et esse. |
| [0579B] | Judaei enim festi, sabbata et coena pura, et judaici ritus lucernarum et jejunia cum azymis et orationes litorales, quae utique aliena sunt a diis vestris. |
| [0579A] | Sed ille imaginum suggestus et totius auri cultus monilia crucum sunt. |
| [0565C] | Non statim sunt, qui [0565C] dicuntur; sed quia non sunt, frustra dicuntur, et fallunt eos, qui rem nomini addicunt cum de re status nominis competat. |
| [0606C] | Cur ergo non auctorem potius honoratis, cujus haec dona sunt, sed auctorem transfertis in repertores? |
| [0565B] | Non statim sunt, qui [0565C] dicuntur; sed quia non sunt, frustra dicuntur, et fallunt eos, qui rem nomini addicunt cum de re status nominis competat. |
| [0600B] | Non contenti eos deos asseverare, qui visi retro, auditi contrectatique sunt, quorum effigies descriptae, negotia digesta, memoria propagata, umbras nescio quas incorporales, inanimales, et nomina de rebus efflagitant deosque sanciunt, dividentes omnem statum hominis singulis potestatibus ab ipso quidem uteri conceptu, ut si deus Consevius quidam, qui consationibus concubitalibus praesit, et Fluviona, [0600C] quae infantem in utero. |
| [0579C] | Sunt penes vos et canino [0580A] capite et leonino et de bove et de ariete et hirco cornuti dii, caprigenae vel anguini et alites plantmerleta, fronte et tergo Quid itaque nostrum unicum denotatis? |
| [0583A] | De sacramentis nostrae religionis opinor intentatis, et sunt paria vestris etiam non sacramentis. |
| [0607A] | Ti, sepultique sunt. |
| [0591B] | Porro θεος ille jam hoc solo, [0591B] quod non sit in promptu, vacat a comparatione eorum, quae in promptu sunt et visui et sensui; sed sensui satis, quod est testimonii ad diversitatem occulti et manifesti renuntiatio; si elementa palam proposita omnibus, si contra deus nemini, quomodo poteris ex ea parte, quam non vidisti, quae vides, congredi? |
| [0587A] | Sed enim multa sunt, quibus teneritas conscientiae obduratur in callositatem voluntarii erroris. |
| [0598A] | Nos vero bifariam Romanorum deos recognoscimus, communes et proprios, id est, quos cum omnibus habent, et quos ipsi sunt commenti. |
| [0593A] | Esse, quae sunt servitutes et officia. |
| [0574B] | Regibus quidem etiam sacerdotia adscripta sunt, sacrique apparatus, [0574C] ut tensae et currus et solisternia et lectisternia. |
| [0593A] | Et sunt in omnibus rebus tres tituli isti: quod est, per quod est, et a quo est; quia prius est, qui quid velit fieri, et quod possit, inveniri. |
| [0590C] | Si autem videntur esse qui non sunt, cur non sint et qui non videntur? |
| [0604C] | Adeo non fabulae istae sunt de fa. |
| Ad Senatorem | Reditus in Auctori Indicem |
| [1105C] | Cumque suos celebrant ritus, his esse diebus Se castos memorant; at si tantummodo tunc sunt, Ut perhibent, casti; reliquo jam tempore quid sunt? |
| [1105C] | Cumque suos celebrant ritus, his esse diebus Se castos memorant; at si tantummodo tunc sunt, Ut perhibent, casti; reliquo jam tempore quid sunt? |
| Ad Uxorem | Reditus in Auctori Indicem |
| [1304A] | Haec sunt quae Apostoli vox illa sub brevitate intelligenda nobis reliquit; haec tibi suggere, si opus fuerit; his te ab exemplis quarundam reflecte. |
| [1292B] | Tunc si secundum Scripturam qui in matrimonio gentili a fide deprehenduntur, propterea non inquinantur, quia cum ipsis alii quoque sanctificantur: sine dubio isti, qui ante nuptias sanctificati sunt, si extraneae carni commisceantur, sanctificare eam non possunt, in qua non sunt deprehensi. |
| [1302A] | Nam si pauperum sunt regna coelorum (Matth. |
| [1295A] | Si cui largiendum erit horreum, proma praeclusa sunt. |
| [1283A] | Quid ergo fiet, si quae olim detestabilia sunt penes Dominum, ab his nos nunc arcent? |
| [1279A] | Non propterea appetenda sunt quaedam, quia non vetantur, etsi quodammodo vetantur, cum alia illis praeferuntur: praelatio enim superiorum dissuasio est infirmorum. |
| [1288A] | Quaedam enim sunt divinae liberalitatis, quaedam nostrae operationis. |
| [1302A] | V, 3), quia divitum non sunt, plus dives in paupere inveniet majore dote. |
| [1280B] | Et tu adversus consilia haec ejus, adhibe sororum nostrarum exempla, quarum nomina penes Dominum, quae nullam formae vel aetatis occasionem praemissis maritis sanctitati anteponunt: malunt enim Deo nubere, Deo speciosae, Deo sunt puellae: cum illo vivunt, cum illo sermocinantur: illum diebus et noctibus tractant: orationes [1281A] suas velut dotes Domino assignant: ab eodem dignationem velut munera maritalia, quotiescumque desiderant, consequuntur. |
| [1280A] | Cur ergo ad excusationem proniores, quae in nobis infirma sunt, opponimus: quae vero fortiora, non tuemur? |
| [1296A] | Margaritae vestrae sunt quotidianae conversationis insignia. |
| [1294A] | Domino certe non potest pro disciplina satisfacere, habens in latere diaboli servum, procuratorem Domini sui ad impedienda fidelium studia et officia: ut si statio facienda est, maritus de die condicat ad balneas; si jejunia observanda sunt, maritus eadem die convivium exerceat; si procedendum erit, nunquam magis familiae occupatio obveniat. |
| [1283B] | Quot enim sunt qui statim a lavacro carnem suam obsignant! |
| [1282A] | Satis enim de salute nostra securi sumus ut liberis vacemus: quaerenda nobis onera sunt, quae etiam a gentilium profanis vitantur, quae legibus coluntur, quae parricidiis [1282B] expugnantur. |
| [1292B] | Tunc si secundum Scripturam qui in matrimonio gentili a fide deprehenduntur, propterea non inquinantur, quia cum ipsis alii quoque sanctificantur: sine dubio isti, qui ante nuptias sanctificati sunt, si extraneae carni commisceantur, sanctificare eam non possunt, in qua non sunt deprehensi. |
| Adversus Gnosticos Scorpiace | Reditus in Auctori Indicem |
| [0143B] | Illic constitues et synagogas Judaeorum, fontes persecutionum, [0143B] apud quas Apostoli flagella perpessi sunt, et populos nationum cum suo quidem circo, ubi facile conclamant, «Usquequo genus tertium? |
| [0146A] | Cui perversitati illud quoque opponam, ut si haec quae sic aguntur quemadmodum scripta sunt, non erunt ipsa quae praedicantur, illa quae non debeant sic agi quemadmodum scripta sunt, ne et ipsa horum exemplo periclitentur, excludi siquidem aliud in vocibus, aliud in rebus est; et relinquitur nec praedicata videri cum evenerint, si aliter praedicantur quam evenire habent. |
| [0146A] | At nunc, quia ipsa sunt in rebus, quae in vocibus, aliter dicta creduntur; quid fieret si aliter facta invenirentur? |
| [0146A] | Non sunt enim haec praedicata quae aguntur, si alia sunt quae praedicantur, et non haec quae aguntur. |
| [0146A] | Cui perversitati illud quoque opponam, ut si haec quae sic aguntur quemadmodum scripta sunt, non erunt ipsa quae praedicantur, illa quae non debeant sic agi quemadmodum scripta sunt, ne et ipsa horum exemplo periclitentur, excludi siquidem aliud in vocibus, aliud in rebus est; et relinquitur nec praedicata videri cum evenerint, si aliter praedicantur quam evenire habent. |
| [0146B] | Ita haeretici quae praedicantur non ut probata sunt credendo, ea quae nec praedicata sunt, credunt. |
| [0125A] | XVIII, 7), inde pigmenta sunt; si lacte et melle promissio Dei manat, hoc sapiunt quae illuc faciunt. |
| [0135B] | De cujus felicitate David: Beati quorum dimissa sunt delicta, et quorum opertae sunt iniquitates (Ps. |
| [0129B] | II), derelinquunt Deum patrum suorum, et serviunt idolis Baalim et Astartis; et iratus Dominus tradidit eos in manibus diripientium; et diripiebantur ab illis, et venundabantur inimicis, nec poterant omnino subsistere a facie inimicorum suorum; quocumque processerant, manus erat super illos in mala, et compressati sunt valde. |
| [0151A] | Quod Petrus caeditur, quod Stephanus opprimitur, quod Jacobus immolatur, quod Paulus distrahitur, ipsorum sanguine scripta sunt. |
| [0128A] | Et haec quidem prima per Moysen dicta sunt a Domino, utique pertinentia quoscumque Dominus Deus Israelis perinde de Aegypto superstitiosissimi saeculi, et de domo humanae servitutis eduxerit. |
| [0136B] | Verba non sono solo sapiunt, sed et sensu: nec auribus tantummodo audienda sunt, sed et mentibus. |
| [0128A] | Et alibi: Filii Israel famuli pueri mei; hi sunt quos eduxi de terra Aegypti. |
| [0127B] | Sed et alio capitulo: Si autem rogaverit te frater tuus ex patre vel matre, aut filius tuus, aut filia tua, aut mulier, quae in gremio tuo est, aut amicus qui animae tuae pars est, clam dicens: eamus, et serviamus deis aliis, quos non scis, nec patres tui, ex deis nationum quae circum te proxime sunt, aut longe; ne velis ire cum illo, et ne audieris eum. |
| [0150B] | XXII, 21) quae sunt Caesaris, Caesari, et quae Dei, Deo; solius autem Dei homo. |
| [0134A] | Ita ab aevo dignissimum creditum est stadiorum experimentum, committere artes, corporum et vocum praestantiam [0134A] exprimere, praemio indice, spectaculo judice, sententia voluptate: qua nulla sunt praelia, non nulla vulnera, pugni quassant, calces arietant, cestus dilaniant, flagella dilacerant: nemo tamen agonis praesidem suggillaverit, quod homines violentiae objectat, injuriarum actiones extra stadium, sed quantum livores illi et cruores et vibices negotiantur intendet: coronas scilicet, et gloriam, et dotem, privilegia publica, stipendia civica, imagines, statuas, et qualem potest praestare saeculum de fama aeternitatem, de memoria resurrectionem. |
| [0146B] | Ita haeretici quae praedicantur non ut probata sunt credendo, ea quae nec praedicata sunt, credunt. |
| [0147C] | Nam et rursus innumera multitudo albati et palmis victoriae insignes revelantur; scilicet de Antichristo triumphantes, sicut unus ex presbyteris; Hi sunt, ait (Apoc. |
| [0135B] | De cujus felicitate David: Beati quorum dimissa sunt delicta, et quorum opertae sunt iniquitates (Ps. |
| [0138A] | Satis passi, satis exusti sunt, quos propterea Deus texit, ne potestatem ejus mentiri viderentur. |
| [0146A] | Aut si nondum aguntur illa quae praedicantur, quomodo [0146A] haec aguntur quae praedicata non sunt? |
| [0150B] | Nam et praemiserat: Principes enim non sunt timori bono operi, sed malo. |
| [0146A] | Non sunt enim haec praedicata quae aguntur, si alia sunt quae praedicantur, et non haec quae aguntur. |
| [0143B] | Erit certe etiam carcer in coelo, carens sole, aut ingratis luminosus, et vincula fortasse de zonis, et equuleus axis ipse qui torquet: tum si lapidandus christianus, grandines aderunt; si urendus, fulmina prae manu sunt; si trucidandus, Orionis armati manus operabitur; si bestiis finiendus, ursas septemtrio emittet, zodiacus tauros et leones. |
| Adversus Hermogenem | Reditus in Auctori Indicem |
| [0237B] | Hae sunt vires ejus, quibus enixus, totum hoc condidit. |
| [0222A] | Hae sunt argutiae et subtilitates haereticorum, simplicitatem communium verborum torquentes in quaestionem. |
| [0208B] | Temere ad ista exempla respicies, o homo; non enim competunt ad caussam materiae, quae innata est, ea quae nata sunt, lapides, et viperae, et homines: horum enim natura habendo institutionem, habere poterit et cessationem. |
| [0237A] | VIII, 22): dehinc et sermonem prolatum, per quem omnia facta sunt, et sine quo factum est nihil (Joan. |
| [0215C] | Nam cum in omni operatione tria sint principalia: qui facit, et quod fit, et ex quo fit; [0215C] tria nomina sunt edenda in legitima operis enarratione: persona factoris, species facti, forma materiae. |
| [0203C] | Sicut enim caetera quae nascuntur, aut [0203C] finiunt, et idcirco aeterna non sunt, semel opposita fini, quae et initio admittunt ea quae Deus non capit, diminutionem dico interim et subjectionem, quia nata et facta sunt: ita et Deus ideo ea non capit, quia nec natus omnino, nec factus est. |
| [0209A] | Et quaeretur: Quomodo ex ea bona facta sint, quae ex demutatione nullo modo facta sunt? |
| [0229A] | Quae omnia etsi alter putaverit spiritaliter interpretanda, non tamen poterit auferre veritatem ita futurorum, quomodo scripta sunt. |
| [0214B] | Jam nunc, si principalia Dei opera coelum et terra sunt, quae ante omnia Deus fecit suorum esse proprie principium, quae priora sunt facta, merito sic praefatur Scriptura: In principio fecit Deus coelum et terram (Gen. |
| [0226B] | In corporibus enim membra sunt facta: in corporibus et membra sunt nominata. |
| [0203C] | Sicut enim caetera quae nascuntur, aut [0203C] finiunt, et idcirco aeterna non sunt, semel opposita fini, quae et initio admittunt ea quae Deus non capit, diminutionem dico interim et subjectionem, quia nata et facta sunt: ita et Deus ideo ea non capit, quia nec natus omnino, nec factus est. |
| [0231B] | Verba haec tua sunt: quorum te et alibi meminisse oportuerat, ne quid his contrarium inferres. |
| [0229A] | Si quae enim figurae sunt, ex rebus consistentibus fiant necesse est, non ex vacantibus: quia nihil potest [0229B] alii similitudinem de suo praestare, nisi sit ipsum quod tali similitudine praestet. |
| [0211B] | Haec si ita sunt, [0211C] nescio qua possit evadere sententia Hermogenis, qui Deum, quoquo modo de materia malum condidit, sive voluntate, sive necessitate, sive ratione, non putet mali auctorem. |
| [0215A] | Si enim per Sophiam Dei omnia facta sunt; et coelum ergo et terram Deus faciens in [0215B] principio, id est initio, in Sophia sua fecit. |
| [0214B] | Jam nunc, si principalia Dei opera coelum et terra sunt, quae ante omnia Deus fecit suorum esse proprie principium, quae priora sunt facta, merito sic praefatur Scriptura: In principio fecit Deus coelum et terram (Gen. |
| [0212C] | Quis enim scit quae sunt Dei, et quae in ipso, nisi spiritus qui in ipso (I Cor. |
| [0226B] | In corporibus enim membra sunt facta: in corporibus et membra sunt nominata. |
| [0238B] | Quae nec invenire nec investigari nisi a solo Deo possent; alioqui investigabilia, si ex materia sunt investigata et inventa. |
| [0237A] | Denique sermone ejus coeli confirmati sunt, et spiritu ipsius universae virtutes eorum (Ps. |
| [0201A] | Nam, etsi sunt qui dicuntur dei sive in coelo, sive in terra, nomine; caeterum, unus Deus pater, ex quo omnia [0201B] (I Cor. |
| [0201B] | Si alius habuerit, tot jam erunt dei, quot habuerint quae dei sunt. |
| [0218A] | Itaque sicut ea quae de aliquo prolata sunt, ostendit unde prolata sint: ita quae non ostendit unde prolata sint, ex nihilo prolata confirmat. |
| [0222B] | Quia etsi tenebras volet in substantia fuisse materiae (cui articulo respondere debebimus suo ordine), etiam homini tenebrae visibiles sunt. |
| [0222B] | Hoc enim ipsum quod sunt tenebrae, videtur, nedum Deo. |
| [0233B] | Aeque cum dicis: Partes autem ejus omnia simul ex omnibus [0233B] habent, ut ex partibus totum dignoscatur: utique eas partes intelligi vis, quae ex illa prolatae sunt, quae hodie videntur a nobis. |
| [0216A] | Omnia per ipsum facta sunt, et sine illo factum est nihil (Joan. |
| [0238A] | Haec autem sunt invisibilia ejus, quae secundum apostolum ab institutione mundi de factis ejus conspiciuntur (Rom. |
| [0197B] | In quantum enim veritatis regula prior, quae etiam futuras haereses praenuntiavit, in tantum posteriores quaeque doctrinae haereses praejudicabuntur, quia sunt quae futurae veritatis antiquiore regula praenuntiabantur. |
| Adversus Judaeos | Reditus in Auctori Indicem |
| [0641A] | Igitur, quoniam primus adventus et plurimis figuris obscuratus, et omni inhonestate prostratus, canebatur, secundus vero et manifestus et Deo condignus; idcirco quem facile et intelligere et credere potuerunt, eum solum intuentes, id est secundum, qui est in honore et gloria, non immerito decepti sunt circa indigniorem, certe obscuriorem, id est primum. |
| [0626A] | XXI, 19); sicuti caetera quae in illum commissuri essetis, praedicta sunt. |
| [0632B] | Itaque ostendentes et numerum annorum, et tempus LXII et dimidiae hebdomadarum adimpletarum, probavimus tunc venisse Christum, id est natum: et septem dimidiae hebdomadarum, quae sunt subdivisae in abscissionem priorum hebdomadarum, intra quae tempora passum ostendimus Christum; atque ita LXX hebdomadibus conclusis, et civitate exterminata, et sacrificium et unctionem exinde cessare. |
| [0615B] | Itaque ostendentes et numeram annorum et tempus LX duarum et dimidiae hebdomadarum adimpletum, tunc venisse Christum, id est natum; videamus aliae VII et dimidia hebdomades, quae sunt subdivisae in abscissione priorum hebdomadarum, in quo actu sint adimpletae. |
| [0596C] | Postremo ex abundantia erroris Judaeorum convinci, ex secundo Christi adventu in sublimitate post priorem illum in humilitate; circa quem illi decepti sunt, quia nonin sublimitate venerit, dum ignorant in humilitate fuisse venturum. |
| [0620A] | Nam et Magos reges fere habuit Oriens, et Damascus Arabiae retro deputabatur, antequam transcripta esset in Syrophoenicem ex distinctione Syriarum, cujus tunc [0619C] virtutem Christus accepit, accipiendo insignia ejus, aurum scilicet et odores: spolia autem Samariae, ipsos magos, qui cum illum cognovissent et muneribus honorassent, [0620A] et genu posito adorassent, quasi dominum et regem sub testimonio indicis et ducis stellae spolia sunt facti Samariae, id est idololatriae, credentes videlicet in Christum. |
| [0620A] | XVI, 3); quorum ex genere procreati non sunt, sed ob consimilem impietatem: quos aliquando etiam filios [0620B] suos dixerat per Isaiam Prophetam: Filios generavi et exaltavi (Is. |
| [0611A] | In quibus omnibus locis Christi nomen, qui jam venit, regnat; utpote ante quem omnium civitatum portae sunt apertae, et cui nullae sunt clausae: ante quem serae ferreae sunt comminutae, et valvae aereae sunt apertae (Is. |
| [0627A] | Interpretatur enim spiritaliter sic: Simeon et Levi perfecerunt iniquitatem ex sua secta, qua scilicet Christum sunt persecuti. |
| [0614C] | Et manifestata est justitia aeterna, et unctus est Sanctus sanctorum, id est Christus; et signata est visio et prophetia, et dimissa sunt peccata, quae per fidem nominis Christi, omnibus in eum credentibus remittuntur. |
| [0611A] | Quamquam et ista spiritaliter sint intelligenda, quo praecordia singulorum variis modis a diabolo obsessa, fide Christi sint reserata; attamen perspicue sunt adimpleta, utpote in quibus omnibus locis populus nominis Christi inhabitet. |
| [0642B] | Haec aut prophetata nega, cum coram videntur; aut adimpleta cum leguntur: aut si non negas utrumque, in eo erunt adimpleta in quem sunt prophetata. |
| [0603B] | Et iterum: Et si extenderitis manus, avertam faciem meam a vobis: et si multiplicaveritis preces, non exaudiam vos: manus enim vestrae sanguine plenae sunt (Ibid. |
| [0638A] | LVIII, 12); qui et rursum per Esaiam exustionem eorum orat: Propter me, inquit, haec facta sunt [0638B] vobis, in anxietate dormietis (Is. |
| [0611A] | In quibus omnibus locis Christi nomen, qui jam venit, regnat; utpote ante quem omnium civitatum portae sunt apertae, et cui nullae sunt clausae: ante quem serae ferreae sunt comminutae, et valvae aereae sunt apertae (Is. |
| [0613B] | Providens autem Deus quid esset futurum, et quoniam non tantum non recipient eum, verum et insequentur, et tradent eum morti, et recapitulavit, et dixit: In sexaginta duabus hebdomadibus nasci illum et ungi Sanctum sanctorum; hebdomades autem VII et dimidia cum implerentur, pati habere, et civitatem exterminari post unam et dimidiam hebdomadam, quo scilicet tempore septem et dimidia hebdomadae completae sunt. |
| [0636B] | Nobis igitur qui successimus in loco prophetarum, ea sustinentibus hodie in saeculo, quae semper passi sunt prophetae propter divinam religionem. |
| [0630B] | XXVI), et ut prophetiae adimplerentur, properavit dies vesperam facere, id est tenebras efficere; quae media die factae sunt: atque ita dies festos vestros convertit Deus in luctum, et cantica [0630C] vestra in lamentationem. |
| [0635C] | Et quando horruit nimis, nisi in [0635C] passione Christi, cum terra quoque contremuit, et velum templi scissum est, monumenta dirupta sunt (Matth. |
