[00001]    Ιn Σamaritanam, in die mediae pentecostesὰ

[00002]    Εἰς τὴν Σαμαρεῖτιν.

[00003]    Τῇ ἡμέρᾳ τῆς Μεσοπεντηκοστῆς.

61.743

[00004]    Φέρε τοίνυν σήμερον, ἀγαπητοὶ, καθὼς ἂν ἡ θεία χάρις δίδωσι, τοῖς εὐαγγελικοῖς θησαυροῖς ἐγχειρήσω μεν.

[00005]    Κοσμεῖ γὰρ τὸ περὶ ταῦτα φιλομαθὲς τὰς ψυχὰς, καὶ τὴν γηΐνην ἐκτείνει πρὸς οὐρανὸν ἕξιν.

[00006]    Καὶ γὰρ φιλομάθεια τὴν θαυμασίαν ἐκείνην Σαμαρεῖτιν ἐξ ὑδρο φόρου κατεσκεύασεν ἔνθεον·

[00007]    εὑροῦσα γὰρ μαθημάτων θησαυρὸν, παρέδραμε·

[00008]    μᾶλλον δὲ οὐχ ηὗρεν, ἀλλ' ηὕρη ται.

[00009]    Οὐ γὰρ ἀνέβαινε Χριστὸς ταῖς τῶν δεομένων ἀνα ζητεῖσθαι σπουδαῖς, ἀλλ' αὐτὸς ἐφ' ἑκάστης ὠδίνει βοηθείας·

[00010]    συνείχετο μεριμνῶν παραλύτους, συναλγῶν τοῖς πυρέττουσι, τὰ τῶν τυφλῶν οἰκειούμενος, τὴν ἐπὶ τοῖς λεπροῖς περιφέρων φροντίδα, τρέχων εἰς δαιμο νιώντων βοήθειαν, ἐκπλύνων ἐῤῥυπωμένας ψυχὰς ἁπάν των, ὑδροφορούσαις διδάσκαλος.

[00011]    Τότε γὰρ ἐκ τῆς ὁδοι πορίας κεκοπιακὼς παρεκαθέζετο τῷ φρέατι·

[00012]    Ὁ γὰρ Ἰησοῦς, φησὶν, κεκοπιακὼς ἐκ τῆς ὁδοιπορίας ἐκα θέζετο οὕτως ἐπὶ τῇ πηγῇ.

[00013]    Ὥρα ἦν ὡσεὶ ἕκτη.

[00014]    Ἐπάλληλος ἀπληστία φιλανθρωπίας·

[00015]    πρῶτον μὲν, ὅτι κέκμηκε, τῆς Σαμαρείτιδος σπεύδων προετοιμάσαι σω τηρίαν·

[00016]    δεύτερον, ὅτι ἐκαθέζετο, μένων σωθῆναι φα νεῖσαν·

[00017]    τρίτον, ὅτι τὸν τοῦ ἀρίστου καιρὸν εἰς τὴν ὑπὲρ αὐτῆς προσεδρίαν ἀνήλισκεν.

[00018]    Ὥρα ἦν, φησὶν, ὡσεὶ ἕκτη.

[00019]    Εἰ γὰρ καὶ Θεὸς ἦν, ἀλλὰ τὸ φαινόμενον τοῖς τῆς φύσεως τέως περιεβέβλητο πάθεσιν, αἰσθανόμενος κό πων, ὑποκείμενος ὕπνῳ, διοχλούμενος πείνῃ, πᾶσαν ἔχων πρὸς ἡμᾶς πλὴν ἁμαρτίας συγγένειαν.

[00020]    Ἐνίκα δὲ ὅμως ἐν αὐτῷ τῶν σωζομένων ὁ πόθος τὸν τοῦ σώματος κόπον.

[00021]    Ἐβράδυνε μᾶλλον τοῦ κοπιαθέντος ἡ χρῄζουσα, καὶ ὁ μὴ χρῄζων παρέμενεν.

[00022]    Ἐφλέγετο τῷ τῆς μεσημ βρίας αὐχμῷ, καὶ τὴν τῆς σωθησομένης παρουσίαν ἐκαιροτήρει.

[00