| [0612A] | Venturi itaque Christi ducis sunt tempora requirenda, quae investigabimus in Daniele: quibus [0612B] computatis, probabimus venisse cum, etiam ex temporibus praescriptis, et ex signis competentibus, et ex operationibus ejus: quae probamus ex consequentibus quae post adventum ejus futura adnuntiabantur, ut tam adimpleta omnia quam prospecta credamus. |
| [0634C] | Ipsi autem contemplati sunt et viderunt me: et, In siti mea potaverunt me aceto (Psal. |
| [0635B] | XV, 23-26): sicuti nos qui de saeculi calamitatibus extracti, in quo commorabamur, siti pereuntes, id est verbi divini potu privati, ligno passionis Christi aquam edulcatam baptismatis potantes, sive quae est in eum, reviximus; a qua fide Israel excidit, secundum Hieremiam dicentem: Mittite, et interrogate nimis si facta sunt talia: Si mutabunt gentes deos suos, et isti non sunt dii. |
| [0635B] | XV, 23-26): sicuti nos qui de saeculi calamitatibus extracti, in quo commorabamur, siti pereuntes, id est verbi divini potu privati, ligno passionis Christi aquam edulcatam baptismatis potantes, sive quae est in eum, reviximus; a qua fide Israel excidit, secundum Hieremiam dicentem: Mittite, et interrogate nimis si facta sunt talia: Si mutabunt gentes deos suos, et isti non sunt dii. |
| [0612C] | Septuaginta hebdomadae breviatae sunt super plebem tuam, [0613A] et super civitatem sanctam, quoadusque inveteretur delictum, et signentur peccata, et exorentur injustitiae, et inducatur justitia aeterna, ut et signetur visio et prophetes, et ut ungatur Sanctus sanctorum. |
| [0606A] | Sed dicturi sunt Judaei, ex quo hoc praeceptum datum est per Moysen, exinde observandum fuisse. |
| [0598B] | Quod cum ex monilibus foeminarum et annulis virorum aurum fuisset igne conflatum, et processisset eis bubulum caput, huic figmento universus Israel, relicto Deo honorem dederunt, dicentes: Hi sunt dei qui nos ejecerunt de terra Aegypti. |
| [0611A] | In quibus omnibus locis Christi nomen, qui jam venit, regnat; utpote ante quem omnium civitatum portae sunt apertae, et cui nullae sunt clausae: ante quem serae ferreae sunt comminutae, et valvae aereae sunt apertae (Is. |
| [0634A] | Scilicet quo tempore excidium sui passi sunt. |
| [0598A] | Sic namque ad Rebeccam Deus locutus est, dicens: Duae gentes in utero tuo sunt, et duo populi de ventre tuo dividentur, et populus populum superabit, et major serviet minori (Ib. |
| [0611A] | In quibus omnibus locis Christi nomen, qui jam venit, regnat; utpote ante quem omnium civitatum portae sunt apertae, et cui nullae sunt clausae: ante quem serae ferreae sunt comminutae, et valvae aereae sunt apertae (Is. |
| [0596B] | Item ex iis quae de passione Christi in cruce praedicta sunt, et figuris ejusdem. |
| [0609C] | Quod ipsum ut probari possit, etiam tempora sunt nobis requirenda, quando [0610A] venturum Christum prophetae annuntiaverunt; ut si in ista tempora recognoverimus venisse eum, sine dubio ipsum esse credamus quem venturum prophetae canebant, in quem nos, gentes scilicet, credituri annuntiabamur: et cum constiterit venisse, indubitate etiam legem novam ab ipso datam esse credamus, et Testamentum Novum in ipso et per ipsum nobis dispositum non diffiteamur. |
| [0625B] | LIII, 9), quique omnem justitiam et humilitatem exhibuit; et ut supra de eo praedictum memoravimus, non pro meritis suis in id genus mortis expositus est, sed ut ea quae praedicta sunt a prophetis, per vos ei obventura implerentur, sicut in Psalmis ipse Spiritus Christi jam canebat, dicens: [0625C] Retribuebant mihi mala pro bonis (Ps. |
| Adversus Marcionem | Reditus in Auctori Indicem |
| [0352C] | II, 3) exsequebantur: Disrumpamus vincula eorum, et abjiciamus a nobis jugum eorum: [0352C] postea certe quam tumultuatae sunt gentes, et populi meditati sunt inania: astiterunt reges terrae, et principes congregati sunt in unum, adversus Dominum, et adversus Christum ejus. |
| [0419C] | Qui enim villas et urbes operati fuerant Aegyptiis, digni utique operarii mercede, non ad fraudem sunt instructi, sed ad mercedis compensationem, quam alias a dominatoribus exigere non poterant. |
| [0339B] | Nam et magos reges habuit fere Oriens, et Damascus Arabiae retro deputabatur, antequam transcripta esset in Syrophoenicen, ex distinctione Syriarum; cujus tunc virtutem Christus accepit, accipiendo insignia ejus, aurum scilicet et odores; spolia autem Samariae, [0339B] ipsos magos: qui cum illum cognovissent, et muneribus honorassent, et genu posito adorassent, quasi Deum et regem, sub testimonio indicis et ducis stellae, spolia sunt facti Samariae, id est idololatriae, credentes videlicet in Christum. |
| [0482A] | Caeterum si nec natus ex virgine Christus, nec carne constructus, ac per hoc neque crucem, neque mortem vere perpessus est, nihil in illo sit stultum et infirmum; nec jam stulta mundi elegit Deus, ut confundat sapientiam ; nec infirma mundi elegit Deus, ut confundat fortia; nec inhonesta et minima et contemptibilia, quae non sunt, id est, quae non vere sunt, ut confundat quae sunt, id est, quae [0482B] vere sunt. |
| [0482A] | Caeterum si nec natus ex virgine Christus, nec carne constructus, ac per hoc neque crucem, neque mortem vere perpessus est, nihil in illo sit stultum et infirmum; nec jam stulta mundi elegit Deus, ut confundat sapientiam ; nec infirma mundi elegit Deus, ut confundat fortia; nec inhonesta et minima et contemptibilia, quae non sunt, id est, quae non vere sunt, ut confundat quae sunt, id est, quae [0482B] vere sunt. |
| [0467C] | Lucae, quod sibi usurpaverat Marcion, sic nunc ex Epistolis Pauli (quas ille mutilatas in librum Apostolicum [0467C] suo titulo editum diverso ordine redegerat, exceptis iis quae sunt ad Timotheum et Titum, et ad Hebraeos) probat Tertullianus non alium Deum praedicari ab Apostolo quam Creatoris. |
| [0352C] | II, 3) exsequebantur: Disrumpamus vincula eorum, et abjiciamus a nobis jugum eorum: [0352C] postea certe quam tumultuatae sunt gentes, et populi meditati sunt inania: astiterunt reges terrae, et principes congregati sunt in unum, adversus Dominum, et adversus Christum ejus. |
| [0481A] | Si haec Creatoris sunt, et quae ad caussam crucis pertinent stultitiae deputatae; ergo et crux, et per crucem Christus ad Creatorem pertinebit, a quo praedicatum est quod ad crucem pertinet. |
| [0423B] | Aut si habet et ipse aliqua sua, quae omnia Filio traderet, pariter cum homine Creatoris, ostende unum aliquod ex omnibus, in fidem, in exemplum; ne tam merito non [0423B] credam ejus esse omnia cujus nihil video, quam merito credam, etiam quae non ideo ejus esse, cujus sunt universa quae video. |
| [0474C] | II) esse tempus: Disrumpamus a nobis vincula eorum, et abjiciamus a nobis jugum ipsorum: Ex quo tumultuatae sunt gentes, et populi meditati sunt inania, astiterunt reges terrae, et magistratus congregati sunt in unum adversus Dominum et adversus Christum ipsius; ut jam ex fidei libertate justificetur homo, non ex legis servitute: Quia (Hebr. |
| [0331B] | Igitur, quoniam primus adventus, et plurimum figuris obscuratus, et omni inhonestate prostratus canebatur; secundus vero et manifestus, et Deo condignus; idcirco, quem facile et intelligere et credere potuerunt, eum solum intuentes, id est secundum, qui est in honore et gloria, non immerito decepti sunt circa obscuriorem, certe indigniorem, id est primum. |
| [0504A] | Ergo et Evangelium et Christus illius sunt, cujus et lex et natura, quae per Evangelium et Christum vindicabuntur, adeo illo judicio Dei quod et supra, secundum veritatem. |
| [0243B] | Si lex, scribit, aliquid cibis detrahit, et immunda pronuntiat animalia, quae aliquando benedicta sunt, consilium exercendae continentiae intellige, et fraenos impositos illi gulae agnosce, quae, cum panem ederet angelorum cucumeres, et pepones Aegyptiorum desiderabat. |
| [0476A] | Abrahae dictae sunt promissiones, et semini ejus. |
| [0476D] | Non ergo per mundialium elementorum derogationem [0476D] a Deo eorum avertere cupiebat; etsi dicendo supra: Si ergo his qui non natura sunt Dei servitis; physicae, [0477A] id est, naturalis superstitionis elementa pro Deo habentis sugillabat errorem, nec sic tamen elementorum Deum taxans. |
| [0478A] | Si enim Abraham duos liberos habuit, unum ex ancilla, et alium ex libera: sed qui [0477C] ex ancilla, carnaliter natus est; qui vero ex libera, per [0478A] repromissionem; quae sunt allegorica, id est, aliud portendentia: haec sunt enim duo testamenta, sive duae ostensiones, sicut invenimus interpretatum: unum a monte Sina, in synagogam Judaeorum, secundum legem, generans in servitutem; aliud super omnem principatum, generans vim, dominationem, et omne nomen quod nominatur, non tantum in hoc aevo, sed in futuro; quae est mater nostra, in quam repromisimus sanctam Ecclesiam; ideoque adjicit: Propter quod, fratres, non sumus ancillae filii, sed liberae. |
| [0478A] | Si enim Abraham duos liberos habuit, unum ex ancilla, et alium ex libera: sed qui [0477C] ex ancilla, carnaliter natus est; qui vero ex libera, per [0478A] repromissionem; quae sunt allegorica, id est, aliud portendentia: haec sunt enim duo testamenta, sive duae ostensiones, sicut invenimus interpretatum: unum a monte Sina, in synagogam Judaeorum, secundum legem, generans in servitutem; aliud super omnem principatum, generans vim, dominationem, et omne nomen quod nominatur, non tantum in hoc aevo, sed in futuro; quae est mater nostra, in quam repromisimus sanctam Ecclesiam; ideoque adjicit: Propter quod, fratres, non sumus ancillae filii, sed liberae. |
| [0478B] | II) adimpleto: Dirumpamus vincula eorum, et abjiciamus a nobis jugum ipsorum; postquam archontes congregati sunt in unum adversus Dominum, et adversus Christum ipsius. |
| [0354B] | Qui et rursus per Esaiam, in exustionem eorum perorans: Propter me, inquit, haec facta sunt vobis: in anxietate dormietis . |
| [0341C] | Nam et sunt qui dicuntur dii, sive in coelo, sive in terris. |
| [0481D] | Quod si ejus sunt et caussae, cujus adhibentur Scripturae, ergo de Deo tractans Apostolus non intellecto, de Creatore utique docet intelligendum, [0482A] etiam quod scandalum Judaeis praedicat Christum, prophetiam super illo consignat Creatoris dicentis per Esaiam (Is. |
| [0267C] | Nam hae sunt antitheses Marcionis, id est contrariae oppositiones; quae conantur discordiam Evangelii cum Lege committere, ut ex diversitate sententiarum utriusque instrumenti, diversitatem quoque argumententur deorum. |
| [0482A] | Caeterum si nec natus ex virgine Christus, nec carne constructus, ac per hoc neque crucem, neque mortem vere perpessus est, nihil in illo sit stultum et infirmum; nec jam stulta mundi elegit Deus, ut confundat sapientiam ; nec infirma mundi elegit Deus, ut confundat fortia; nec inhonesta et minima et contemptibilia, quae non sunt, id est, quae non vere sunt, ut confundat quae sunt, id est, quae [0482B] vere sunt. |
| [0482B] | Caeterum si nec natus ex virgine Christus, nec carne constructus, ac per hoc neque crucem, neque mortem vere perpessus est, nihil in illo sit stultum et infirmum; nec jam stulta mundi elegit Deus, ut confundat sapientiam ; nec infirma mundi elegit Deus, ut confundat fortia; nec inhonesta et minima et contemptibilia, quae non sunt, id est, quae non vere sunt, ut confundat quae sunt, id est, quae [0482B] vere sunt. |
| [0514B] | Cum enim dicit: Fuimus natura filii iracundiae; Creatoris autem non natura sunt filii Judaei, sed adlectione patrum; irae filios ad naturam retulit, non ad Creatorem. |
| [0501A] | Quod [0501A] si haec sunt fictilia vasa in quibus tanta nos pati dicit, in quibus etiam mortificationem circumferimus Domini ; satis ingratus Deus et injustus, si non et hanc substantiam resuscitaturus est, in qua pro fide ejus tanta tolerantur, in qua et mors Christi circumfertur, in qua et eminentia virtutis consecratur. |
| [0513A] | Si Creatoris sunt, diversa sint necesse est a diversa Deo. |
| [0474C] | II) esse tempus: Disrumpamus a nobis vincula eorum, et abjiciamus a nobis jugum ipsorum: Ex quo tumultuatae sunt gentes, et populi meditati sunt inania, astiterunt reges terrae, et magistratus congregati sunt in unum adversus Dominum et adversus Christum ipsius; ut jam ex fidei libertate justificetur homo, non ex legis servitute: Quia (Hebr. |
| [0358A] | [0358A] XXXI, 5; LX, 8): Volant velut qui sunt milvi. |
| [0476A] | Quis enim parvulus, utique sensu, quod sunt nationes, non elementis subjectus est mundi, quae pro Deo suspicit? |
| [0352C] | Quae dehinc passi sunt Apostoli? |
| [0487A] | Sed, etsi sunt, qui dicuntur Dei, sive in coelis, sive in terris; apparet quomodo dixerit, non quasi vere sint, qui dicantur quando non sint: de idolis enim coepit, de idolothytis [0487B] disputaturus: Scimus quod idolum nihil sit. |
| [0486B] | Membra Christi non resurgent, quae nostra jam non sunt? |
| [0317A] | An hae sunt pusillitates, quae jam praejudicare debebunt Christum, humanis passionibus objectum, ejus Dei esse, cui humanitates exprobrantur a vobis? |
| [0504A] | Ergo qua defendenda reveletur de coelo ira, nonnisi a Deo irae; ita et hic sensus pristino cohaerens, in quo judicium Creatoris edicitur, non potest in alium Deum referri, qui nec judicat, nec irascitur; sed in illum, cujus dum haec sunt, judicium dico et iram, etiam illa ipsius sint necesse est, per quem haec habent transigi, Evangelium et Christus, et ideo vehitur in transgressores Legis, docentes non furari, et furantes, ut homo [0504B] Dei legis, non ut Creatorem ipsum his modis tangens, qui et furari vetans, fraudem mandaverit in Aegyptios auri et argenti, quemadmodum et caetera in illum retorquent. |
| [0326C] | Alia species erit, qua pleraque figurate portenduntur per aenigmata et allegorias et parabolas, aliter intelligenda quam scripta sunt. |
| [0503D] | [0503D] Si enim judicabit Deus occulta hominum, tam eorum qui in lege deliquerunt, quam eorum qui sine lege, quia et hi legem ignorant, et natura faciunt quae sunt legis; [0504A] utique is Deus judicabit, cujus sunt et lex, et ipsa natura quae legis est instar ignorantibus legem. |
| [0347B] | XXI) post interdictam omnis rei similitudinem, cur aereum serpentem, ligno impositum, pendentis [0347B] habitu in spectaculum Israeli salutare proposuit eo tempore quo a serpentibus exterminati sunt, nisi quod et hic dominicae crucis vim intentabat, qua serpens diabolus publicabatur, et laeso cuique a spiritalibus colubris, intuenti tamen et credenti in eam sanitas morsuum peccatorum, et salus exinde praedicabatur. |
| [0500C] | Nam si gloria Dei est in fictilibus vasis tantum thesauri haberi; vasa autem fictilia Creatoris sunt; ergo et gloria Creatoris est, cujus vasa eminentiam virtutis Dei sapiunt, et virtus ipsa. |
| [0372B] | IV, 7): Nazaraei exalbati sunt super nivem. |
| [0495C] | Nonne etiam ab eo Deo eam spondet, a quo sunt et exempla? |
| [0289B] | Haec sunt argumentationum ossa quae obroditis. |
| [0464B] | XXI, 19), Dispertiti sibi sunt vestimenta [0464C] mea, et in vestitum meum sortem miserunt. |
| [0381B] | Sic sunt omnia apud Marcionem, quae suum et plenum habent ordinem apud Creatorem. |
| [0464A] | Tumultuatae sunt ibidem nationes, et populi meditati sunt inania (Ps. |
| [0520A] | Si non est Christus primogenitus conditionis, ut Sermo Creatoris per quem omnia facta sunt, et sine quo nihil factum est; si non in illo condita sunt universa in coelis et in terris, visibilia et invisibilia, sive throni, sive dominationes, sive principatus, sive potestates; si non cuncta per illum et in illo sunt condita (haec enim Marcioni displicere oportebat), non utique tam nude posuisset Apostolus: Et ipse est ante omnes. |
| [0290A] | Nam, etsi ex aliqua materia, ut quidam volunt, hoc ipso tamen ex nihilo, dum non id fuerunt quod sunt. |
| [0524B] | Memento, inspector, quod ea quae pertractata sunt, retro de Apostolo quoque probaverimus; et si qua in hoc opus dilata erant, expunxerimus; ne aut hic supervacuam existimes iterationem, qua confirmavimus spem pristinam, aut illic suspectam habeas dilationem, qua eruimus tempora ista. |
| [0297A] | Ex qua die conditus es, cum Cherub posui te in monte sancto Dei; fuisti in medio lapidum igneorum; fuisti invituperabilis in diebus tuis, ex qua die conditus es, donec inventae sunt laesurae tuae . |
| [0389C] | Possem hunc titulum in superiorem transmisisse, quod non alii sunt esurientes, quam pauperes et mendici, si non et hanc promissionem Creator specialiter in Evangelii scilicet sui praestructionem destinasset. |
| [0520A] | Si non est Christus primogenitus conditionis, ut Sermo Creatoris per quem omnia facta sunt, et sine quo nihil factum est; si non in illo condita sunt universa in coelis et in terris, visibilia et invisibilia, sive throni, sive dominationes, sive principatus, sive potestates; si non cuncta per illum et in illo sunt condita (haec enim Marcioni displicere oportebat), non utique tam nude posuisset Apostolus: Et ipse est ante omnes. |
| [0500C] | Quia propterea in vasa fictilia commissa sunt, ut eminentia ejus probaretur. |
| [0488B] | Haec autem quemadmodum evenerunt illis, scripta sunt ad nos commonendos, in quos fines aevorum decucurrerunt. |
| [0395A] | Si enim qui inimici sunt et oderunt, et maledicunt, et calumniantur, fratres appellandi sunt; utique et benedici odientes, orari pro calumniatoribus jussit, qui eos fratres deputari praecepit. |
| [0503A] | Quando opusculum profligatur, breviter jam retractanda sunt quae rursus occurrunt; quaedam vero tramittenda [0503B] quae saepius occurrerunt. |
| [0493B] | Filii enim ejus sunt, qui in ipso renascuntur. |
| [0301B] | Quae quidem illis mala sunt, quibus rependuntur, caeterum suo nomine bona, qua justa, et bonorum defensoria, et delictorum, inimica, atque in hoc ordine, Deo digna. |
| [0520A] | Si non est Christus primogenitus conditionis, ut Sermo Creatoris per quem omnia facta sunt, et sine quo nihil factum est; si non in illo condita sunt universa in coelis et in terris, visibilia et invisibilia, sive throni, sive dominationes, sive principatus, sive potestates; si non cuncta per illum et in illo sunt condita (haec enim Marcioni displicere oportebat), non utique tam nude posuisset Apostolus: Et ipse est ante omnes. |
| [0464A] | Tumultuatae sunt ibidem nationes, et populi meditati sunt inania (Ps. |
| [0356C] | Quid tibi videtur, cum Abrahae semen, post primam promissionem, qua in multitudinem arenae repromittitur, ad instar quoque stellarum destinatur; nonne [0356C] et terrenae et coelestis dispositionis auspicia sunt? |
| [0329B] | Et adeo non qua alterius Dei, Christum aversati persecutique [0329B] sunt; sed qua solummodo hominem, quem planum in signis, et aemulum in doctrinis existimabant, ut et ipsum hominem qua suum, id est judaeum, sed judaismi exorbitatorem et destructorem, deduxerint in judicium, et suo jure punierint, alienum scilicet non judicaturi. |
| [0420B] | Si enim inhumanitas et inhospitalitas nullam ab eo relaturae sunt ultionem, cui rei praemittit testificationem, minas utique portendentem? |
| [0393B] | XXXIX, 6): Ecce dies veniunt, et auferentur amnia quae in domo tua sunt; et quae patres tui congesserunt, in Babylonem transferentur. |
| [0287C] | Initio autem facto, ab ea etiam ratio temporum nata est, utpote quibus distinguendis [0287C] et notandis, sidera et luminaria coelestia disposita sunt: Erunt enim, inquit (Gen. |
| [0354B] | Satis vane, si haec non propter eum passi sunt, qui propter se passuros pronuntiarat, sed propter Christum Dei alterius. |
| [0395A] | Si enim qui inimici sunt et oderunt, et maledicunt, et calumniantur, fratres appellandi sunt; utique et benedici odientes, orari pro calumniatoribus jussit, qui eos fratres deputari praecepit. |
| [0488B] | Praetereo, si quando paria eorum quae retractata sunt, quaedam et breviter expungo. |
| [0464C] | Locuti sunt labiis, et capita moverunt. |
| [0464A] | Astiterunt reges terrae, et archontes congregati sunt in unum adversus Dominum, et adversus Christum ejus: nationes, Romani qui cum Pilato fuerant; populi, tribus Israelis; reges, in Herode; archontes, in summis sacerdotibus. |
| [0377B] | Habes itaque jam et specialis medicinae dispunctam prophetiam, et eorum quae medicinam sunt secuta. |
| [0287A] | Igitur oportebit ineuntes examinationem in Deum notum, si quaeritur in qua conditione sit notus, ab operibus ejus incipere quae priora sunt homine, ut statim cum ipso comperta bonitas ejus, et exinde constituta atque praescripta, aliquem sensum suggerat nobis intelligendi, qualiter sequens rerum ordinatio evaserit. |
| [0514B] | Ad summam subjungens: Sicut et caeteri; qui utique filii Dei non sunt. |
| [0459A] | Si quae a Creatore sunt, merito sustinebunt elementa Domini sui ordinem expungi. |
| [0453A] | Quae similia sunt denario Caesaris, imago scilicet et similitudo ejus. |
| [0502B] | Si qua ergo conditio nova in Christo, caetera transierunt, ecce nova facta sunt omnia, impleta est Esaiae prophetia (Is. |
| [0518B] | Et si duo sunt, illum sequar qui prior docuit. |
| [0488A] | Dic mihi, a Creatore alterius quidem ignoti Dei hominibus exempla sunt facta? |
| [0488A] | [0488A] Nam et reliquum exitum populi decursurus, praemittit: Haec autem exempla nobis sunt facta. |
| [0388A] | Attolle per circuitum oculos tuos, et vide, omnes congregati sunt. |
| [0374B] | Denique relictis naviculis secuti sunt eum; ipsum intelligentes, qui coeperat facere quod edixerat. |
| [0361A] | XXIV Luca, de mulieribus ad sepulcrum cum odorum paratura, de resurrectione post biduum, de apparitionibus Christi, quae mulieribus, discipulis ac Apostolis factae sunt, et de missione Apostolorum ad praedicandum universis nationibus. |
| [0425C] | An in cujus manu etiam corda sunt regum? |
| [0346C] | XLIX, 6) perfecerunt iniquitatem, ex sua haeresi, qua scilicet Christum sunt persecuti. |
| [0453A] | Reddite quae Caesaris Caesari, et quae sunt Dei Deo. |
| [0483A] | Si enim et saecula temporibus structa sunt; tempora autem diebus et mensibus et annis compinguntur; dies porro et menses, et anni solibus et lunis et sideribus Creatoris, signantur, in hoc ab eo positis: Et erunt enim, inquit (Genes. |
| [0286B] | Quod si a primordio homo animalis non recipiens quae sunt spiritus (I Cor. |
| [0390A] | Certe oblectatio et exultatio in jucunditate illis promittitur, qui in diversa conditione sunt, [0390B] moestis, et tristibus, et anxiis, scilicet etiam Psal. |
| [0286B] | VIII, 18), paradisi gratia et familiaritas Dei, per quam omnia Dei cognovisset, si obedisset: quid mirum si redhibitus materiae suae, et in ergastulum terrae laborandae relegatus, in ipso opere prono et devexo ad terram, usurpatum ex illa spiritum mundi universo generi suo tradidit, dumtaxat animali et haeretico, non recipienti quae sunt Dei? |
| [0513C] | Apud illum sunt et divitiae haereditatis in sanctis, qui eam haereditatem ex vocatione nationum repromisit (Ps. |
| [0415B] | Nam hi sunt, de quibus dictum est illi: Duo filii opimitatis adsistunt Domino universae terrae. |
| [0270A] | II, 3) praececinerat: Disrumpamus a nobis vincula eorum, et abjiciamus eorum jugum a nobis: ex quo scilicet tumultuatae sunt gentes, et populi meditati [0270A] sunt inania; adstiterunt reges terrae, et magistratus convenerunt in unum adversus Dominum et adversus Christum ejus (Ibid. |
| [0269C] | II, 3) praececinerat: Disrumpamus a nobis vincula eorum, et abjiciamus eorum jugum a nobis: ex quo scilicet tumultuatae sunt gentes, et populi meditati [0270A] sunt inania; adstiterunt reges terrae, et magistratus convenerunt in unum adversus Dominum et adversus Christum ejus (Ibid. |
| [0411A] | Quae est ista nova doctrina, cujus vetera documenta sunt? |
| [0504A] | [0503D] Si enim judicabit Deus occulta hominum, tam eorum qui in lege deliquerunt, quam eorum qui sine lege, quia et hi legem ignorant, et natura faciunt quae sunt legis; [0504A] utique is Deus judicabit, cujus sunt et lex, et ipsa natura quae legis est instar ignorantibus legem. |
| [0436C] | Fermento enim comparavit illud, non azymis, quae familiariora sunt Creatori. |
| [0437C] | LVIII, 7): Confringe panem tuum esurienti, et mendicos, et qui sine tecto sunt, induc in domum tuam; qui scilicet humanitatis istius vicem retribuere non possint. |
| [0422D] | Caeterum, si eperchomenos επερχομενος ille, quae sunt omnia quae illi a Patre sunt tradita? |
| [0356B] | Siquidem et justum, et Deo dignum, illic quoque exultare famulos ejus, ubi [0356B] sunt et afflicti in nomine ipsius. |
| [0513C] | Et: Excaecati sunt famuli Dei. |
| [0433B] | Si a Creatore cujus et sunt, quis est qui aliena promittat? |
| [0474C] | II) esse tempus: Disrumpamus a nobis vincula eorum, et abjiciamus a nobis jugum ipsorum: Ex quo tumultuatae sunt gentes, et populi meditati sunt inania, astiterunt reges terrae, et magistratus congregati sunt in unum adversus Dominum et adversus Christum ipsius; ut jam ex fidei libertate justificetur homo, non ex legis servitute: Quia (Hebr. |
| [0433B] | Caeterum, si scit quae sunt homini necessaria, nec tamen praestitit, aut malignitate aut infirmitate non praestitit. |
| [0398B] | LVIII, 7): Infringito esurienti panem tuum ; et mendicos qui sine tecto sunt in domum tuam inducito; et nudum si videris, tegito. |
| [0423A] | Ergo bona sunt quae Pater Filio tradidit; et bonus jam Creator, [0423A] cujus omnia bona sunt; et ille jam non bonus, qui in aliena bona invasit, ut Filio traderet, docens alieno abstinere. |
| [0431C] | Hae sunt novae doctrinae novi Christi, quas olim famuli Creatoris initiaverunt. |
| [0352C] | II, 3) exsequebantur: Disrumpamus vincula eorum, et abjiciamus a nobis jugum eorum: [0352C] postea certe quam tumultuatae sunt gentes, et populi meditati sunt inania: astiterunt reges terrae, et principes congregati sunt in unum, adversus Dominum, et adversus Christum ejus. |
| [0496D] | V, 19-21) scribens, abstulit Dei regnum, solitus et alias substantiam [0496D] pro operibus substantiae ponere; ut cum dicit, Eos qui in carne sunt, Deo placere non posse; quando enim placere Deo poterimus, nisi dum in carne hac sumus? |
| [0513A] | Nec in coelis autem res ab altero actas existimabimus quaecumque [0513A] sunt, quam ab eo, a quo et in terris acta omnibus constat. |
| [0243A] | Objecta quoque diluit desumpta ex Israelitarum furto, quod in Aegyptios Deo jubente commisisse videntur Hebraei, et alia ex praeceptorum contradictione deprompta, uti quando illis (2) vetui [0243A] facere similitudinem omnium quae sunt in coelo, et in terra, et in aquis, et simul jussit ut serpentis aenei effigiem efformarent, et Cherubim et Seraphim aurea in arcae figuratum exemplum (3), ubi dicit imagines solius idololatriae caussa prohiberi. |
| [0292C] | Hac definitione omnia Deo salva sunt; et natura bonitatis, et ratio dispositionis, et praescientiae et potentiae [0293A] copia. |
| [0438C] | Illi obaemulati sunt me in non Deo, et provocaverunt in iram in idolis suis; et ego obaemulabor eos in non natione, in natione insipienti provocabo eos in iram; in nobis scilicet, quorum spem Judaei gerunt, de qua illos gustaturos negat Dominus: derelicta Sione (Is. |
| [0339C] | Adversus regem autem Assyriorum, adversus Herodem intellige; cui utique adversati sunt [0340A] magi tunc, non renuntiando de Christo, quem intercipere quaerebat. |
| [0464C] | Quo jam testimonium vestimentorum habe falsi tui praedam, totus psalmus vestimenta sunt Christi. |
| [0243A] | Ridebant haeretici et aspernabantur quae in Veteri Testamento abjectiora videbantur, cujusmodi sunt cruenta sacrificia (4), ablutionum negotiosae scrupulositates et ciborum delectus. |
| [0299B] | Omnis situs, habitus elomentorum, effectus, motus, status, ortus, occasus singulorum, judicia sunt Creatoris; ne putes eum exinde judicem definiendum, quo malum coepit, atque ita justitiam de caussa mali offusces. |
| [0265A] | Et utique, si illa invisibilia majora sunt visibilibus creaturis suo loco magnis, sic quoque congruit ejus esse majora cujus et magna; quia nec magna, nedum majora, ei competant cujus nec modica comparent. |
| [0334A] | Quo magis angeli, neque ad moriendum pro nobis dispositi, brevem carnis commeatum non debuerunt nascendo sumpsisse, quia nec moriendo deposituri eam fuerant, sed unde unde sumptam, et quoquo modo omnino dimissam, mentiti eam tamen non sunt. |
| [0472A] | Jam ergo duo sunt Evangelia apud duos Deos, et mentitus erit Apostolus, dicens quod aliud omnino non est, cum sit et aliud; cum sic suum Evangelium defendere potuisset, ut potius demonstraret, non ut unum determinaret. |
| [0446C] | Sed ejusmodi et alibi jam dicta sunt, in documento superiore. |
| [0422D] | Ergo bona sunt quae Pater Filio tradidit; et bonus jam Creator, [0423A] cujus omnia bona sunt; et ille jam non bonus, qui in aliena bona invasit, ut Filio traderet, docens alieno abstinere. |
| [0252B] | Si ambos colerem, vererer ne, abundantia officii, superstitio potius quam religio existimaretur; quia duos tam pares, et in altero ambos, possem in uno demereri: hoc ipsum testimonio praestans parilitati et unitati eorum, dum alterum in altero venerarer, dum in uno mihi duo sunt. |
| [0514D] | Si haec ita sunt, ergo his prope fiunt nunc nationes in Christo, [0515A] a quibus tunc longe fuerant. |
| [0303A] | Debita enim omnia haec sunt severitatis, sicut severitas debitum est justitiae. |
| [0422D] | Quae sunt Creatoris? |
| [0458A] | Igitur cum et haec, quae sunt promissionum, proinde conveniant sicut et illa quae sunt concussionum, ex consonantia propheticarum et dominicarum pronuntiationum, nullam hic poteris interstruere distinctionem, ut concussiones quidem referas ad Creatorem, saevitiae scilicet Deum, quas nec sinere, nedum exspectare deberet Deus optimus; promissiones vero Deo optimo deputes, quas Creator ignorans illum non prophetasset. |
| [0500C] | Quale est autem ut non ejusdem habeatur thesaurus in fictilibus vasis nostris, cujus et vasa sunt? |
| [0456B] | Lapides enim sunt et fundamenta, super quae nos aedificamur: exstructi, secundum Paulum (Eph. |
| [0254C] | Duo enim non sunt, quod pertineat proprie ad numeri retractatum. |
| [0487B] | Habes in praeteritis: Omnia vestra sunt, sive Paulus, sive Apollo, sive Cephas, sive mundus, sive vita, sive mors, sive praesentia, sive futura. |
| [0332A] | Jam nunc, cum mendacium deprehenditur Christi caro, sequitur ut et omnia quae per carnem Christi gesta sunt, mendacio gesta sint, congressus, contactus, convictus, ipsae quoque virtutes. |
| [0257A] | Quod enim Deus est ambo sunt; innati, infecti, aeterni. |
| [0458A] | Igitur cum et haec, quae sunt promissionum, proinde conveniant sicut et illa quae sunt concussionum, ex consonantia propheticarum et dominicarum pronuntiationum, nullam hic poteris interstruere distinctionem, ut concussiones quidem referas ad Creatorem, saevitiae scilicet Deum, quas nec sinere, nedum exspectare deberet Deus optimus; promissiones vero Deo optimo deputes, quas Creator ignorans illum non prophetasset. |
| [0306A] | Et si lex aliquid cibis detrahit, et immunda pronuntiat animalia quae aliquando benedicta sunt, consilium exercendae continentiae intellige, et fraenos impositos illi gulae agnosce, quae cum panem ederet angelorum, cucumeres et pepones Aegyptiorum desiderabat. |
| [0257A] | Porro constat quia dii ambo, et ita de quorum statu constat communem esse, cum sub eo ad probationem devocantur; si incerta sunt, ad eorum certorum formam provocanda erunt, cum quibus de communione status principalis censentur, ut proinde et de probatione communicent. |
| [0276B] | Et ex hoc quoque negabimus Deum, in quo non omnia quae Deo digna sunt, constent. |
| [0422D] | Caeterum, si eperchomenos επερχομενος ille, quae sunt omnia quae illi a Patre sunt tradita? |
| [0254A] | N ec tamen ideo regibus, id [0254A] quod sunt detrahetur. |
| [0257A] | Caetera viderit Marcion, si in diversitate disposuit; posteriora enim sunt in retractatu: imo nec admittentur, si de principali statu constet. |
| [0459A] | Ita si conflictationes signa sunt regni, sicut fructificationes aestatis; ergo et regnum Creatoris est, cujus conflictationes deputantur, quae signa sunt regni. |
| [0354C] | LIII, 9): et dati [0354C] sunt pessimi pro sepultura ejus; qui scilicet subreptum eum asseveraverant: et locupletes pro morte ejus; qui scilicet et a Juda traditionem redemerant, et a militibus falsum testimonium cadaveris subrepti. |
| [0459A] | Ita si conflictationes signa sunt regni, sicut fructificationes aestatis; ergo et regnum Creatoris est, cujus conflictationes deputantur, quae signa sunt regni. |
| [0447A] | Imo digniora sunt interpretanda, et fidei justiora. |
| [0351D] | Aut si non negas utrumque, in eo erunt adimpleta, in quem sunt prophetata. |
| [0429B] | V, 23), jungentes domum ad domum, ut quae proximi sunt auferrent, clamantes populum, amantes munera, sectantes retributionem, diripientes judicata pauperum; uti esset illis vidua in rapinam, et pupillus in praedam. |
| [0335C] | Et [0335C] quomodo mater et fratres ejus dicti sunt foris stare (Luc. |
| [0258B] | Plena et occupata sunt omnia suo auctore. |
| [0518A] | Sufficit inter ista, si Creatoris magna sunt apud Apostolum sacramenta, minima apud haereticos. |
| [0498D] | At cum dicit: [0498D] Sed obtusi sunt sensus mundi; non utique Creatoris, sed populi qui in mundo est, De Israele enim dicit: [0499A] Ad hodiernum usque velamen id ipsum in corde eorum. |
| [0365A] | Si vero apostoli quidem integrum Evangelium contulerunt, de sola convictus inaequalitate reprehensi, pseudapostoli autem veritatem eorum interpolaverunt, et inde sunt nostra digesta; quod erit germanum illud apostolorum instrumentum, quod adulteros passum est? |
| [0356C] | XXVII, 28), tibi Deus de rore coeli, et de opimitate terrae; nonne utriusque indulgentiae exempla sunt? |
| [0394B] | His respondebunt illa, quae supra benedictionibus opposita sunt apud Creatorem: Ecce qui mihi serviunt, saturabuntur; vos autem esurietis (Is. |
| Adversus Marcionem Libri Quinque | Reditus in Auctori Indicem |
| [1086C] | Partem hominis, dum speratis retinere salutem, Totus homo vester deperdit mente prophana, [1086C] Interior simul et veterem quem dicitis hostem; Sed et homo solum spiramen dicitur esse; Nec vetus est homo dicta caro, nec sunt inimica Spiritus et caro, verus homo sociatus in uno, Nec sibi privatos sensus cernuntur habere, Haec regitur, regit ille, gemit, gaudetque, doletque; Diligit, ipse suae carni carissimus idem, Per quam paret homo, cum qua commixtus habetur; Vulneribus curas adhibet, lacrymasque profundit. |
| [1083B] | Haec cohaerere novo cum foedere cuncta videmus: Sic quoque Joannes, sic pandit spiritus illi Tot numero solio senioribus insuper albis, Atque coronatis cohibentibus omnia mitra, Ad solium Domini, vitreum et mare, stare sub igne, Quattuor aligera atque oculis animalia plena Intus et exterius, quae sunt arcana patere, Significat verbo simul omnia clausa videri; [1083C] Nam vitreum flammae mixtum mare, dona lavacri [1084A] Spiritu conflato credentibus esse tributa. |
| [1054C] | Nam impetum suum, inquit, secutus, donec emendationis tempus daretur, multa contra praecepta metrica fecit; quorum aliqua excusationem temporis habent, aliqua possunt excusari grammaticorum figuris; aliqua festinationi auctoris tribuenda sunt, qui cogitaverit opus suum quasi delineatum sub incudem, ut dicitur, revocare. |
| [1054C] | Qualia sunt quod caesuram libenter facit, item quod ablativum primae declinationis corripit, item quod collisionibus non usitatis indulget. |
| [1058A] | Portatur, graditur, vestitur, rite quiescit, Tractatur, patitur, suspenditur et sepelitur; Omnia sunt hominis quae sancto in corpore versans, A Patre vero Deo missus, qui cuncta creavit, Perfecit proprie, sua, non aliena requirens. |
| [1059B] | Qui legitis vera, et concisa ea falsa docetis, Quae sunt postque futura, prius haec facta probatis: Aut incredibile quid differt credere vestrum? |
| [1076A] | Hunc Paulus, praelectus apostolus in vice missus, In coelos raptus vidit quoque; missus ab illo, Barnaba cum comite, sociisque prioribus, uno Foedere conjunctis, per gentes tradit ubique Esse caput Christum, sunt cujus Ecclesia membra, Corporis ipse salus, membrorum vita perennis; Ipse caro factus, pro cunctis ipse peremptus, Ipse resurrexit primus, spes una salutis; Discipulisque suis formam dedit: hi simul omnes Indignas varie poenas pro nomine passi. |
| [1079A] | Ordine suscipiens Paulus, sic tradit et ipse Unum hunc esse Patrem, per quem sunt omnia facta; Atque unum Christum, per quem Deus omnia fecit, Ad quem se curvare genu plane omne fatetur, Ex quo omnis patria in coelo terraque vocatur; Qui zelat populum summo pietatis amore Ut pater, et sancte vult omnem vivere carnem, Apparere sibi mundam sine crimine plebem, Hoc zelo nostram custodit lege salutem, Legitimos monet esse, jubet, castigat et instat, Corripiens Galatas fratres et apostolus idem, [1079B] Talem se Paulus zelum se scripsit habere. |
| [1071B] | Tam propria Christi, tam lucida lucis imago Omnibus est manifesta, quibus sunt lumina menti, Ut speculo vultus firmam spem cernere possint. |
| Adversus Praxeam | Reditus in Auctori Indicem |
| [0188C] | Non ideo enim scripta sunt, ut Patrem credas Jesum Christum, sed ut Filium. |
| [0189B] | Multo magis virtus Altissimi, non erit ipse Altissimus, quia nec substantiva res est quod est spiritus, sicut nec sapientia, nec providentia; et haec enim substantiae non sunt, sed accidentia uniuscujusque substantiae. |
| [0189C] | His itaque rebus quodcumque sunt, spiritu Dei et sermone et virtute collatis in virginem, quod de ea nascitur, Filius Dei est. |
| [0190B] | Non enim ipsae sunt cujus dicuntur, sed ex ipso, et ipsius. |
| [0174B] | Sic omnia per Filium facta sunt, et sine illo factum est nihil. |
| [0192C] | IV, 27) universi in ista civitate adversus sanctum Filium tuum Jesum , quem unxisti, Herodes et Pilatus cum Nationibus; ita et Filium Dei Jesum contestati sunt, et Filium a Patre unctum. |
| [0193C] | Si item Pater Christus est, alius est [0193C] qui solidat tonitruum, et condit spiritum, et annuntiat in homines Christum suum (Amos, IV, 13); et si adstiterunt reges terrae, et archontes congregati sunt in unum adversus Christum ipsius (Ps. |
| [0193C] | II, 2); alius erit Dominus, contra cujus Christum congregati sunt reges et archontes. |
| [0156B] | Nos vero et semper, et nunc magis, ut instructiores per Paracletum deductorem scilicet omnis veritatis, unicum quidem Deum credimus: sub hac tamen dispensatione, quam oeconomiam dicimus, ut unici Dei sit et filius sermo ipsius, qui ex ipso processerit, per quem omnia facta sunt, et [0157A] sine quo factum est nihil (Joan. |
| [0162C] | Sed et invisibilia illa quaecumque sunt, habent apud Deum et suum corpus et suam formam, per quae soli Deo visibilia sunt; quanto magis quod ex ipsius substantia missum est, sine substantia non erit! |
| [0168B] | I, 7-16); et dixit Deus: Fiant luminaria, et fecit Deus luminare majus et minus; sed et caetera utique idem fecit qui et priora, id est Sermo Dei, per quem omnia facta sunt, et sine quo factum est nihil. |
| [0196B] | Negant enim Patrem, dum eumdem Filium dicunt; et negant Filium, dum eumdem Patrem credunt, dando illis quae non sunt, auferendo quae sunt. |
| [0189A] | Nam et spiritus substantia est sermonis, et sermo operatio spiritus, et duo unum sunt. |
| [0163D] | Et tertius ubi est, tres sunt. |
| [0163D] | Secundus autem ubi est, duo sunt. |
| [0163C] | Et fons et flumen duae species sunt, sed indivisae. |
| [0166C] | VIII, 22); » et si qua alia in hunc modum sunt. |
| [0163C] | Nam et radix et frutex duae res sunt, sed conjunctae. |
| [0170D] | Visum quidem Deum secundum hominum capacitatem, non secundum plenitudinem divinitatis: nam patriarchae Deum vidisse referuntur, ut Abraham et Jacob, et prophetae, [0170D] ut Isaias, ut Ezechiel; et tamen mortui non sunt. |
| [0171A] | [0171A] Igitur aut mori debuerant, si eum videraut; Deum enim nemo videbit, et vivet; aut si Deum viderunt, et mortui non sunt, Scriptura mentitur, Deum dixisse, Faciem meam homo si viderit, non vivet; aut Scriptura mentitur, cum invisum, aut cum visum Deum profert. |
| [0163C] | Nam et istae species probolae sunt earum substantiarum, ex quibus prodeunt. |
| [0162C] | Sed et invisibilia illa quaecumque sunt, habent apud Deum et suum corpus et suam formam, per quae soli Deo visibilia sunt; quanto magis quod ex ipsius substantia missum est, sine substantia non erit! |
| [0174A] | Si haec ita sunt, constat eum semper visum ab initio, qui visus fuerit in fine; et eum nec in fine visum, qui nec ab initio fuit visus; et ita duos esse, visum et invisum. |
| [0162B] | At ego nihil dico de Deo inane et vacuum prodire potuisse, ut non de inani et vacuo prolatum; nec carere substantia, quod de tanta substantia processit, et tantas substantias fecit, fecit enim et ipse quae facta sunt per illum. |
| [0174B] | Nec putes sola opera mundi per Filium facta, sed et quae a Deo exinde gesta sunt. |
| [0163C] | Et sol et radius duae formae sunt, sed cohaerentes. |
| [0196B] | Negant enim Patrem, dum eumdem Filium dicunt; et negant Filium, dum eumdem Patrem credunt, dando illis quae non sunt, auferendo quae sunt. |
| [0162A] | XXXIII, 6): Sermone ejus coeli confirmati sunt, et spiritu ejus omnes vires eorum; utique eo spiritu qui sermoni inerat: apparet unam eamdemque vim esse nunc in nomine Sophiae, nunc in appellatione Sermonis; quae initium accepit viarum in Dei opera; et quae coelum confirmavit; per quam omnia facta sunt, et sine qua nihil factum est (Joan. |
| [0176A] | Et ita unum Deum semper egisse, id est Patrem, quae per Filium gesta sunt. |
| [0162A] | XXXIII, 6): Sermone ejus coeli confirmati sunt, et spiritu ejus omnes vires eorum; utique eo spiritu qui sermoni inerat: apparet unam eamdemque vim esse nunc in nomine Sophiae, nunc in appellatione Sermonis; quae initium accepit viarum in Dei opera; et quae coelum confirmavit; per quam omnia facta sunt, et sine qua nihil factum est (Joan. |
| [0176B] | Omnia, inquit, Patris mea sunt. |
| [0195A] | Nec quisquam negabit, quando et nos pati pro Deo non possumus, nisi spiritus Dei sit in nobis qui et loquitur de nobis quae sunt confessionis; non ipse tamen patiens, sed pati posse praestans . |
| [0176C] | Cum ergo legis Deum omnipotentem, et Altissimum, et Deum virtutum, et Regem Israelis, et QUI EST; vide ne per haec Filius etiam demonstretur, suo jure Deus omnipotens , qua Sermo Dei omnipotentis, quaque omnium accepit [0176C] potestatem; Altissimus, qua dextera Dei exaltatus, sicut Petrus in Actis (II, 22) concionatur; Dominus virtutum, quia omnia subjecta sunt illi a patre; Rex Israelis, quia ille proprie excidit sors gentis istius; item, QUI EST, quoniam multi filii dicuntur, et non sunt. |
| [0176C] | Cum ergo legis Deum omnipotentem, et Altissimum, et Deum virtutum, et Regem Israelis, et QUI EST; vide ne per haec Filius etiam demonstretur, suo jure Deus omnipotens , qua Sermo Dei omnipotentis, quaque omnium accepit [0176C] potestatem; Altissimus, qua dextera Dei exaltatus, sicut Petrus in Actis (II, 22) concionatur; Dominus virtutum, quia omnia subjecta sunt illi a patre; Rex Israelis, quia ille proprie excidit sors gentis istius; item, QUI EST, quoniam multi filii dicuntur, et non sunt. |
| [0167A] | III): Domine, quid multiplicati sunt qui comprimunt me? |
| [0179B] | Nam quia pauca sunt quae in sylva inveniri possunt, pauca adversus plura defendunt, et [0179C] posteriora adversus priora suscipiunt. |
| [0168D] | Haec aut nega scripta, aut quis es, ut non putes accipienda quemadmodum scripta sunt, maxime quae non in allegoriis et parabolis, sed in definitionibus [0169B] et certis et simplicibus habent sensum? |
| [0175A] | Propter nos enim sicut scripta sunt, ita et gesta sunt, in quos aevorum fines decucurrerunt. |
| [0178B] | Praeter Sophiam autem, praeter Filium dicit, qui est Christus, Sophia et Virtus Dei secundum Apostolum, solus [0178B] sciens sensum patris: Quis enim scit quae sunt in Deo nisi spiritus qui in ipso est? |
| [0178C] | Proinde et filii erit vox, Extendi coelum solus; quia Sermone coeli confirmati sunt. |
| [0178C] | Quia Sophia, id est, Sermone assistente, paratum est coelum, et omnia per Sermonem sunt facta, competit et Filium solum extendisse coelum, quia solus operationi Patris ministravit. |
| [0179C] | Omnia per ipsum facta sunt, et sine ipso factum est [0180A] nihil. |
| [0178B] | Nisi enim fallor, et alibi scriptum est: Sermone ejus coeli firmati sunt, et spiritu oris ejus omnes virtutes eorum. |
| [0180A] | Nam si haec non aliter accipi licet, quam quomodo scripta sunt, indubitanter alius ostenditur, qui fuerit a principio, alius apud quem fuit: alium Sermonem esse, alium Deum (licet et Deus Sermo, sed qua Dei Filius, non qua Pater); alium per quem omnia, alium a quo omnia. |
| [0175A] | Propter nos enim sicut scripta sunt, ita et gesta sunt, in quos aevorum fines decucurrerunt. |
| [0187B] | Et nihilominus hoc quoque interpretatus est, quomodo Pater esset in Filio, et Filius in Patre: Verba, inquit, quae ego loquor vobis, non sunt mea; utique [0187C] quia Patris. |
| Adversus Valentinianos | Reditus in Auctori Indicem |
| [0578A] | Si enim fusile et fluxile liquoris est qualitas, liquor autem omnis de Sophiae fletibus fluxit sequitur ut limum ex pituitis et gramis Sophiae constitisse credamus, quae lacrymarum proinde sunt faeces, sicut aquarum quod desidet, limus est. |
| [0590A] | Sunt qui nec principatum Bytho defendant, sed postumatum; Ogdoadem ante omnia praemittentes, ex Tetrade quidem et ipsam, sed et aliis nominibus derivatam. |
| [0561A] | Exinde refecti sunt, et [0561B] constabiliti sunt, et in requiem ex veritate compositi, magno cum gaudii fructu hymnis patrem concinunt. |
| [0569A] | Proinde ex consternatione et pavore corporalia elementa ducta sunt. |
| [0561B] | Exinde refecti sunt, et [0561B] constabiliti sunt, et in requiem ex veritate compositi, magno cum gaudii fructu hymnis patrem concinunt. |
| [0526B] | Et vero scripsisse illum adversus Valentinianos luculenti sunt testes B. |
| [0527] | XXXI, aut ejus Interpreti Latino; e quibus etiam nomina aliquot castigata sunt. |
| [0527] | ARCIUM QUIBUS SINGULI AEONES COLLOCATI SUNT, NOMINA, CAP. |
| [0567A] | Audisti moerorem et timorem; ex his initiata sunt caetera. |
| [0549A] | Aut si in totum haereses non sunt, ut qui eas pellunt, finxisse credantur, mentietur Apostolus praedicator illarum (I Cor. |
| [0549A] | Porro si sunt, non aliae erunt quam quae retractantur. |
| [0594A] | Sunt qui filium hominis aliunde conceperint dicendum: quamquam ipsum Patrem pro magno nominis sacramento Homines appellasse praesumpserint, ut quid amplius speres de ejus Dei fide cui nunc adaequaris? |
| [0550A] | Si et ridebitur alicubi, materiis ipsis satisfiet: multa sunt sic indigna revinci, ne gravitate adorentur. |
| [0550B] | Etiam creatori nostro Enniana coenacula in aedicularum disposita sunt forma, aliis atque aliis pergulis superstructis, et unicuique deo per totidem scalas distributis, quot haereses fuerint. |
| Apologeticus Adversos Gentes Pro Christianis | Reditus in Auctori Indicem |
| [0368A] | Omnes illi imaginum suggestus in signis monilia crucum sunt. |
| [0279A] | Odii eorum caecitatem ostendit, qui quos vituperant eo ipso elogio laudare coguntur, sed qui tam sunt efferati, ut malint uxorem familiamque probris onustam pati, quam Christianam, id est emendatam. |
| [0441A] | Sciunt, quis illis dederit imperium; sciunt, qua homines, quis et animam; sentiunt, eum Deum esse solum, in cujus solius potestate sunt, a quo sunt secundi, post quem primi, ante omnes et super omnes deos. |
| [0307A] | Longe aliud munus carnifici in Christianos imperatis, non ut dicant quae faciunt, sed ut negent quod sunt. |
| [0322A] | Item illi, qui munere in arena noxiorum jugulatorum sanguinem [0322A] recentem [de jugulo decurrentem exceptum] avida siti comitiali morbo medentes hauserunt, ubi sunt? |
| [0327A] | Progreditur jam ad crimen irreligiositatis, aitque Christianos Deorum cultum recusare, quia Dii non sunt, colendi, si Divinitas eorum demonstrari possit. |
| [0338A] | Non itaque magis damnandi Christiani, qui illos respuunt, quam ipse olim Seneca, qui similiter inanes superstitiones improbavit: Ridiculos enim esse Deos, qui injuriae vilissimarum etiam bestiolarum pateant, imo qui, cum non sint, nec illis qui sunt benefacere, nec ab illis laedi possunt. |
| [0341A] | Cervices ponimus: ante plumbum et glutinum et gomphos sine capite [0341A] sunt dii vestri. |
| [0347A] | Exigitis mercedem [0347A] pro solo templi, pro aditu sacri; non licet deos nosse gratis, venales sunt. |
| [0363A] | Sed ludicra ista sunt. |
| [0414A] | Si altera parte daemones sunt vel angeli, cur se alibi pro diis agere respondent? |
| [0369A] | Siphara [0369A] illa vexillorum et cantabrorum stolae crucum sunt. |
| [0413B] | Si altera parte vere dei sunt, cur sese daemonia mentiuntur? |
| [0385A] | Ita omnia quae supersunt improbata sunt nobis, quia cum illis, quae probata sunt, tunc futuris praedicabantur. |
| [0389A] | Nec hoc tardius aut aliunde discendum: coram sunt, quae docebunt, mundus, et saeculum, et exitus. |
| [0397A] | Hujus igitur gratiae disciplinaeque arbiter et magister, illuminator atque deductor generis humani, Filius Dei annuntiabatur, non quidem ita genitus, ut erubescat de filii nomine aut de patris [0396A] semine; non de sororis incesto, nec de stupro filiae aut conjugis alienae deum patrem passus est, squamatum, aut cornutum, aut plumatum amatorem, aut in aurum conversum; Jovis enim [0397A] ista sunt numina vestri. |
| [0407A] | Igitur momento ubique sunt: totus orbis illis locus unus est; quid ubique geratur, tam facile sciunt, quam enuntiant. |
| [0408A] | Sic et auctores interdum videri volunt eorum quae annuntiant: et sunt plane malorum nonnunquam, bonorum tamen nunquam. |
| [0434A] | Itaque dum vice rebellantium ergastulorum sive carcerum, vel metallorum, vel hoc genus poenalis servitutis erumpunt adversus nos, in quorum potestate sunt, certi et impares se esse et hoc magis perditos ingratis resistimus ut aequales, et repugnamus perseverantes in eo quod oppugnant, et illos nunquam magis detriumphamus, quam quum pro fidei obstinatione damnamur. |
| [0416B] | Si enim non sunt dei pro certo, nec religio pro certo est; si religio non est, quia nec Dei pro certo, nec nos pro certo rei sumus laesae religionis. |
| [0422A] | Quinimo non religiosos habendos, qui religiones laedendo facti sint magni, quandoquidem cum populis etiam Deos eorum devicerint, illorumque templa vastarint, statuas dejecerint, sacra aboleverint; quum etiam illi populi non minus religiosi in Deos suos fuerint, qui tamen a Romanis devicti, in illorum imperii summam conflati sunt. |
| [0424A] | Peregrinos [0424A] enim deos non putem extraneae genti magis fautum voluisse quam suae, et patrium solum, in quo nati, adulti, nobilitati, sepultique sunt, transfretanis dedisse. |
| [0391A] | Quod terrae vorant urbes, quod insulas maria fraudant; quod externa atque interna bella dilaniant; [0390A] quod regnis regna compulsant; quod fames et lues et locales quaeque clades et frequentiae pleraque montium vastant; quod humiles sublimitate, sublimes humilitate mutantur; quod justitia rarescit, iniquitas increbrescit, bonarum omnium disciplinarum cura torpescit; quod etiam officia temporum [0391A] et elementorum munia exorbitant; quod et monstris et portentis naturalium forma turbatur, providenter scripta sunt. |
| [0431B] | Etiam illi, quorum regna conflata sunt in imperii Romani summam, cum ea amitterent, sine religionibus non fuerunt. |
| [0385A] | Ita omnia quae supersunt improbata sunt nobis, quia cum illis, quae probata sunt, tunc futuris praedicabantur. |
| [0439A] | Ita qui sunt in Caesaris potestate, cujus et toti sunt, quomodo habebunt salutem Caesaris in potestate, ut eam praestare posse videantur, quam facilius ipsi a Caesare consequuntur? |
| [0439A] | Ita qui sunt in Caesaris potestate, cujus et toti sunt, quomodo habebunt salutem Caesaris in potestate, ut eam praestare posse videantur, quam facilius ipsi a Caesare consequuntur? |
| [0441A] | Ab hoc illos, quae Imperatori, orbi, sibi tuta sint, pie, vere, recte petere et impetrare, [0441A] aliter ac Gentium vota sunt, gravissimae oratione ostendit. |
| [0441A] | Sciunt, quis illis dederit imperium; sciunt, qua homines, quis et animam; sentiunt, eum Deum esse solum, in cujus solius potestate sunt, a quo sunt secundi, post quem primi, ante omnes et super omnes deos. |
| [0443A] | Precantes sumus omnes semper pro omnibus imperatoribus, vitam illis prolixam, imperium securum, domum tutam, exercitus fortes, senatum fidelem, populum probum, orbem quietum, et quaecumque hominis et Caesaris vota sunt. |
| [0328B] | Sed et ipsa inficias si ierit, de suis [0328B] antiquitatum instrumentis revincetur, de quibus eos didicit, testimonium perhibentibus ad hodierum et civitatibus, in quibus nati sunt, et regionibus, in quibus aliquid operati vestigia reliquerunt, in quibus etiam sepulti demonstrantur. |
| [0459B] | Si haec ita sunt, ut hostes deprehendantur, qui Romani vocabantur, cur nos, qui hostes existimamur, Romani negamur? |
| [0470A] | Haec quasi deposita pietatis sunt. |
| [0472A] | Omnia indiscreta sunt apud nos, praeter uxores: in isto loco consortium solvimus, in quo solo caeteri homines consortium exercent, qui non amicorum solummodo matrimonia usurpant, sed et sua amicis patientissime subministrant, ex illa, credo, majorum et sapientissimorum disciplina, Graeci Socratis et Romani Catonis, qui uxores suas amicis communicaverunt, [0473A] quas in matrimonium duxerant liberorum caussa et alibi creandorum, nescio quidem an invitas; quid enim de castitate curarent, quam mariti tam facile donaverant? |
| [0344A] | Sed nobis dii sunt, inquitis. |
| [0336A] | Illuc enim abstrudi solent impii quique in parentes, et in sorores incesti, et maritarum adulteri, et virginum raptores et puerorum contaminatores, et qui saeviunt, [0336A] et qui occidunt, et qui furantur, et qui decipiunt, et quicumque similes sunt alicujus dei vestri, quem neminem integrum a crimine aut vitio probare poteritis, nisi hominem negaveritis. |
| [0519B] | Omnia adversus [0519B] veritatem de ipsa veritate constructa sunt, operantibus aemulationem istam spiritibus erroris. |
| [0520A] | Non nisi de nostris sacramentis: si de nostris sacramentis, ut de prioribus, ergo fideliora sunt nostra, magisque credenda, quorum imagines quoque fidem inveniunt; si de suis sensibus, jam ergo sacramenta nostra imagines posteriorum habebuntur, quod rerum, forma non sustinet; nunquam [0520B] enim corpus umbra aut veritatem imago praecedit. |
| [0522A] | Nam si non id sunt quod fuerant, id est, humanum et id ipsum corpus indutae, jam non ipsae erunt quae fuerant. |
| [0482A] | [0482A] Posteriores enim illos clade diluvii contestantur ipsae urbes, in quibus nati mortuique sunt, etiam quas condiderunt; neque enim alias in hodiernum manerent, nisi et ipsae postumae cladis illius. |
| [0332A] | At cum post mortem homines ob meritorum praestantiam in Deos ad lecti dicantur, inquirit hoc capite in caussas quae hoc exegerint: quae quidem respectu summi Dei inveniri nequeunt, cum ille aliorum ope non indigeat: respectu ipsorum, vel vanae sunt, vel tales, ut mereantur potius ob illas cum maleficis in imum tartarum detrudi, ubi collocarunt eos viros, qui et inventis, et meritis illos longe superarunt. |
| [0528A] | Haec sunt quae in nobis solis praesumptiones vocantur, in Philosophis et Poetis summae scientiae et insignia [0528B] ingenia. |
| [0328A] | Sed nobis inquitis, dii sunt. |
| [0327A] | Sed caecitatis duae species facile concurrunt, ut qui non vident quae sunt, videre videantur quae non sunt. |
| [0346A] | Sed enim agri tributo onusti viliores, hominum capita stipendio censa ignobiliora; nam hae sunt notae captivitatis. |
| [0262A] | Ex his fiunt Christiani, utique de comperto et incipiunt odisse quod fuerant, et profiteri quod oderant; et sunt tanti, quanti et denotamur. |
| [0280B] | Facti sunt Christiani. |
| [0388B] | Sed omissa antiquitate, quae errare potest, divinitatem Sacrae Scripturae ostendit, exitu rerum comprobatae: quaecumque enim fiunt, jam in illa praedicta inveniuntur, ut adeo necesse sit credere [0388B] quae adhuc restant futura, quoniam et in illa comprehensa et praedicta sunt. |
| [0459B] | Hostes igitur haberi posse, qui hostile nihil adversus Romanum vel Imperium vel Imperatorem spirent, imo qui quod Imperatori sunt, etiam sint aliis, quibus male velle, male cogitare non liceat de aliis, multo minus de Imperatore, qui ad tale fastigium a Deo evectus est. |
| [0327A] | Sed caecitatis duae species facile concurrunt, ut qui non vident quae sunt, videre videantur quae non sunt. |
| Carmen De Jona Et Ninive | Reditus in Auctori Indicem |
| [1111A] | [1110B] Egregias rapiunt tunc merces atque onus omnes [1111A] Praecipitant, certantque pericula vincere damnis Sunt miserae voces ad singola fragmina ponti, Expenduntque manus nullorum ad lumina divum, Quos maris et coeli vis non timet, haud minus, illos Puppibus obtrusos irato turbine mergens. |
| Carmina Tertulliano Adscripta | Reditus in Auctori Indicem |
| [1049D] | Sic, inquit Lumper, quinque libri contra Marcionem carminibus conscripti, Tertulliani non sunt. |
| [1051C] | [1051C] Tertulliano etiam falso adscripta sunt poemata de [1052A] Judicio Domini, de Genesi, et de Sodoma. |
| [1052A] | De supposititiis Tertulliani operibus consulendi sunt Natalis Alexandri Histor. |
| De Anima | Reditus in Auctori Indicem |
| [0677B] | Meminerat scilicet et Epicharmi Comici: Animus cernit, animus audit, reliqua surda et caeca sunt. |
| [0746A] | Porro, aut constituta sunt tempora unicuique, et constituta praeripi posse non credam; aut si constituta sunt quidem, Dei tamen voluntate vel aliqua potestate mutilantur, frustra [0746B] mutilantur, si jam impleti sustinent; aut si non sunt constituta, nulla erit reliquatio temporum non constitutorum. |
| [0656B] | Universa conditio testabitur, corpora de corporibus processura jam illic esse, unde procedunt: secundum sit necesse est, quod ex alio est: nihil porro ex alio est, nisi dum gignitur: sed tunc duo sunt. |
| [0663B] | Si enim duo sunt, anima et spiritus, dividi possunt, ut divisione [0663C] eorum, alterius discedentis, alterius immanentis, mortis et vitae concursus eveniat. |
| [0667C] | Cujus nominatoria pericula aut vota [0667C] sunt, animi an animae? |
| [0668B] | Non enim membra sunt substantiae animalis, sed ingenia: ut motorium, ut actorium, ut cogitatorium, et si qua in hunc modum [0668C] distinguunt; ut et ipsi illi quinque notissimi sensus, visus, auditus, gustus, tactus, odoratus. |
| [0673B] | Igitur apud nos non semper ex irrationali censenda sunt indignativum et concupiscentivum, quae certi sumus in Dominum rationaliter decucurisse. |
| [0673B] | Indignabitur Deus rationaliter, quibus scilicet debet, et concupiscet Deus rationaliter quae digna sunt ipso. |
| [0675C] | Qui redundantia fellis auruginant, amara sunt omnia. |
| [0678B] | XXIV) adtemperant: ut quinque stultae sensus corporales figuraverint, stultos videlicet, quia deceptui faciles; sapientes autem intellectualium virium notam expresserint, sapientiam scilicet, quia contingentium veritatem illam arcanam et supernam, et apud pleroma constitutam, [0678B] haereticarum idearum sacramenta: hoc enim sunt et aeones, et genealogiae illorum. |
| [0680A] | Nam etsi potiora sunt quae intellectu attinguntur, ut spiritalia, quam quae sensu, ut corporalia, rerum erit praelatio, sublimiorum scilicet adversus humiliores, non intellectus adversus sensum. |
| [0682C] | Et hic itaque concludimus, omnia naturalia [0682C] animae, ut substantiva ejus, ipsi inesse, et cum ipsa procedere atque proficere, ex quo ipsa censetur, sicut et Seneca saepe noster: « Insita sunt nobis omnium artium et aetatum [0683A] semina: magisterque ex occulto Deus producit ingenia. |
| [0683A] | Ex seminibus scilicet insitis, et occultis per infantiam, quae sunt et intellectus. |
| [0688B] | [0688B] Excidet studiorum, excidet doctrinarum, disciplinarum, excidet fortasse et ingeniorum, et affectuum: quae naturae videntur, non tamen sunt, quia, ut praemisimus et pro locis, et pro institutionibus, et pro corpulentiis, ac valetudinibus, et pro potestatibus dominatricibus, pro libertatibus arbitrii, ex accidentibus constant. |
| [0689A] | Hi sunt certe sensus, quos philosophia depretiat intellectualium praelatione. |
| [0690C] | Nulla interest professoribus veritatis [0690C] de adversariis ejus, maxime tam audacibus quam sunt primo isti qui praesumunt non in utero concipi animam, nec cum carnis figulatione compingi atque produci; sed effuso jam partu, nondum vivo infanti extrinsecus imprimi: caeterum, semen ex concubitu muliebribus locis sequestratum, motuque naturali vegetatum compinguescere in solam substantiam carnis; eam editam, et de uteri fornace fumantem, et calore solutam, ut ferrum ignitum, et ibidem frigidae immersum, ita aeris rigore percussam, et vim animalem rapere, et vocalem sonum reddere. |
| [0695A] | Tunc si alteri primatum damus, alteri secundatum, seminis quoque discernenda sunt tempora, pro statu ordinis; et quando collocabitur corporis semen, [0695B] quando animae; imo si tempora seminum dividentur, et materiae diversae habebuntur, ex distantia temporum. |
| [0707B] | Omnia famula sunt hominis, omnia subjecta, omnia mancipata. |
| [0710A] | Cum propter omnimodam divinae et humanae disciplinae eversionem constituendam, recorporari animas adseveraverit: nulli enim vitam istam rato fieri, nisi universis, quae arguunt eam, expunctis, quia non natura quid malum habeatur, sed opinione, itaque metempsychosin necessarie imminere, si non in primo quoque vitae hujus commeatu omnibus inlicitis satisfiat: scilicet facinora tributa sunt vitae: caeterum totiens animam revocari habere, quotiens minus quid intulerit, reliquatricem delictorum, donec exsolvat novissimum quadrantem (Matt. |
| [0711B] | Hae enim substantiae sui cujusque sunt hominis. |
| [0722B] | Qui ergo de somni naturalitate dubitabit, habet quidem dialecticos in dubium deducentes totam naturalium et extranaturalium discretionem, ut quae putaverit citra naturam esse, naturae vindicari sciat posse, a qua ita esse sortita sunt, ut citra eam haberi videantur, et utique aut natura omnia, aut nulla natura. |
| [0726A] | Denique et bona facta gratuita sunt in somnis, et delicta secura; non magis enim ob stupri visionem damnabimur, quam ob martyrii coronabimur. |
| [0727A] | Qui filium ejus tanto operi interpretati sunt, non fefellrunt; siquidem Asiam Cyrus et mersit et pressit. |
| [0731B] | Nec mirum, si eorum sunt imagines, quorum et res. |
| [0736A] | Postremo, compendium est, ubi sunt illi quos Menander ipse perfudit? |
| [0738A] | Certe unde unde sunt ista, signis potius et ostentis deputanda, naturam facere non possunt. |
| [0739B] | Non secus naufragia sunt vitae, etiam tranquillae mortis eventus. |
| [0746A] | Porro, aut constituta sunt tempora unicuique, et constituta praeripi posse non credam; aut si constituta sunt quidem, Dei tamen voluntate vel aliqua potestate mutilantur, frustra [0746B] mutilantur, si jam impleti sustinent; aut si non sunt constituta, nulla erit reliquatio temporum non constitutorum. |
| [0746B] | Porro, aut constituta sunt tempora unicuique, et constituta praeripi posse non credam; aut si constituta sunt quidem, Dei tamen voluntate vel aliqua potestate mutilantur, frustra [0746B] mutilantur, si jam impleti sustinent; aut si non sunt constituta, nulla erit reliquatio temporum non constitutorum. |
| [0746C] | Aut si hic necesse [0746C] erit ea tempora impleri quae fuerant destinata, num et ordinem vitae quam sortita sunt tempora pariter cum illis hic destinatum, pariter hic anima decurret, ut et studeat ab infantia, pueritiae delegata; et militet ab adolescentia, juventae excitata; et censeat a juventa, senectae ponderata; et foenus exprimat [0747A] et agrum urgeat, naviget, litiget, nubat, laboret, aegritudines obeat; et quaecumque illam cum temporibus manebant tristia ac laeta? |
| [0749C] | Non enim quia videntur, vera sunt, sed quia adimplentur. |
| [0751A] | Morsus ferarum ornamenta sunt juventutis, ut in Cyro ursi cicatrices. |
| [0679A] | Si corporalia quidem sentiuntur, incorporalia vero intelliguntur, rerum genera diversa sunt, non domicilia sensus et intellectus, id est, non anima et animus. |
| De Baptismo Et De Poenitentia | Reditus in Auctori Indicem |
| [1152B] | Ita loquens: Fonte etiam Calirrhoë in maximi momenti rebus usi sunt, ac etiamnum a priscis inde temporibus aqua illa ante nuptialia, et aliis in sacris assolet adhiberi. |
| [1152D] | Seipsos aquae adspersione lustrarent; quin ut toto quoque corpore laventur prodeuntes, priusquam ad templa, ubi illi collocati sunt, veniant, instinctu suo et opera curant. |
| [1153A] | Caeterum efferre hic significare videtur e templo ferre idola, ac antea aquis lota in publicis supplicationibus, seu processionibus (quales gentilibus multae erant, ac in Asia etiamnum sunt) per urbis vicos, et plateas circumferre. |
| [1155B] | Alii sunt, nec male; quanquam sciunt mihi elegantius esse videtur, ideoque retinendum. |
| [1156A] | Perhibet: Et plateae, et forum, et balneae, et stabula, et ipsae domus nostrae sine idolis omnino non sunt. |
| [1156B] | Ait) cum aquis, qualia hortis et praetoriis ex more erant: imo et universim aquarum ex aquaeductibus receptacula ( παρα του ευριπιζεσθαι, quod per hos facile illuc aquae praecipitarentur, et in tumultuosos vortices circumagerentur, aut verius, terrae cujusdam portionem velut insulam circumfluerent) ευριποι dicta sunt, de quibus Pausanias in Lacon. |
| [1156C] | Putei sunt profunda aquae vivae, et ex abditis quibusdam venis assiduo scaturientis, receptacula, quae Aeoles olim pothvria, απο του potou, dicebant; unde et puteos nostros a potu, quasi poteos, i. |
| [1157B] | Appellat enectos, qui non jam enecati sunt, atque mortui, sed qui propemodum tales. |
| [1158C] | Utitur: Quanti honesti viri aut a daemoniis, aut valetudinibus remediati sunt. |
| [1159B] | Pridem notavit, inquiens: Sunt, qui non frustra intelligant, duo dicta esse, ad imaginem, et similitudinem: cum, si una res esset, unum nomen sufficere potuisset. |
| [1161A] | Dicitur; Repleti sunt omnes Spiritu Sancto, et coeperunt loqui variis linguis prout Spiritus Sanctus dabat eloqui illis. |
| [1161A] | Non quomodocunque, sed plenitudinem ejus, quae non solam inundabat animam, sed in corpus ipsum per certa quaedam signa visibilia redundabat: Repleti sunt Spiritu Sancto, et coeperunt loqui variis linguis, prout Spiritus Sanctus dabat eloqui illis. |
| [1161B] | Exponendus est: His auditis baptizati sunt (Ephesiorum quidam) in nomine Domini JESU. |
| [1162C] | III, 7, alludens: Tres sunt, qui testimonium dant in coelo: PATER. |
| [1163B] | Dicens: Inungitur baptizandus athletarum more, qui studium jam ingressuri sunt. |
| [1164B] | Facta est, quando scilicet Christus [1164B] baptizatus in Jordane, confestim ascendit de aqua; et ecce aperti sunt ei coeli, et vidit SPIRITUM DEI descendentem sicut columbam, et venientem super se. |
| [1167D] | Liquet: In [1167D] diebus Noë, cum fabricaretur Arca, in qua pauci, id est, octo animae salvae factae sunt per aquam. |
| [1169C] | Coeli autem, qui nunc sunt, et terra, eodem verbo repositi sunt, igni reservati in diem judicii, et perditionis impiorum hominum. |
| [1169C] | Coeli autem, qui nunc sunt, et terra, eodem verbo repositi sunt, igni reservati in diem judicii, et perditionis impiorum hominum. |
| [1169C] | Et post pauca: Adveniet autem Dies Domini ut fur; in quo coeli magno impetu transient, elementa vero calore solventur, terra autem, et quae in ipsa sunt opera, exurentur. |
| [1170A] | Expeditos proprie dicimus, quorum pedes e vinculis, ceu impedimentis, exempti ac liberati sunt. |
| [1170C] | Satis declarat: Patres [1170C] nostri omnes sub nube fuerunt, et omnes mare transierunt, et omnes in Moyse baptizati sunt in nube, et mari; in quae verba S. |
| [1170D] | Et ostendit ei (Dominus) lignum: quod cum misisset in aquas, in dulcedinem versae sunt. |
| [1173C] | Et mox pergit Evangelista: Pharisaei autem et Legisperiti consilium Dei spreverunt in semetipsos (increduli nimirum Joanni, Baptismum poenitentiae praedicanti, et ipsi Christo eumdem tam efficaciter suadenti), non baptizati sunt ab eo, neque digni hoc poenitentiae Baptismo, quoniam Fide, tam pertinaciter nimirum repulsa, destituti. |
| [1174C] | Et 6, subjungitur: His auditis baptizati sunt in nomine Domini Jesu. |
| [1176A] | Sunt dein, qui cum S. |
| [1176B] | Intelligendum contendit ignem illum de verbo doctrinae, quod et peccatorum malitiam arguit, et justificationum gratiam manifestat: quae quidem expositiones satis commodae, sed nonnisi metaphoricae sunt. |
| [1176D] | Dictum fuit: Aquae ejus fideles sunt. |
| [1177B] | Sunt tamen ex Patribus, qui verisimiliter opinantur, a Christo Apostolos, vel saltem eorum principem, Petrum, Christi propria manu baptizatos fuisse. |
| [1177D] | In die Pentecostes, quando post primam praedicationem Petri, qui receperunt sermonem ejus, baptizati sunt, et apposita sunt in die illa animae circiter tria millia. |
| [1177D] | In die Pentecostes, quando post primam praedicationem Petri, qui receperunt sermonem ejus, baptizati sunt, et apposita sunt in die illa animae circiter tria millia. |
| [1178A] | Atque hanc sententiam Theologorum nonnulli deinceps secuti sunt, et Illustriss. |
| [1179B] | Neque enim Apostoli, homines nimirum, tunc omni peccato, quod per Baptismum elui posset, caruisse dicendi sunt, ut neque ipsi essent Baptismi poenitentiae subjectum. |
| [1179C] | Ad disciplinam autem pertinent quaecumque ad Dei cultum, sive ab hominibus Ecclesiae gubernandae praefectis, sive ab ipsomet Deo, ad communem observantiam, ordinata sunt; quanquam ea, quae nonnisi humanae ordinationis sunt, res merae disciplinae appellentur. |
| [1179C] | Ad disciplinam autem pertinent quaecumque ad Dei cultum, sive ab hominibus Ecclesiae gubernandae praefectis, sive ab ipsomet Deo, ad communem observantiam, ordinata sunt; quanquam ea, quae nonnisi humanae ordinationis sunt, res merae disciplinae appellentur. |
| [1180D] | At illi continuo, relictis retibus, secuti sunt eum, Matth. |
| [1180D] | Maxime autem cum vocasset Jacobum et Joannem, illi statim, relictis retibus et patre, secuti sunt eum. |
| [1181A] | Ait; Cognoscit ergo, quia qui ex fide sunt ii sunt filii Abrahae, etc. |
| [1181A] | Ait; Cognoscit ergo, quia qui ex fide sunt ii sunt filii Abrahae, etc. |
| [1182B] | Hic cum nondum Christi, sed solo Joannis Baptismate initiatus fuisset, attamen fervens spiritu loquebatur, et docebat diligenter ea quae sunt Jesu: postmodum Aquila et Priscilla diligentius exponentibus ei viam Domini (Act. |
| [1183C] | Sunt quidem, qui Tertullianum hic ab omni erroris labe purgare contendunt, quasi de iis tantum haereticis eidem sermo fuisset, qui Baptismi [1183D] legitimam formam adulterabant, ut erant temporibus Tertulliani Gnostici, Marcitae, Cataphryges, etc. |
| [1187A] | Habetur: Pharisaei, et omnes Judaei, nisi crebro laverint manus, non manducant, [1187A] tenentes traditionem seniorum: et a foro nisi baptizentur, non comedunt: et alia multa sunt, quae tradita sunt illis servare, baptismata calicum, et urceorum, etc. |
| [1187A] | Habetur: Pharisaei, et omnes Judaei, nisi crebro laverint manus, non manducant, [1187A] tenentes traditionem seniorum: et a foro nisi baptizentur, non comedunt: et alia multa sunt, quae tradita sunt illis servare, baptismata calicum, et urceorum, etc. |
| [1187B] | Quoniam Tres sunt, qui testimonium dant in coelo: Pater, Verbum, et Spiritus Sanctus, et hi Tres Unum sunt. |
| [1189B] | Diei Paschalis imminente, in qua et propter catechismos ( και δια τους αξιουμενους του αγιου βαπτισματος κρεια της αυτου παρουσι ), et propter eos, qui digni sunt S. |
| [1159C] | Est igitur homo factus ad imaginem, non quoad corpus (hoc enim commune habet cum aliis animalibus, quae tamen non ad imaginem Dei creata sunt), sed quantum ad animam, quae natura sua est spiritualis, simplex, immortalis, intellectu et voluntate, ejusque libertate pollens, etc. |
| [1189D] | Caeterum diaconis, ceu qui immediate Presbyteris subordinati sunt, absque eorumdem jussione licitum non fuisse baptizare, veterum monumenta testantur. |
| [1190B] | Non esset autem PAX salva, si Episcopis sua auctoritas non servaretur, Presbyteris propria mox auctoritate quaelibet Ecclesiae munia [1190B] promiscue involantibus; Episcopi enim sunt, quos Spiritus Sanctus posuit regere Ecclesiam Dei, etc. |
| [1190B] | Igitur haec auctoritas temporibus Tertulliani, tanquam satis recens ab Apostolis profecta, Episcopis, et in his potius Apostolis ipsis, servata fuerat, ut nihil, nisi demandantibus legitimis, ac immediatis, ut loquimur, et directis Apostolorum successoribus, id est, episcopis, circa sacramentorum (qui Ecclesiae thesauri sunt, a Christo per ipsos Apostolos repositi, et a successoribus illis custodiendi) administrationem liceret, maxime in Baptismo, de quo solis Apostolis dictum fuerat: Ite, docete, baptizate. |
| [1190B] | Alias, vel sin vero; ut adeo sensus sit: «Si vero non servatus fuerit suus Ecclesiae honor, et eorum, qui ad officia divina vocati ac deputati sunt, auctoritas, aeque jus illud laicis concedendum erit, omni jam ordine turbato, etc. |
| [1201C] | Geniculationes sunt, quas Graeci γονυπετειας L. |
| [1195B] | Quod vero aliorum, ex aliis causis baptismum nimium diu olim procrastinantium, exempla attinet, ea imitationi nostrae minime proposita sunt. |
| [1196B] | De parvulis loquens ait: Ipsi portantur ad Ecclesiam, et, si pedibus illuc currere non possunt, alienis currunt, ut sanentur; accommodat illis mater Ecclesia aliorum pedes, ut veniant, aliorum cor, ut credant, aliorum linguam, ut fateantur; ut quoniam qui aegri sunt, alio (Adam videlicet) peccante praegravantur, sic cum hi sani sunt, alio (patrino nimirum) pro eis confitente salventur. |
| [1196B] | De parvulis loquens ait: Ipsi portantur ad Ecclesiam, et, si pedibus illuc currere non possunt, alienis currunt, ut sanentur; accommodat illis mater Ecclesia aliorum pedes, ut veniant, aliorum cor, ut credant, aliorum linguam, ut fateantur; ut quoniam qui aegri sunt, alio (Adam videlicet) peccante praegravantur, sic cum hi sani sunt, alio (patrino nimirum) pro eis confitente salventur. |
| [1196C] | Alias patrini dicuntur, quoniam nimirum velut patres spirituales sunt, aut fidejussores, de quibus sanctus Chrysostomus in psalm. |
| [1197C] | Caeterum imbecille hoc Tertulliani argumentum est; nam pupillis committi non potest rerum suarum administratio, quoniam [1197C] hujus penitus incapaces sunt; at bona tamen ex haereditate ad illos transeunt. |
| [1197C] | Nihil ergo insidiarum gratiae in parvulo, at eae bonis ejusdem temporalibus interea metuendae sunt; quare haec alienae tutelae, ipsaque illius persona, utique aliorum injuriis vehementer exposita, committi opus habent. |
| [1197D] | Cum nimirum nubiles sunt, maturaeque viro. |
| [1198A] | Id est, impossibile est, eos, qui semel sunt ILLUMINATI (seu baptizati, ut cap. |
| [1198B] | Apud homines (nimirum humanis viribus) hoc impossibile est, sed non apud DEUM; omnia enim possibilia sunt apud Deum; ubi non dixit, DEO, sed apud DEUM, id est, viribus divinae gratiae, qua nobis adjutis nihil jam tam arduum est, quod a nobis superari ac perfici nequeat. |
| [1198A] | Et prolapsi sunt, rursus renovari ad poenitentiam, rursum crucifigentes sibimetipsis [1198B] Filium Dei, et ostentui habentes. |
| [1198B] | Omnia possibilia sunt credenti, ait Christus Marc. |
| [1198B] | Caeterum ergo iis, qui adhuc infantes baptizati sunt, securior utique est gratiae per baptismum consecutio, quam fuisset ejusdem dilatio: quippe cum in hac perdendae, neque jam amplius recuperandae salutis, periculum sit: in baptizatis gratia difficilius amittatur, [1198C] et amissa saltem per Poenitentiam reparari queat. |
| [1201D] | Ait: [1201D] Quando non geniculationibus, et jejunationibus nostris, etiam siccitates sunt depulsae? |
| [1202B] | Inquit: Quibus sancta illa pervigilia consecrata sunt, et pannychismi graves, etc. |
| [1203D] | Gaudete et exultate, quoniam merces vestra copiosa est in coelis; sic enim persecuti sunt Prophetas, etc. |
| [1204C] | Ait: Sunt autem lisae, teste Donato, venae majores gutturis, [1204D] quibus intersectis animal confestim emoritur; unde elisum, quod ex tali caussa mortuum est. |
| [1204D] | Dicit: Elisaque sunt per eum tumultum 20 amplius equites Romani. |
| [1204D] | Atque hi sunt, qui non ex sanguinibus, etc. |
| [1204D] | Sed EX DEO NATI sunt. |
| [1184A] | Possunt igitur unum nihilominus habere, dareque Baptismum, qui unam non habent fidem, nec in una nobiscum Ecclesia sunt, Baptismus enim jauna et ostium Ecclesiae est, per quod solum ad eamdem ingressus patet; non igitur datur ei qui est, sed ut sit in Ecclesia. |
| [1191D] | Qui autem abrupti sunt, inquit, laici effecti, nec baptizandi, nec ordinandi habent potestatem. |
| [1187D] | XX, 16, et XXII, 14, alludit: Multi sunt vocati, pauci vero electi. |
| [1187C] | Et tres sunt qui testimonium dant in terra: [1187C] Spiritus, et Aqua, et Sanguis, et hi tres unum sunt. |
| [1187B] | Et tres sunt qui testimonium dant in terra: [1187C] Spiritus, et Aqua, et Sanguis, et hi tres unum sunt. |
| [1187C] | Eleganti compendio complexus est: Tres testes sunt, Aqua, Sanguis, et Spiritus; Aqua ad lavacrum: Sanguis ad pretium: Spiritus ad resurrectionem. |
| [1188C] | VII, 14: Hi sunt, qui venerunt ex magna tribulatione, et laverunt stolas suas, et dealbaverunt eas in sanguine Agni. |
| [1186B] | Per Baptismum nempe; deinceps autem commissa per lacrymas utique Poenitentiae eluenda sunt. |
| [1198A] | Caecitatis), gustaverunt etiam donum coeleste, et participes facti sunt SPIRITUS SANCTI,. |
| [1187B] | Quoniam Tres sunt, qui testimonium dant in coelo: Pater, Verbum, et Spiritus Sanctus, et hi Tres Unum sunt. |
| [1139B] | Loquitur de iis qui in fide adhuc rudes sunt, neque rationes, cur credant, dare possunt, ac fontes, ex quibus fides ipsa profluit et vias traditionum, per quas ad nos veritates credendae defluxere, ignorant: itaque fidei intentatae (nondum satis examinatae), attamen probabili (ab aliis, nimirum magistris suis, approbatae, et reipsa etiam a cunctis approbandae), a prima pueritia eidem innutriti, per imperitiam, seu ex defectu plenioris notitiae, simpliciter inhaerent. |
| [1142D] | Omnes illi imaginum suggestus insignes morilia crucium sunt. |
| [1143A] | Enimvero haec Dei attributa sunt, quae se invicem maxime commendant, cum in infinita Potentia tanta relucet operum Divinorum simplicitas, in tanta simplicitate infinita Potestas. |
| [1143C] | Quot morbi sunt, nulla medicorum arte expugnabiles? |
| [1144A] | II, 14, ait, animalis homo non percipit ea, quae sunt spiritus DEI, stultitia enim est illi, et non potest intelligere. |
| [1144A] | Sunt igitur rursus tales, qui ex solis sensibus, sed parum sensate judicant. |
| [1144A] | Quae Vulgatus noster ad verbum reddit: Apud homines (id est, in hominum opinione) hoc (salvum esse, seu aeternam salutem consequi) impossibile est: apud DEUM autem omnia possibilia sunt. |
| [1144B] | Et sane quae praedifficilia, seu valde difficilia sunt, moraliter, seu in aestimatione hominum, impossibilia dicere solemus. |
| [1144B] | Usus est: Morte qui affecti sunt, in eadem causa sunt, qua [1144C] ante quam nati; nec minus lib. |
| [1144B] | Usus est: Morte qui affecti sunt, in eadem causa sunt, qua [1144C] ante quam nati; nec minus lib. |
| [1147B] | Ad Quint ait: Caetera quae sunt in rebus nostris hujusmodi, plena dignitatis et gratiae, id est, venustatis. |
| [1148B] | Huic gemina sunt, quae in L. |
| [1148D] | Ultimis Neronis temporibus Africae praeerat, Clodius Mater, aut qui eum consecuti sunt, Vipsanus Apronianus, Vigellius Saturninus, etc. |
| [1149B] | Nimirum moderni demum nostri tam nasuti, aut nasutuli potius sunt, ut, quae veteres omnes subolfacere non potuerant, ipsi jam odorari incipiant. |
| [1149B] | Atque si mihi quidem contra hos tales pluribus agere collibitum, aut operae pretium esset, eos etiam, qui, ut a nostris sacris maxime alieni, ita apud illos alias maxima authoritate sunt, Pearsonium, Grotium, Usserium, Chamierium, Blondellum, Petrum Molinaeum, aliosque, quorum vel solis nominibus pauculi alii, et nuper nati, facile opprimi possent, longo agmine adducerem. |
| [1150C] | Peccati, nisi improprie dicti, rationem habet; quia tamen, ut rursus in scholis loquuntur, actiones sunt suppositorum, ac proinde non sola anima, sed totus homo, ceu ipsum suppositum, ex corpore et anima constans, in carne, ac per carnem peccat, inde etiam, propter intimam animae cum corpore unionem nimirum, tum culpae, tum poenae reatus quodammodo ad ipsum corpus, seu carnem, protenditur, adeo ut non quidem corpus per se, et propter se, sed anima in corpore, et per corpus, itaque totus homo, qui peccavit, puniatur. |
| [1150C] | Igitur antea dicta praecipue vera sunt in peccatis carnalibus, seu quae carne, eaque quomodolibet demum concurrente, perficiuntur. |
| [1143D] | Ea enim homines admirari solemus, quae captum nostrum exsuperant: igitur haec eo magis credere debemus, quo plus Divinitatis in illis relucet, quae et quanto ab humana virtute agendique modo remotiora sunt. |
| [1150C] | Virtute medica imbutis, ut in naturalibus sunt thermae, et acidulae. |
| [1151A] | Post haec autem sunt μικρα μυστηρια (parva mysteria ( quae habent aliquod fundamentum doctrinae, et προπαρασκευης, praeparationis, seu initiationis) futurorum, etc. |
| [1151B] | VII, inquit: Ante mysteriorum quoque, seu sacramentorum, traditionem oportere καθαρμους τινας προσαγειν τοις μυεισθαι μελλουσιν αξιουσιν, expiationes, seu purificationes, quasdam [1151B] adhibere iis, qui sunt initiandi, mysteriis, etc. |
| De Carne Christi | Reditus in Auctori Indicem |
| [0759B] | Si haec sunt homo, quem Deus redemit, tu haec erubescenda illi facis, quae redemit, et indigna, quae, nisi dilexisset, non redemisset? |
| [0759C] | Quaenam haec stulta sunt? |
| [0760A] | Omnia haec quidem stulta non sunt. |
| [0760A] | Sunt plane et alia tam stulta, quae pertinent ad contumelias et passiones Dei; aut prudentiam dicant Deum crucifixum. |
| [0765A] | Caeterum, qui valent facere semetipsos quod natura non sunt, cur non valeant etiam ex nulla substantia facere? |
| [0765A] | Si fiunt quod non sunt, cur non ex eo fiant quod non est? |
| [0770B] | Si ergo qui fiunt coelestes, qualis et Christus, terrenam carnis substantiam gestant; hinc quoque confirmatur, ipsum etiam Christum in carne terrena fuisse coelestem, sicut sunt qui ei adaequantur. |
| [0771B] | Haec omnia terrenae originis signa et in Christo fuerunt: haec sunt quae illum Dei Filium celavere, non alias tantummodo hominem existimatum, quam ex humani substantia corporis. |
| [0772A] | Nam quae enumeravimus, adeo terrenae testimonia carnis sunt, ut et nostrae. |
| [0773A] | Haec sunt, opinor, signa coelestia. |
| [0776B] | Imo si neutrum sunt, dum alterutrum alterum fiunt, certe perversissimum, ut carnem nominantes, animam intelligamus, et animam significantes, carnem interpretemur. |
| [0776B] | Omnia periclitabuntur aliter accipi quam sunt, et amittere quod sunt, dum aliter accipiuntur, si aliter quam sunt, cognominantur. |
| [0776B] | Omnia periclitabuntur aliter accipi quam sunt, et amittere quod sunt, dum aliter accipiuntur, si aliter quam sunt, cognominantur. |
| [0776B] | Omnia periclitabuntur aliter accipi quam sunt, et amittere quod sunt, dum aliter accipiuntur, si aliter quam sunt, cognominantur. |
| [0784A] | Quid est ergo, non ex sanguine, neque ex voluntate carnis, neque ex voluntate viri, sed ex Deo nati sunt ? |
| [0789A] | Deleant igitur et testimonia daemonum filium David proclamantia Jesum: sed testimonia Apostolorum delere non poterunt, si daemonum indigna [0789A] sunt. |
| De Corona | Reditus in Auctori Indicem |
| [0082B] | Istos sensus quae membra sortita sunt? |
| [0082C] | Utere itaque floribus visu et [0082C] odoratu, quorum sensuum fructus est; utere per oculos et nares, quorum sensuum membra sunt. |
| [0083B] | Ut cum ad Romanos (II, 14), natura facere dicens nationes ea quae sunt legis, et legem naturalem suggerit, et naturam legalem. |
| [0090A] | Quod si tales edicit futuros qui idola fabricantur, tales jam sunt qui secundum idolorum ornatum quid utuntur. |
| [0091B] | Ad hanc itaque partem caussas jam ipsas coronarias inspici superest, ut dum ostendimus extraneas, imo et contrarias disciplinae, nullam earum rationis patrocinio fultam probemus, quo possit habitus hujusmodi, usus quoque communioni vindicari: etsi sunt quidam quorum exempla nobis objectantur. |
| [0094B] | Hoc erit, Reddite quae sunt Caesaris Caesari, et quae Dei Deo (Matth. |
| [0095B] | Sunt et provinciales aureae, imaginum jam, non virorum, capita majora quaerentes. |
| [0097A] | Haec enim erant pompae diaboli et angelorum ejus officia, saeculi honores, solemnitates, popularitates, falsa vota, humana servitia, laudes vanae, gloriae turpes: et in omnibus istis idololatria, in solo quoque sensu coronarum quibus omnia ista redimita sunt. |
| De Cultu Foeminarum | Reditus in Auctori Indicem |
| [1305B] | Ideo omnia ista damnatae et mortuae mulieris impedimenta sunt, quasi ad pompam funeris constituta. |
| [1306B] | [1306B] Si doctrinae dicendae sunt, mali magistri male docuerint necesse est. |
| [1306C] | Hi sunt nempe angeli quos judicaturi [1307A] sumus, hi sunt angeli quibus in lavacro renuntiamus; haec sunt utique, per quae ab homine j udicari meruerunt. |
| [1307A] | Hi sunt nempe angeli quos judicaturi [1307A] sumus, hi sunt angeli quibus in lavacro renuntiamus; haec sunt utique, per quae ab homine j udicari meruerunt. |
| [1307A] | Hi sunt nempe angeli quos judicaturi [1307A] sumus, hi sunt angeli quibus in lavacro renuntiamus; haec sunt utique, per quae ab homine j udicari meruerunt. |
| [1309A] | Aurum et argentum, principes materiae cultus saecularis, adsint necesse est unde sunt; terra scilicet plane gloriosior, quoniam in maledictorum metallorum [1309B] feralibus officinis poenali opera deplorata, nomen terrae in igni reliquit, atque exinde de tormentis in ornamenta, de suppliciis in delicias, de ignominiis in honores, metalli refuga mutatur. |
| [1312B] | Non ergo natura optima sunt ista, quae a Deo non sunt, auctore naturae; sic diabolo esse intelliguntur, ab interpolatore naturae. |
| [1312B] | Non ergo natura optima sunt ista, quae a Deo non sunt, auctore naturae; sic diabolo esse intelliguntur, ab interpolatore naturae. |
| [1312B] | Alterius enim esse non possunt, si Dei non sunt: quia aemuli sint necesse est, quae Dei non sunt; alius autem, praeter diabolum et angelos ejus, aemulus Dei non est. |
| [1312B] | Alterius enim esse non possunt, si Dei non sunt: quia aemuli sint necesse est, quae Dei non sunt; alius autem, praeter diabolum et angelos ejus, aemulus Dei non est. |
| [1312B] | Caeterum, si materiae ex Deo sunt, non statim et hujusmodi fructus illarum; nam et omnes [1313A] istae profanae spectaculorum saecularium voluptates, sicut de ipsis suum volumen edidimus, ipsa etiam idololatria ex rebus Dei constat: non tamen ideo circi furoribus, aut arenae atrocitatibus, aut scenae turpitudinibus, christianum affici oportet, quia Deus et equum, et pantheram, et vocem homini dedit: nec ideo idololatriam impune faciet christianus, quia Dei conditio est et thus, et merum, et ignis qui vescitur, et animalia quae victimae fiunt, cum et ipsa materia, quae adoratur, Dei sit. |
| [1313B] | [1313B] Nam ut quaeque rerum, per singulas quasque terras et unamquamque regionem materiis a Deo distributa sunt, invicem sibi peregrina, apud exteros mutuo rara, apud vos jure, si utique, vel appetuntur, vel negliguntur, quia non tantus est in illis fervor gloriae, inter domesticos frigidae. |
| [1314B] | Hae sunt vires ambitionis, tantarum usurarum substantiam uno et muliebri corpusculo bajulare. |
| [1317A] | Perversa sunt omnia, quae a Deo non sunt. |
| [1317A] | Perversa sunt omnia, quae a Deo non sunt. |
| [1321B] | Quantum autem a vestris disciplinis et professionibus aliena sunt, quam indigna nomine christiano faciem fictam gestare, quibus simplicitas omnis indicitur; effigie indigna nomine christiano faciem fictam gestare, quibus simplicitas omnis indicitur; effigie mentiri, quibus [1321C] lingua non licet; appetere, quod datum non sit, quibus alienum abstinentiam in specie exercere, [1322A] quibus studium pudicitiae est! |
| [1324A] | Si nunc bona et Dei sunt, tunc quoque occurrent resurgentibus corporibus et sua loca agnoscent. |
| [1324B] | Sed non potest resurgere, nisi caro et spiritus [1324B] solus ac purus; damnata sunt igitur, quae in carne et spiritu non resurgunt, quia Dei non sunt. |
| [1324B] | Sed non potest resurgere, nisi caro et spiritus [1324B] solus ac purus; damnata sunt igitur, quae in carne et spiritu non resurgunt, quia Dei non sunt. |
| [1328A] | Adeo non veritate bona sunt, sed raritate; artibus autem per angelos peccatores, qui et ipsas materias prodiderunt, inductis, operositas cum raritate commissa pretiositatem et ex ea libidinem possidendae pretiositatis foeminarum excitavit. |
| [1328B] | Quod si iidem angeli, qui et materias ejusmodi et illecebras [1328B] detexerunt, auri dico et lapidum illustrium et operas eorum tradiderunt, et jam ipsum calliblepharum vellerumque tincturas inter caetera docuerunt, damnati a Deo sunt, ut Enoch refert: quomodo placebimus Deo, gaudentes rebus illorum, qui iram et animadversionem Dei provocaverunt? |
| [1330C] | Quam maledicta sunt, sine quibus non potuit maledicta et prostituta describi! |
| [1331B] | Haec sunt, quae nos luminaria mundi faciunt, bona scilicet nostra. |
| [1332A] | Discutiendae enim sunt deliciae, quarum mollitia et fluxu fidei virtus effeminari potest. |
| [1332B] | Retinacula ista sunt spei nostrae. |
| De Execrandis Gentium Diis [Fragmentum] | Reditus in Auctori Indicem |
| [1115D] | Hic adulta aetate cum patre annis [1115D] compluribus bellum gessit, superavit, parricidio domum invasit, sorores virgines stupravit, quarum unam in connubio elegit, patrem armis fugavit: caetera autem actus illius scripta sunt. |
| [1118A] | Haec, qui adulteria spectant, ad quae proni sunt peccatores, ideo facile credunt, ut malefacti auctoritatis, et omnis spurcitiae de ficto deo mutuentur. |
| [1118A] | Num caetera, quae credi possunt actus illius, quae et vera sunt, quaeque sine transfiguratione eum aiunt gessisse, quam sint inemendata, animadvertunt: ex Semele generat Liberum, ex Latona Appollinem et Dianam, ex Maia Mercurium, ex Alcmena Herculem. |
| De Exhortatione Castitatis | Reditus in Auctori Indicem |
| [0920B] | Nam cum hominem figurasset, eique parem necessariam propexisset, unam de costis ejus mutuatus, unam illi foeminam finxit; cum utique nec artifex, nec materia defecisset, plures costae in Adam, et infatigabiles manus in Deo, sed non plures uxores apud Deum et ideo homo Dei Adam, et mulier Dei Eva, unis inter se nuptiis functi sunt. |
| [0923B] | Si licita sunt et quae non pro salute, ergo et quae non bona sunt, licita sunt. |
| [0923B] | Si licita sunt et quae non pro salute, ergo et quae non bona sunt, licita sunt. |
| [0923B] | Si licita sunt et quae non pro salute, ergo et quae non bona sunt, licita sunt. |
| [0928B] | Ad hanc meam cohortationem, frater dilectissime, accedunt etiam saecularia exempla, quae saepe nobis etiam in testimonio posita sunt, cum quid bonum, et Deo placitum ab extraneis quoque agnoscitur, et testimonio oneratur. |
| De Fuga In Persecutione | Reditus in Auctori Indicem |
| [0117A] | Cum igitur nihil nobis Caesar indixerit in hunc modum stipendiariae sectae, sed nec indici unquam tale quid possit, Antichristo jam instante, et in sanguinem, non in pecunias hiante Christianorum, quomodo mihi proponere potest Scripturam esse: Reddite quae sunt Caesaris Caesari? |
| [0117A] | Aut quomodo reddam quae sunt Dei Deo? |
| [0117B] | Bene observavi praeceptum, Caesari reddens quae sunt Caesaris, Deo vero quae sunt Dei abnegans? |
| [0117B] | Bene observavi praeceptum, Caesari reddens quae sunt Caesaris, Deo vero quae sunt Dei abnegans? |
| [0118A] | Si minatus fuerit, etiam tunicam reposcam, Omnium jam nunc dominicarum pronuntiationum sui sunt et caussae et regulae termini, non in infinitum, nec ad omnia spectant. |
| [0104C] | Nam infirma mundi electa sunt a Deo, ut confundantur fortia; et stulta ejus, ut confundantur sapientia (I Cor. |
| [0105A] | Habes exemplum Job, cui diabolus nullam potuit incutere tentationem, nisi a Deo accepisset potestatem, nec in substantiam quidem ejus, nisi Dominus, Ecce, dixisset, omnia quae sunt ei, in manu tua do, in ipsum autem ne extenderis manum (Job, I, 12). |
| [0107A] | Multa quidem sunt, quae a Deo eveniant, et alicujus malo eveniant. |
| [0111D] | V, 16), quia dies nequam sunt; non per fugam, sed per sapientiam conversationis, lucrari nos vult commeatum. |
| [0113A] | Qui sive inimicus Dei imminet, non fugit eum; sed potius contemnit, confidens scilicet de tutela Domini; sive Deum reformidat, quanto magis sub oculis ejus astitit, dicens: Dominus est, potens est: omnia illius sunt: ubi ubi fuero, in manu ejus sum; faciat quod vult, non discedo; et si perire me volet, ipse me perdat, dum me ego servo illi. |
| [0114C] | Sublevatae sunt [0115A] portae sempiternae, ut introiret rex gloriae, Dominus virtutum (Ps. |
| De Idolatria | Reditus in Auctori Indicem |
| [0663A] | Caeterum in perlegendo hoc tractatu discretione opus est: quae enim velut generalia principia Tertullianus hic ponit, fere omnia vera sunt; non autem omnia vera sunt, [0663B] quae exinde deducit. |
| [0663A] | Caeterum in perlegendo hoc tractatu discretione opus est: quae enim velut generalia principia Tertullianus hic ponit, fere omnia vera sunt; non autem omnia vera sunt, [0663B] quae exinde deducit. |
| [0665B] | XX, 8), neque similitudinem eorum quae in coelo sunt, et quae in terra, et quae in mari. |
| [0669B] | Sunt et aliae complurium artium species, quae etsi non contingunt idolorum fabricationem, tamen ea sine quibus idola nil possunt, eodem crimine [0670A] expediunt. |
| [0670B] | Tot sunt artium venae, quot hominum concupiscentiae. |
| [0676A] | [0675C] De negotiationibus, si caetera delictorum recogitemus, in primis cupiditatem radicem omnium [0676A] malorum, qua quidam irretiti, circa fidem naufragium sunt passi; quamvis et idololatria ab eodem apostolo dicta sit cupiditas. |
| [0676A] | Viderint si aedem merces, thura dico et caetera peregrinitatis ad sacrificium idolorum, etiam hominibus ad pigmenta medicinalia, nobis quoque insuper ad solatia sepulturae usui sunt. |
| [0678A] | Substantia mihi opus erat:» Atquin omnia vendenda sunt, et egentibus dividenda. |
| [0680B] | Sunt quidam dies munerum, quae apud alios honoris titulum, apud alios mercedis debitum expungunt. |
| [0682B] | Nobis quibus sabbata extranea sunt et neomeniae et feriae a Deo aliquando dilectae, Saturnalia, et Januariae, et Brumae, et Matronales frequentantur? |
| [0683B] | Reddenda sunt (Matth. |
| [0683B] | XXII) Caesari quae sunt Caesaris, bene quod opposuit, et quae sunt Dei Deo. |
| [0683B] | XXII) Caesari quae sunt Caesaris, bene quod opposuit, et quae sunt Dei Deo. |
| [0683B] | Quae ergo sunt Caesaris? |
| [0683B] | Et cum audisset, Caesaris: Reddite, ait, quae sunt Caesaris Caesari, et quae sunt Dei Deo ; id est imaginem Caesaris Caesari, quae in nummo est, et imaginem Dei Deo, quae in homine est: ut Caesari quidem pecuniam reddas, Deo temetipsum. |
| [0683B] | Et cum audisset, Caesaris: Reddite, ait, quae sunt Caesaris Caesari, et quae sunt Dei Deo ; id est imaginem Caesaris Caesari, quae in nummo est, et imaginem Dei Deo, quae in homine est: ut Caesari quidem pecuniam reddas, Deo temetipsum. |
| [0684A] | Si autem eorum sunt quae in ostiis adorentur, ad eos et lucernae et laureae pertinebunt. |
| [0685A] | Circa officia vero privatarum et communium solemnitatum, ut togae purae, ut sponsalium, ut nuptialium, ut nominalium, nullum putem periculum observari de flatu idololatriae quae intervenit: caussae enim sunt considerandae, quibus praestatur officium. |
| [0687B] | Credamus itaque succedere alicui posse, [0687B] ut in quoquo honore, ut in solo honoris nomine incedat, neque sacrificet, neque sacrificiis auctoritatem suam accommodet, non hostias locet, non curas templorum deleget, non vectigalia eorum procuret, non spectacula edat de suo aut de publico, aut edendis praesit: nihil solemne pronuntiet vel edicat, ne juret quidem: jam vero quae sunt potestatis, neque judicet de capite alicujus vel pudore (feras enim de pecunia), neque damnet neque praedamnet, neminem vinciat, neminem recludat, aut torqueat; si haec credibile est fieri posse. |
| [0688A] | VII) qui per captivitatem statum verterat, civitatem Babyloniam et Aegyptiam sunt consecuti [0688B] per habitum barbaricae ingenuitatis: sic penes nos quoque fideles si necesse fuerit, poterit et pueris praetexta concedi, et puellis stola, nativitatis insignia, non potestatis: generis, non honoris: ordinis, non superstitionis. |
| [0688B] | Nam daemonia magistratus sunt saeculi, hujus collegii insignia fasces et purpuras gestant. |
| [0688C] | XI, 8): Ecce qui teneris vestiuntur, in domibus regum sunt; vultu denique et aspectu inglorius, sicut et Esaias (Is. |
| [0689B] | Non enim damnasset, nisi non sua: alterius autem esse non possent, nisi diaboli, quae Dei non sunt. |
| [0690A] | Tu si diaboli pompam ejerasti, quicquid ex ea attigeris, id scias esse idololatriam; vel hoc [0690A] te commonefaciat omnes hujus saeculi potestates, et dignitates, non solum alienas, verum et inimicas Dei esse, quod per illas adversus Dei servos supplicia consulta sunt, per illas et poenae ad impios paratae irrogantur. |
| [0690A] | Sed et nativitas et substantia tua molestae tibi sunt adversus idololatriam. |
| De Jejuniis | Reditus in Auctori Indicem |
| [0960B] | Et ideo tam ingratis gratiora et esculentiora quaeque detracta sunt, puniendae simul gulae et exercendae continentiae caussa, ut illa damnaretur, ista erudiretur. |
| [0962A] | Et Allophyli praelio admovebant: ibi demum Dominus intonuit voce magna super Allophylos, et confusi sunt, et corruerunt in conspectu Israelis; et processerunt viri Israel ex Maspha, et persecuti sunt Allophylos, et usque Betchor ceciderunt pastos impasti, armatos [0962B] inermes. |
| [0966B] | Porro, cum in eodem commentario Lucae, et tertia hora orationis demonstretur, sub qua Spiritu Sancto initiati, pro ebriis habebantur; et sexta, qua Petrus ascendit in superiora; et nona, qua templum sunt introgressi, cur non intelligamus salva plane indifferentia semper et ubique et omni tempore orandi, tamen tres istas horas ut insigniores in rebus humanis, quae diem distribuunt, quae negotia distinguunt, quae publice resonant, ita et solemniores [0966C] fuisse in orationibus divinis? |
| [0972B] | Adspice ad Judaïcos fastos, et invenies nihil novum: si quae patribus sunt praecepta, omnis deinceps posteritas haereditaria religione custodit. |
| [0978A] | Nos certi sumus, eos qui in carne sunt, Deo placere non posse; non utique in substantia carnis, sed in cura, sed in affectione, sed in operatione, sed in voluntate. |
| [0962A] | Et Allophyli praelio admovebant: ibi demum Dominus intonuit voce magna super Allophylos, et confusi sunt, et corruerunt in conspectu Israelis; et processerunt viri Israel ex Maspha, et persecuti sunt Allophylos, et usque Betchor ceciderunt pastos impasti, armatos [0962B] inermes. |
| De Ligno Vitae | Reditus in Auctori Indicem |
| [1114D] | Litterula per inscriptionem electronicam: Cooperatorum Veritatis Societas «Amici Veri Ecclesiae Traditionalisti sunt » Divus Pius X Papa: « Notre Charge Apostolique » |
| De Monogamia | Reditus in Auctori Indicem |
| [0931A] | Penes nos autem, quos spirituales merito dici facit agnitio spiritalium charismatum, continentia tam religiosa est, quam licentia verecunda, quandoquidem ambae cum Creatore sunt. |
| [0931A] | Sed Psychicis non recipientibus spiritum, ea quae sunt spiritus non placent. |
| [0931A] | Ita, dum quae sunt spiritus non placent, ea quae sunt carnis placebunt, [0931B] ut contraria spiritui. |
| [0931A] | Ita, dum quae sunt spiritus non placent, ea quae sunt carnis placebunt, [0931B] ut contraria spiritui. |
| [0931B] | Quid autem concupiscet caro, quam quae magis carnis sunt? |
| [0932A] | Paracletus autem multa habens [0932A] edocere, quae in illum distulit Dominus, secundum praefinitionem, ipsum primo Christum contestabitur, qualem credimus, cum toto ordine Dei Creatoris, et ipsum glorificabit, et de ipso commemorabit; et sic de principali regula agnitus, illa multa quae sunt disciplinarum revelabit, fidem dicente pro eis integritate praedicationis, licet novis, quia nunc revelantur; licet onerosis, quia nec nunc sustinentur; non alterius tamen Christi, quam qui habere se dixit, et alia multa, quae a Paracleto edocerentur; non minus istis onerosa, quam illis a quibus nondum tunc sustinebantur. |
| [0935B] | Dicit et Apostolus scribens ad Ephesios: Deum proposuisse in semetipso ad dispensationem adimpletionis temporum, ad caput, id est, ad initium reciprocare universa in Christo, quae sunt super coelos et super terras in ipso (Eph. |
| [0936B] | Si enim ex fide filii deputamur Abrahae, ut Apostolus docet, dicens ad Galatas: Cognoscitis nempe, quia qui ex fide, isti sunt filii Abrahae (Gal. |
| [0936D] | Aliud sunt figurae, aliud formae. |
| [0937A] | Isti itaque sunt, ut opinor, in quibus censeor. |
| [0937C] | Si ergo, quoniam in lege praecipitur, ut quis fratris sui uxorem sine liberis defuncti in matrimonium adsumat, ad suscitandum fratri suo semen, idque saepius evenire in unam personam potest secundum callidam illam quaestionem Sadducaeorum, ideo et alias putant permissam frequentiam nuptiarum; intelligere debebunt primo rationem ipsius praecepti, et ita scient illam rationem jam cessantem ex eis esse quae evacuata sunt legis. |
| [0944A] | Constabit autem, si quis ea recordetur, quae huic capitulo diversa sunt et apud doctrinam, et apud voluntatem, et apud propriam ipsius Pauli disciplinam. |
| [0944B] | Haec si diversa sunt ei capitulo, de quo agitur, constabit, ut diximus, non hoc illum sensu scripsisse, quo Psychici utuntur. |
| [0947A] | Adeo, inquiunt, permisit Apostolus iterare connubium, ut solos qui sunt in clero, monogamiae jugo adstrinxerit: quod enim quibusdam praescribit, id non omnibus praescribit. |
| [0948A] | Laicis vero, queis monogamia non convenit, caetera quoque aliena sunt. |
| [0948B] | Praescribe constanter non omnibus praecipi, quae quibusdam sint praecepta; aut si caetera quidem communia [0948B] sunt, monogamia vero solis episcopis imposita est, numquid illi soli christiani pronuntiandi, in quos tota disciplina collata est? |
| [0950B] | Tempus ejus donec Paracletus operaretur fuit, in quem dilata sunt a Domino, quae tunc sustineri non poterant, quae jam nemini competit portare non posse; quia per quem datur portare posse, non deest. |
| [0953A] | Sunt et quae de tota continentia judicent nos virgines Vestae et Junonis Achaicae, et Dianae Scythicae, et Apollinis Pythii. |
| De Oratione | Reditus in Auctori Indicem |
| [1145A] | Quae cumque enim e Tertulliano, omnium certe sui temporis eruditissimo, litteris consignata sunt, eaque praesertim, quae in castris catholicorum scripsit, quanti sint apud omnes ecclesiasticae rei cultores, vel ipsis tyronibus patet. |
| [1146B] | Quae quanquam de singulis veteribus vere dici possunt, imprimis tamen de Tertulliano sunt affirmanda, quem post tot interpretum curas habemus adhuc obscurum. |
| [1148C] | Caeterum levioribus quibuscumque, et iis quae facilia visa sunt, praetermissis, difficilia tantum explicui, ipsaque opera Tertulliani, mutato ipsius ordine, in tres partes in gratiam studiosorum pro materiae varietate distribui. |
| [1149B] | Porro haec sunt praecipua prioris partis capita: 1 o Quanta sit oratio illa quam ipsemet tradidit Dei sermo et Dei ratio, sermo rationis et ratio sermonis, D. |
| [1164A] | Adeo tentati sunt Dominum deserendo, qui somno potius indulserant quam orationi. |
| [1165A] | XI, 8), et sunt quae petantur pro circumstantia cujusque, praemissa legitima et ordinaria oratione, quasi fundamento, [1165B] accidentium jus est desideriorum, jus est superfluendi extrinsecus petitiones, cum memoria tamen praeceptorum, ne quantum a praeceptis, [1166A] tantum ab auribus Dei longe simus. |
| [1168A] | Hae sunt verae munditiae, non quas plerique superstitiose curant, ad omnem orationem etiam cum lavacro totius corporis aquam sumentes. |
| [1169A] | [1169A] Caeterum satis mundae sunt manus, quas cum toto corpore in Christo semel lavimus. |
| [1193B] | Priora enim habenda sunt spiritus refrigeria et pabula, quam carnis, et priora coelestia, quam terrena. |
| [1194A] | X, 5) dices, nisi et eis, qui in domo sunt, pacem mutuam reddas? |
| [1194A] | Diligentiores in orando subjungere in orationibus Alleluia solent, et hoc genus psalmos, quorum clausulis respondeant, qui simul sunt. |
| De Pallio | Reditus in Auctori Indicem |
| [1032B] | Diversa in unum, ex demutatione diversa sunt. |
| De Patientia | Reditus in Auctori Indicem |
| [1255A] | Cui severitati declinandae, vel liberalitati invitandae, tanta obsequii diligentia opus est, quanta sunt ipsa, quae aut severitas comminatur, aut liberalitas pollicetur. |
| De Poenitentia | Reditus in Auctori Indicem |
| [1225C] | Sunt deinde alia quoque, scribenti aliunde, ac velut per obliquum, advenientia, quae tamen ad ejus ingenium, ut ita dicam, alterandum quandoque multum possunt. |
| [1231B] | Sed non eo inter se differunt, quod corpus et spiritus duo sunt: alioquin eo magis paria sunt, quia duo unum efficiunt: ne quis pro diversitate materiarum peccata eorum discernat, ut alterum altero levius aut gravius existimet. |
| [1231B] | Sed non eo inter se differunt, quod corpus et spiritus duo sunt: alioquin eo magis paria sunt, quia duo unum efficiunt: ne quis pro diversitate materiarum peccata eorum discernat, ut alterum altero levius aut gravius existimet. |
| [1239A] | Hi sunt scilicet, qui obrepunt, qui poenitentiae fidem aggressi, super arenas domum ruituram collocant. |
| [1241A] | Laudo timorem, diligo verecundiam, nolunt iterum divinae misericordiae oneri esse; formidant videri inculcare, quod consecuti sunt; bona certe sollicitudine iterum experiri vitant quod semel didicerunt timere. |
| [1247A] | Hi sunt de quibus Scriptura commemorat: Vae illis qui delicta sua velut procero fune nectunt . |
| De Praescriptionibus Adversus Haereticos | Reditus in Auctori Indicem |
| [0054A] | A diabolo scilicet, cujus sunt partes intervertendi veritatem, qui ipsas quoque res sacramentorum divinorum, idolorum mysteriis aemulatur. |
| [0028A] | Cum enim quaerunt adhuc, nondum tenent; cum autem non tenent, nondum crediderunt, non sunt christiani. |
| [0028B] | Qui ergo [0028B] nec sibi sunt christiani, quanto magis nobis? |
| [0056B] | Ante sunt perfecti catechumeni, quam edocti. |
| [0029A] | Si hae sunt illae vires eorum, uti eas habere possint, dispici debet cui competat possessio Scripturarum, ne is admittatur ad eas, cui nullo modo competit. |
| [0032B] | Statim igitur Apostoli (quos haec appellatio missos interpretatur), assumpto per sortem duodecimo Matthia in locum Judae, ex auctoritate prophetiae quae est in psalmo David, consecuti promissam vim Spiritus Sancti ad virtutes et eloquium primo per Judaeam contestata fide in Jesum Christum et ecclesiis institutis, dehinc in orbem profecti, eamdem doctrinam ejusdem fidei nationibus promulgaverunt, [0032B] et proinde ecclesias apud unamquamque civitatem condiderunt, a quibus traducem fidei et semina doctrinae, caeterae exinde ecclesiae mutuatae sunt, et quotidie mutuantur ut ecclesiae fiant: ac per hoc et ipsae apostolicae deputantur, ut soboles apostolicarum ecclesiarum. |
| [0057C] | Et hoc est quod schismata apud haereticos fere non [0057C] sunt; quia, cum sint, non parent. |
| [0033A] | Si haec ita sunt, constat proinde [0033B] omnem doctrinam quae cum illis ecclesiis apostolicis, matricibus et originalibus fidei, conspiret, veritati deputandam, sine dubio tenentem quod Ecclesiae ab Apostolis, Apostoli a Christo, Christus a Deo accepit; reliquam vero omnem doctrinam de mendacio praejudicandam, quae sapiat contra veritatem Ecclesiarum, et Apostolorum, et Christi, et Dei. |
| [0072A] | Sunt enim qui κατα Proclum dicuntur, sunt qui secundum Aeschinem pronuntiantur. |
| [0038B] | Ipse docebat, lucernam non sub modio abstrudi solere, sed in candelabrum constitui, ut luceat omnibus qui in domo sunt (Matth. |
| [0058B] | Notata sunt etiam commercia haereticorum cum magis quampluribus: cum circulatoribus, cum astrologis, cum philosophis, curiositati scilicet deditis: QUAERITE ET INVENIETIS, ubique meminerunt. |
| [0058B] | Negant Deum timendum; itaque libera sunt illis omnia et soluta. |
| [0041A] | [0041A] Haereses potius errasse, quae vera doctrina sunt posteriores. |
| [0061A] | Taceo Sadducaeos, qui ex hujus erroris radice surgentes, ausi sunt ad hanc haeresim etiam resurrectionem carnis negare. |
| [0072A] | Sunt enim qui κατα Proclum dicuntur, sunt qui secundum Aeschinem pronuntiantur. |
| [0061A] | Praetermitto Pharisaeos, qui additamenta quaedam legi adstruendo a Judaeis divisi sunt: unde etiam hoc accipere ipsum quod habent nomen, digni fuerunt: cum his etiam Herodianos, qui Christum Herodem esse dixerunt. |
| [0045B] | Sed adeo nec sunt, nec probare possunt quod non sunt, nec recipiuntur in pacem et communicationem ab Ecclesiis quoquo modo apostolicis, scilicet ob diversitatem sacramenti nullo modo apostolicae. |
| [0045B] | Sed adeo nec sunt, nec probare possunt quod non sunt, nec recipiuntur in pacem et communicationem ab Ecclesiis quoquo modo apostolicis, scilicet ob diversitatem sacramenti nullo modo apostolicae. |
| [0072B] | Privatam autem blasphemiam illi qui sunt κατα Aeschinem, hanc habent, qua adjiciunt etiam hoc, ut dicant Christum ipsum esse Filium et Patrem. |
| [0012D] | Conditio praesentium temporum etiam hanc admonitionem provocat nostram: non oportere nos [0012D] mirari super haereses istas, sive quia sunt, futurae enim praenuntiabantur, sive quia fidem quorumdam subvertunt, ad hoc enim sunt, ut fides, habendo tentationem, habeat etiam probationem. |
| [0012D] | Conditio praesentium temporum etiam hanc admonitionem provocat nostram: non oportere nos [0012D] mirari super haereses istas, sive quia sunt, futurae enim praenuntiabantur, sive quia fidem quorumdam subvertunt, ad hoc enim sunt, ut fides, habendo tentationem, habeat etiam probationem. |
| [0046B] | Joannes vero, in Apocalypsi, idolothyta edentes et stupra committentes jubet castigare: sunt et nunc alii nicolaitae, Caiana haeresis dicitur. |
| [0013A] | Sed abominandas potius et praecavendas, tanquam mortem aeternam afferentes, nihil virium habentes, nisi apud eos qui in fide infirmi sunt. |
| [0013B] | Proinde haereses, ad languorem et interitum fidei productas, si expavescimus hoc eas posse, prius est, ut expavescamus [0013B] hoc eas esse; quae, dum sunt, habent posse; et dum possunt, habent esse. |
| [0047A] | Haec sunt, ut arbitror, genera doctrinarum adulterinarum, quae sub Apostolis fuisse ab ipsis Apostolis discimus; et tamen nullam invenimus institutionem, inter tot diversitates perversitatum, quae de Deo creatore universorum controversiam moverit. |
| [0063A] | Alter haereticus Nicolaus emersit; hic de septem diaconis, qui in Actis Apostolorum allecti sunt, fuit. |
| [0047B] | Sive ergo eaedem nunc sunt aliquanto expolitiores, quae sub Apostolis rudes, habent suam exinde damnationem; sive aliae quidem fuerunt, [0047C] aliae autem postea obortae, quidam ex illis usurpaverunt, habendo cum eis consortium praedicationis, habeant necesse est etiam consortium [0048A] damnationis; praecedente illo fine supradicto posteritatis, quo, etsi nihil de damnatitiis participarent, de aetate sola praejudicarentur; tanto magis adulterae, quanto nec ab Apostolis nominatae. |
| [0015A] | Et ideo, cognoscit Dominus qui sunt ejus (II Tim. |
| [0063A] | Hic dicit tenebras in concupiscentia luminis, et quidem foeda et obscena, fuisse: ex hac permixtione pudor est dicere quae foetida et immunda sunt. |
| [0064A] | Hujus animadvertens potentiam et majestatem Moyses, inquiunt, aereum posuit serpentem: et quicunque ipsum [0064A] aspexerunt, sanitatem consecuti sunt. |
| [0016A] | Quin potius memores simus tam dominicarum pronuntiationum, quam apostolicarum litterarum, quae nobis et futuras haereses praenuntiarunt, et fugiendas praefinierunt; et sicut esse illas non expavescimus, ita posse id, propter quod fugiendae sunt, non miremur. |
| [0016B] | Quaenam [0016B] istae sunt pelles ovium, nisi nominis christiani extrinsecus superficies? |
| [0050A] | Sed non fuerunt ex illa, ex quo factae sunt adversus illam. |
| [0016B] | Qui pseudoprophetae sunt, nisi falsi praedicatores? |
| [0016B] | Nunc sunt haereses, non minus doctrinarum perversitate Ecclesiam lacessentes, quam tunc Antichristus persecutionum atrocitate persequetur: nisi quod persecutio et martyras facit, haeresis apostatas tantum. |
| [0017A] | Porro, si dissensiones et schismata increpat, quae sine dubio mala sunt, et incontinenti haereses subjungit (I Cor. |
| [0051A] | Si enim haeretici sunt, christiani esse non possunt, non a Christo habendo quod de sua electione sectati haereticorum nomine admittunt. |
| [0018A] | Sed et in omni pene epistola de adulterinis doctrinis fugiendis inculcans, haereses taxat, quarum opera sunt adulterae doctrinae, haereses dictae graeca voce, ex interpretatione [0018B] electionis qua quis, sive ad instituendas, sive ad suscipiendas eas utitur. |
| [0052A] | Quod sumus, hoc sunt Scripturae ab initio suo; ex illis sumus, antequam aliter fuit, antequam a vobis interpolarentur. |
| [0069A] | Hinc fecit coelum et terram et mare, et omnia quaecumque sunt in eis, ob quam caussam omnia infirma esse et fragilia, et caduca, et mortalia quaecumque sunt ab ipso facta: quoniam quidem ipse fuerit de aporiatione conceptus atque prolatus: hunc tamen instituisse istum mundum ex his materiis, quas Achamoth, vel pavendo, vel timendo, vel contristando, vel sudando praestiterat. |
| [0019A] | Hae sunt doctrinae hominum et daemoniorum, prurientibus auribus (II Tim. |
| [0052A] | Cum autem omnis interpolatio posterior credenda sit, veniens utique ex caussa aemulationis, quae neque prior, neque domestica unquam est ejus quod aemulatur, tam incredibile est sapienti cuique, ut nos adulterum stylum intulisse videamur Scripturis, qui sumus et primi et ex ipsis, quam illos non intulisse, qui sunt et posteri et adversi. |
| [0022B] | Omnia quidem dicta Domini omnibus posita sunt, quae per aures Judaeorum ad nos transierunt; sed pleraque in personas directa, non proprietatem admonitionis nobis constituerunt, sed exemplum. |
| [0069A] | Hinc fecit coelum et terram et mare, et omnia quaecumque sunt in eis, ob quam caussam omnia infirma esse et fragilia, et caduca, et mortalia quaecumque sunt ab ipso facta: quoniam quidem ipse fuerit de aporiatione conceptus atque prolatus: hunc tamen instituisse istum mundum ex his materiis, quas Achamoth, vel pavendo, vel timendo, vel contristando, vel sudando praestiterat. |
| [0024A] | Caeterum, si quia et alia tanta ab aliis sunt instituta, propterea in tantum quaerere debemus in quantum possumus invenire, semper quaeremus, et nunquam omnino credemus. |
| [0052C] | [0052C] Haec sunt ingenia de spiritalibus nequitiae, cum quibus luctatio est nobis, fratres, merito contemplanda, fidei necessaria, ut electi manifestentur, ut reprobi detegantur. |
| [0069A] | Nam ex pavore, inquit, tenebrae factae sunt: ex timore et ignorantia, spiritus nequitiae et malignitatis: ex tristitia et lacrymis, humida fontium, fluminum materia, marisque. |
| De Pudicitia | Reditus in Auctori Indicem |
| [0980B] | Sed ut mala magis vincunt, quod ultimorum temporum ratio est; bona jam nec nasci licet, ita corrupta sunt semina: nec erudiri, ita deserta sunt studia; nec cogi, ita exarmata sunt jura. |
| [0995B] | Sic nec patris ad Judaeum erit vox: Tu semper mecum es, et omnia mea tua sunt (Luc. |
| [0997A] | Sunt autem quae et simpliciter posita sunt ad struendam et disponendam et texendam parabolam, ut illuc perducantur cui exemplum procuratur. |
| [0997A] | Sunt autem quae et simpliciter posita sunt ad struendam et disponendam et texendam parabolam, ut illuc perducantur cui exemplum procuratur. |
| [1007B] | Sed illic magis stabo ubi Apostolus magis fervet, ubi ipse fornicator aliis quoque negotium fecit: Quasi non sim venturus ad vos, inflati sunt quidem. |
| [1007B] | Veniam autem citius, si permiserit Dominus, et cognoscam non sermonem eorum qui inflati sunt, sed virtutem. |
| [1013A] | Manifesta sunt opera carnis. |
| [1013B] | In primis posuit fornicationem, immunditiam, lasciviam, quae praedico vobis sicut praedixi, quod qui talia agunt, regnum Dei non sunt consecuturi haereditate (Gal. |
| [1014A] | Qui enim secundum carnem incedunt, ea quae carnis sunt sapiunt; et qui secundum spiritum, ea quae sunt spiritus (Ibid. |
| [1014A] | Qui enim secundum carnem incedunt, ea quae carnis sunt sapiunt; et qui secundum spiritum, ea quae sunt spiritus (Ibid. |
| [1014A] | Dehinc et inimicitiam et in Deum, et eos qui sunt in carne, id est in sensu carnis, Deo placere non posse (Ibid. |
| [1015A] | Sequebatur et hoc Psychicos sapere, et ideo reservavimus huic loco, quae aperte ad communicationem ecclesiasticam caussis ejusmodi negandam etiam antiquitus caussa sunt. |
| [1016A] | Haec enim consultata sunt Christi Ecclesiam diligentis, [1016B] qui se pro ea tradidit uti eam sanctificet, emundans lavacro aquae in verbo, ut sistat sibi Ecclesiam gloriosam, non habentem maculam aut rugam, utique post lavacrum, sed sit sancta et sine opprobrio (Eph. |
| [1018C] | Caeterum, quid mihi eos qui foris sunt judicare (I Cor. |
| [1019D] | In hoc manifesti sunt filii Dei et filii diaboli (I Joan. |
| [1020A] | In quo, nisi illi non delinquendo, ex quo de Deo [1020A] nati sunt; isti delinquendo, quia de diabolo sunt; perinde atque si nunquam sint ex Deo nati? |
| [1020A] | In quo, nisi illi non delinquendo, ex quo de Deo [1020A] nati sunt; isti delinquendo, quia de diabolo sunt; perinde atque si nunquam sint ex Deo nati? |
| [1020B] | Sunt autem et contraria istis, ut graviora et exitiosa, quae veniam non capiant, homicidium, idololatria, fraus, negatio, blasphemia, utique et moechia et fornicatio, et si qua alia violatio templi Dei. |
| [1021A] | Monens itaque discipulos, omissis omnibus initiis, ad perfectionem magis tendere, nec rursus fundamenta poenitentiae jacere ab operibus mortuorum: Impossibile est enim, inquit, eos qui semel inluminati sunt, et donum coeleste gustaverunt, et participaverunt Spiritum Sanctum, et verbum Dei dulce gustaverunt, occidente jam [1021B] aevo cum exciderint, rursus revocari in poenitentiam, refigentes cruci in semetipsos Filium Dei et dedecorantes. |
| [1026A] | Haec sententia et solvit quae omissa sunt legis, et alligavit quae reservata sunt. |
| [1026A] | Haec sententia et solvit quae omissa sunt legis, et alligavit quae reservata sunt. |
| [1027B] | Puta nunc sub gladio jam capite librato, puta in patibulo jam corpore expanso, puta in stipite jam leone concesso, puta in axe, jam incendio adstructo, in ipsa, dico, securitate et [1027B] possessione martyrii, quis permittit homini donare quae Deo reservanda sunt? |
| [1027B] | A quo ea sine excusatione damnata sunt; quae nec apostoli, quod sciam, martyres et ipsi, donabilia judicaverunt. |
| [0984D] | Adjiciens enim inquit: Ut quid mihi eos qui foris sunt, judicare? |
| [0988B] | Ab idololatria metamur, illa distinguente conjungimur, illi de medio emicanti adunamur; concorporavit nos Scriptura divina, literae ipsae glutina nostra sunt, jam nec ipsa sine nobis potest. |
| [0980B] | Sed ut mala magis vincunt, quod ultimorum temporum ratio est; bona jam nec nasci licet, ita corrupta sunt semina: nec erudiri, ita deserta sunt studia; nec cogi, ita exarmata sunt jura. |
| [0987A] | Reliquas autem libidinum furias impias et in corpora et in sexus ultra jura naturae non modo limine, verum omni Ecclesiae tecto submovemus; quia non sunt delicta, sed monstra. |
| [0989A] | Etiam apud Christianos non est moechia sine nobis: ibidem sunt idololatriae, ubi immundi spiritus res est; ibidem est et homicidium, ubi homo, cum inquinatur, occiditur. |
| [0989C] | Onera enim legis usque ad Joannem, non remedia; operum juga rejecta sunt, non disciplinarum: libertas in Christo non fecit innocentiae injuriam. |
| [0980B] | Sed ut mala magis vincunt, quod ultimorum temporum ratio est; bona jam nec nasci licet, ita corrupta sunt semina: nec erudiri, ita deserta sunt studia; nec cogi, ita exarmata sunt jura. |
| De Resurrectione Carnis | Reditus in Auctori Indicem |
| [0794C] | Imo, omissis ejusmodi interpretationibus, ipsas quoque substantias carnis et sanguinis, non aliter quam sunt, intellectas, licere resurrectioni vindicare. |
| [0798B] | Quaedam enim et natura nota sunt, ut immortalitas animae penes plures, ut Deus noster penes omnes. |
| [0801B] | Primo quidem, quod omnia sermone Dei facta sunt, et sine illo nihil. |
| [0801C] | Siquidem homini fiebant, cui mox a Deo addicta sunt. |
| [0802B] | Persequar itaque propositum; si tamen tantum possim carni vindicare, quantum contulit ille qui eam fecit, jam tunc gloriantem, quod illa pusillitas, limus [0802B] in manus Dei, quaecumque sunt, pervenit, satis beatus, etsi solummodo contactus. |
| [0808A] | VI): Non manebit Spiritus meus in hominibus istis, quia caro sunt; sed et auditur per Joelem (Joel. |
| [0809A] | De quibus luculenter et Paracletus per [0809A] prophetidem Priscam: «Carnes sunt, et carnem oderunt. |
| [0811A] | Et utique si omnia homini resurgunt, cui procurata sunt, porro non homini, nisi et carni, quale est ut ipsa depereat in totum, propter quam et cui nihil deperit? |
| [0821B] | Nam et tumultuatae sunt gentes (Ps. |
| [0821B] | II) in persona Pilati, et populi meditati sunt inania in persona Israel. |
| [0821C] | Astiterunt reges terrae, Herodes: et archontes congregati [0821C] sunt in unum, Anna et Caipha: adversus Dominum, et adversus Christum ejus, qui et (Is. |
| [0822B] | Quae etsi ipsi spiritaliter quoque interpretari solemus, secundum comparationem animalium vitiorum a Domino remediatorum; cum tamen et carnaliter adimpleta [0822B] sunt, ostendunt prophetas in utramque speciem praedicasse; salvo eo quod plures voces eorum nudae et simplices, et ab omni allegoriae nubilo purae defendi possint: ut cum exitus gentium et urbium resonant (Is. |
| [0825C] | Et utique jam regnat, etiam nunc Caesari quae sunt Caesaris debens. |
| [0826B] | Denique: Si resurrexistis, inquit, cum Christo, ea quae sursum [0826B] sunt quaerite, ubi est Christus in dextera Dei residens: ea quae sursum sunt sapite, non quae deorsum. |
| [0826B] | Denique: Si resurrexistis, inquit, cum Christo, ea quae sursum [0826B] sunt quaerite, ubi est Christus in dextera Dei residens: ea quae sursum sunt sapite, non quae deorsum. |
| [0828B] | Aut in nubes erepti; et quomodo hic sunt? |
| [0828B] | Cum dicent, pax, et tuta sunt omnia, tunc illis repentinus insistet interitus. |
| [0832B] | Dehinc subjungit: Vidit, et concussa est terra; montes sicut cera liquefacti sunt a facie Domini; caro scilicet prophanorum: et (Zach. |
| [0834A] | III et IV): Hi sunt, ait, qui vestimenta sua non coinquinaverunt cum mulieribus; virgines scilicet significans, et qui semetipsos castraverunt propter regna coelorum. |
| [0835B] | Sunt et quaedam ita pronuntiata, ut allegoriae quidem nubilo careant, nihilominus tamen ipsius simplicitatis suae sitiant interpretationem: quale est apud Esaiam, Ego occidam, et [0835C] vivificabo. |
| [0836B] | Et vidi, et ecce super ossa nervi, et caro ascendit, et circumpositae sunt eis cutes , et spiritus in eis non erat, et ait ad me: Propheta ad spiritum, fili hominis; propheta, et dices ad spiritum: Haec dicit Dominus Adonaï: A quatuor ventis veni spiritus, et spira in istis interemptis, et vivant. |
| [0840A] | III): Et mandabo piscibus [0840A] maris, et eructabunt ossa quae sunt comesta, et faciam compaginem ad compaginem, et os ad os. |
| [0822A] | XXXV, 6) oculi patefacti sunt caecorum, nec inclaruit lingua mutorum? |
| [0842A] | Si nomina absoluta sunt rerum, id est, judicii, et regni Dei, et resurrectionis, ut nihil eorum in parabolam comprimi possit; nec ea in parabolas compellantur, quae ad dispositionem, et transactionem, et passionem regni, judicii, et resurrectionis praedicantur; atque ita corporalia defendantur, ut corporalibus destinata, id est, non spiritualia, quia non figurata. |
| [0845C] | Occiso scilicet etiam corpore in gehennam, et detruso in tenebras exteriores, quae oculorum propria sunt tormenta, si quis in nuptiis minus dignis operibus fuerit indutus, constringendus statim manibus [0846A] et pedibus, utpote qui cum corpore surrexit. |
| [0846A] | Sic ergo et recumbere ipsum in Dei regno, et sedere in thronis Christi, et assistere tunc ad dexteram vel sinistram, et edere de ligno vitae, corporalis dispositionis fidelissima indicia sunt. |
| [0847A] | Exsequitur etiam quid velit intelligi spiritum: Verba quae locutus sum vobis, spiritus sunt, vita sunt; sicut et supra: Qui audit sermones meos, et credit in eum qui me misit, habet vitam aeternam, et in judicium non veniet, sed transiet de morte ad vitam (Joan. |
| [0847A] | Exsequitur etiam quid velit intelligi spiritum: Verba quae locutus sum vobis, spiritus sunt, vita sunt; sicut et supra: Qui audit sermones meos, et credit in eum qui me misit, habet vitam aeternam, et in judicium non veniet, sed transiet de morte ad vitam (Joan. |
| [0848A] | Denique cum dicit: ne miremini, quod veniet hora, in qua omnes qui in monumentis sunt, audient vocem Filii Dei; et procedent, qui bona fecerunt, in vitae resurrectionem; qui mala, in resurrectionem judicii; nemo jam poterit aliud mortuos interpretari, qui sint in monumentis, nisi corpora et carnem; quia nec ipsa monumenta aliud, quam cadaverum stabula. |
| [0851A] | In cordibus autem dicens, quae substantiva sunt carnis, jam et ipsum interiorem hominem carni deputavit, quem in corde constituit. |
| [0851B] | VI), temporale et leve pressurae nostrae , per supergressum, in supergressum , aeternum gloriae pondus perficiet in nobis, non intuentibus quae videntur, id est passiones; sed quae non videntur, id est mercedes: quae enim videntur, temporalia sunt; quae vero non videntur, aeterna sunt . |
| [0851B] | VI), temporale et leve pressurae nostrae , per supergressum, in supergressum , aeternum gloriae pondus perficiet in nobis, non intuentibus quae videntur, id est passiones; sed quae non videntur, id est mercedes: quae enim videntur, temporalia sunt; quae vero non videntur, aeterna sunt . |
| [0854B] | Aut necesse est recipiant eam et illi, ut et in ipsis mortale devorari possit a vita, si vitam sunt consecuturi. |
| [0856B] | Hoc jam quomodo legas, quaero; quasi turbate enim per hyperbaton struxit: utrumne quae per corpus reportanda erunt, an quae per corpus gesta sunt? |
| [0856B] | Sed et si quae per corpus reportanda sunt, corporalis indubitate resurrectio est: et si quae per corpus gesta sunt, per corpus utique pensanda sunt, per quod et gesta sunt. |
| [0856B] | Sed et si quae per corpus reportanda sunt, corporalis indubitate resurrectio est: et si quae per corpus gesta sunt, per corpus utique pensanda sunt, per quod et gesta sunt. |
| [0856B] | Sed et si quae per corpus reportanda sunt, corporalis indubitate resurrectio est: et si quae per corpus gesta sunt, per corpus utique pensanda sunt, per quod et gesta sunt. |
| [0856B] | Sed et si quae per corpus reportanda sunt, corporalis indubitate resurrectio est: et si quae per corpus gesta sunt, per corpus utique pensanda sunt, per quod et gesta sunt. |
| [0859C] | VIII), eos qui in carne sunt , Deo placere non posse, statim de pravo intellectu ad integrum revocat, adjiciens: Vos autem non estis in carne, sed in spiritu. |
| [0860C] | Ergo jam membra nostra lege mortis non tenebuntur, quia nec delinquentiae, a quibus manumissa sunt. |
| [0863B] | Quomodo [0863B] vivam, si peritura sunt? |
| [0863B] | Quomodo sanctam, si prophana sunt? |
| [0863B] | Quomodo placibilem , si damnata sunt? |
| [0867A] | V), quod qui talia agunt , regnum Dei non sunt haeredidate consecuturi, non portantes scilicet imaginem coelestis, sicut portaverunt choici, ideoque ex vetere conversatione, nihil aliud deputandi, quam caro et sanguis. |
| [0867B] | Sed et omissis hujusmodi interpretationibus carnis et sanguinis opera taxantibus, ipsas quoque substantias, non aliter quam sunt intellectas, licebit resurrectioni vindicare: non enim resurrectio carni et sanguini directo negatur, sed Dei regnum, quod obvenit resurrectioni; (est autem et in judicium resurrectio); imo et confirmatur carnis resurrectio generalis, cum specialis excipitur. |
| [0868B] | Sunt qui carnem et sanguinem Judaismum velint accipi propter circumcisionem, alienum et ipsum a Dei regno; quia et ille vetustati deputetur, et hoc titulo jam et alibi ab Apostolo denotetur, qui post revelatum in se Filium Dei, ad evangelizandum eum in nationibus, statim non retulerit ad carnem et sanguinem (Gal. |
| [0871B] | Haec sunt ei corpus a Deo aliud: in quod, non abolitione, sed ampliatione mutatur. |
| [0874B] | Scilicet ex carne, licet et ex anima; sed carnis nomine homo uterque sunt. |
| [0874B] | Hic autem de substantia carnis, primus et novissimus dicti sunt: sicut et rursus primus homo de terra, et secundus de coelo; quia etsi de coelo secundum spiritum, sed homo secundum carnem. |
| [0879B] | XIX): « Quae impossibilia apud homines, possibilia apud Deum sunt , et (I Cor. |
| [0881A] | Figurae enim nostrae fuerunt, Apostolo auctore, quae scripta sunt, ut et Dominum potentiorem credamus omni corporum lege, et carnis magis utique conservatorem, cujus etiam vestimenta, etiam calciamenta protexit. |
| [0881B] | III, 22): Sive mundus, sive vita, sive mors, sive futura, sive praesentia, omnia vestra sunt, sunt, eosdem constituit haeredes etiam futurorum. |
| [0881B] | III, 22): Sive mundus, sive vita, sive mors, sive futura, sive praesentia, omnia vestra sunt, sunt, eosdem constituit haeredes etiam futurorum. |
| [0881C] | Et aliae quidem sunt crediturae, aliae in pulverem deputatae, ex diversitate substantiae? |
| [0884A] | Forata sunt inferna in viro et in foemina, nimirum qua libidines fluitent: cur non magis qua potuum defruta colentur? |
| De Spectaculis | Reditus in Auctori Indicem |
| [0628C] | Addit dein ad hanc fugam teneri fideles, quia aquam ingressi fidem professi sunt, et renuntiasse diabolo, et pompae et angelis ejus ore suo contestati sunt, et ludos ac spectacula ad idololatriam pertinere affirmat, a qua originem suam traxisse demonstrat, atque ludorum nomina, eorumdem apparatum idololatricum, loca superstitiosa, et artes recenset. |
| [0628C] | Addit dein ad hanc fugam teneri fideles, quia aquam ingressi fidem professi sunt, et renuntiasse diabolo, et pompae et angelis ejus ore suo contestati sunt, et ludos ac spectacula ad idololatriam pertinere affirmat, a qua originem suam traxisse demonstrat, atque ludorum nomina, eorumdem apparatum idololatricum, loca superstitiosa, et artes recenset. |
| [0630B] | Sunt qui existiment Christianos expeditum [0631A] morti genus ad hanc obstinationem abdicatione voluptatum erudiri, quo facilius vitam contemnant, amputatis quasi retinaculis ejus, ne desiderent, quam jam supervacuam sibi fecerint: ut hoc consilio potius et humano prospectu, non divino praescripto definitum existimetur. |
| [0631B] | Plane et ipsae exstructiones locorum, quod saxa, quod caementa, quod marmora, quod columnae, Dei res sunt, qui ea ad instrumentum terrae dedit: sed et ipsi actus sub coelo Dei transiguntur. |
| [0639B] | Singula ornamenta Circi, singula templa sunt. |
| [0640B] | Caeterum et plateae, et forum, et balneae, et stabula, et ipsae domus nostrae sine idolis omnino non sunt; totum saeculum Satanas et angeli ejus repleverunt. |
| [0643A] | Duo ista daemonia conspirata et conjurata inter se sunt, ebrietatis et libidinis. |
| [0643A] | Nam et alios ludos scenicos Liberalia proprie vocabant, praeterquam Libero devotos, quod sunt Dionysia penes Graecos, etiam a Libero institutos. |
| [0643A] | Et est plane in artibus quoque scenicis Liberi et Veneris patrocinium, quae privata et propria sunt scenae, de gestu et corporis fluxu. |
| [0644A] | Proinde Tituli Olympia Jovi, quae sunt Romae capitolina: item Herculi Nemaea, Neptuno Isthmia, caeteri mortuarii agones. |
| [0645B] | Idem de apparatibus interpretabimur in ipsorum honorum suggestu deputandis, quod purpurae, quod fasciae, quod vittae, quod coronae, quod denique conciones et edicta, et pultes pridianae sine pompa diaboli, sine invitatione daemonum non sunt. |
| [0646B] | Propterea igitur, quoniam utraque [0646B] idolorum conditionis unius est, dum mortui et dii unum sunt, utraque idololatria abstinemus, nec minus templa, quam monumenta despuimus: neutram aram novimus (Act. |
| [0648A] | [0648A] Ipsi casus incitamenta sunt affectus. |
| [0649A] | Quid enim consecuturi suum illic agunt, qui sui non sunt? |
| [0649A] | Nisi forte hoc solum, per quod sui non sunt: de aliena infelicitate contristantur, de aliena felicitate laetantur. |
| [0653A] | Omnia autem penes veritatem Dei fixa sunt. |
| [0654B] | Imo quanta confessio est malae rei, cujus auctores cum acceptissimi sint, sine nota non sunt! |
| [0659A] | Nostrae coenae, nostrae nuptiae nondum sunt, non possumus cum illis discumbere, quia nec illi nobiscum. |
| [0660B] | Praesto sunt, non parva, sed multa Adspice impudicitiam dejectam a castitate, perfidiam caesam a fide, saevitiam a misericordia contusam, petulantiam a modestia obumbratam, et tales sunt apud nos agones, in quibus ipsi coronamur. |
| [0660B] | Praesto sunt, non parva, sed multa Adspice impudicitiam dejectam a castitate, perfidiam caesam a fide, saevitiam a misericordia contusam, petulantiam a modestia obumbratam, et tales sunt apud nos agones, in quibus ipsi coronamur. |
| [0662A] | Caeterum qualia illa sunt quae nec oculus [0662B] vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascenderunt? |
| De Virginibus Velandis | Reditus in Auctori Indicem |
| [0894A] | Quanta enim alibi dicta non valent, ubi dicta scilicet non sunt, nisi eadem sit caussa, quae alibi, ut sufficiat semel dictum? |
| [0894A] | Quoniam innupta, id est virgo, cogitat ea quae sunt Domini, ut sit sancta, et corpore et spiritu. |
| [0899A] | Nam et Scriptura sic suggerit: Et factum est, inquit, cum coepissent homines plures fieri super terram, et filiae natae sunt cis; conspicati autem filii Dei filias hominum, quod pulchrae essent, acceperunt sibi uxores ex omnibus [0899B] quas elegerunt. |
| [0905A] | De caeteris vero, id est, quae desponsatae non sunt, viderit parentum procrastinatio ex angustiis vel scrupulositate descendens, viderit et ipsum continentiae votum. |
| [0905A] | Jam et vox obsolefacta est, et membra completa sunt, et pudor ubique vestitur, et menses tributa dependunt: ac tu mulierem negas, quam muliebria [0905B] pati dicis! |
| [0905B] | Si autem ad desponsationem velantur, quia et corpore et spiritu masculo mixtae sunt per osculum et dexteras, per quae primum resignarunt pudorem spiritus, per commune conscientiae pignus, quo totam condixerunt confusionem, quanto magis tempus illas velabit, sine quo sponsari non possunt, et quo urgente sine sponsalibus virgines desinunt esse! |
| [0906A] | Hae sunt tabellae priores naturalium sponsalium et nuptiarum. |
| [0906A] | Tegantur etiam superiora, cujus inferiora nuda non sunt. |
| [0911B] | Mentire aliquid ex his quae intus sunt, ut soli Deo exhibeas veritatem, quamquam non mentiris nuptam; nupsisti enim Christo: illi tradidisti carnem tuam, illi sponsasti maturitatem tuam. |
| [0912A] | Misereor, si tam infirmo auditu sunt, ut per tegmen audire non possint. |
| [0912A] | Ipsae enim sunt quas subjectas esse oportet, propter quas potestas supra caput haberi debet (I Cor. |
| Fragmenta Varia | Reditus in Auctori Indicem |
| [1124A] | Certe ejusdem pene sunt argumenti ad Uxorem libri duo, ac dicta Exhortatio ad castitatem, et non aliud tractat liber de Velandis Virginibus; alios insuper de Virginitate, continentia et castitate servanda locos complures apud Tertullianum, ex indice nostro inveniet lector. |
| [1124C] | Se scribit, duabus tantum quaestiunculis praetermissis (nempe hac et ea de qua in sequenti fragmento): «Non, inquit, quo non potuerim et ad illas aliquid respondere, sed quod ab eloquentissimis [1124C] viris, Tertulliano nostro et Novatiano latino sermone sunt editae; et si nova voluerimus adferre, sit latius disputandum, etc. |
| [1124C] | Hic dumtaxat ad feremus ipsam responsionis summam in haec verba: Et si lex aliquid cibis detrahit, et immunda pronuntiat animalia, quae aliquando benedicta [1124C] sunt, consilium exercendae continentiae intellige, et frenos impositos, etc. |
| [1127B] | Atqui obscuriora quidem sunt verba Tertulliani jam citata, sed hoc sibi vult: Argumentum libri adversus Apelletianos potissimum [1127C] fuisse: an angelus, ille igneus mali praeses, qui et mundum hunc (juxta illos) instituerat, et sollicitatis animabus carnem adstruxerat, ad quod tamen spiritum et voluntatem et virtutem Christi habuerit; dignum aliquid poenitentia fecerit. |
| [1127C] | Ex sententia Apellis: «Evasit autem non bonus, et quae ab ipso facto sunt, non bene facta sunt, sed secundum malam ipsius mentem ab ipso creata sunt. |
| [1127C] | Ex sententia Apellis: «Evasit autem non bonus, et quae ab ipso facto sunt, non bene facta sunt, sed secundum malam ipsius mentem ab ipso creata sunt. |
| [1127C] | Ex sententia Apellis: «Evasit autem non bonus, et quae ab ipso facto sunt, non bene facta sunt, sed secundum malam ipsius mentem ab ipso creata sunt. |
| [1127D] | De Carne Christi, ex quo haec verba desumpta sunt, et lib. |
| [1130B] | Hoc ad quaestiones quae sunt praeter fidem, pertinere. |
| [1131A] | Dicitur mille annorum judaicam edidisse δευτερωσιν, quem secuti sunt Irenaeus et Apollinarius et caeteri, qui post resurrectionem aiunt in carne in sanctis Dominum regnaturum. |
| [1132B] | Verba auctoris [1132B] quibus quod dixi confirmatur, sunt in primis illa supra citata: «De restitutione Judaeae, quomodo allegorica interpretatio in Christum et Ecclesiam, et habitum et fructum ejus competat; et longum est persequi, etc. |
| [1133B] | In Genesim adnotavit, pro ecstasi, id est mentis excessu, in hebraeo haberi, quod Aquila καταφοραν, id est gravem et Symmachus καρον, προφυνδυμ soporem interpretati sunt. |
| [1135A] | Quibus Caius et Tertullianus merito sunt adnumerandi, qui plurima [1136A] certe et pulcherrima ediderunt scripta, quae sigillatim recensere praesentis instituti non est. |
| [1136A] | Parmenianum, corruptum esse existimo, dum legitur: « Marcio, Praxeas, Sabellius et caeteri temporibus suis a Victorino Pictaviensi, et Zepherino Urbico, et Tertulliano Carthaginiensi usque ad Cataphrygas, et ab [1136A] aliis adsertoribus Ecclesiae catholicae superati sunt. |
| Sodoma [Incertus] | Reditus in Auctori Indicem |
| [1102C] | Nunc si fas juvenilis habet vastare pudorem, Sunt intus natae bijuges mihi, nubilis aetas, [1102D] Virginitas in flore tumet, jam dedita messi, Digna cupido viris, tulerit quam vestra voluptas; Cedo pater proque hospitibus pensabo dolorem. |
| [1104B] | Nusquam sunt Sodomi, nusquam illorum impia lucent Moenia; cum dominis domus omnis inops ita nusquam Tota rogus regio est, hinc atro horrore favillae, Hincque situ cano cineres incendia signant, Occidit illa prior feritas quam prospiciens Loth,Nullus arat frustra piceas fulgine glebas. |
Cooperatorum Veritatis Societas
© 2006 Cooperatorum Veritatis Societas quoad hanc editionem iura omnia asservantur.
Litterula per inscriptionem electronicam: Cooperatorum Veritatis Societas
«Ubi Petrus, ibi Ecclesia, ibi Deus (Ambrosius) ... Amici Veri Ecclesiae Traditionalisti Sunt.»
Divus Pius X Papa: «Notre Charge Apostolique»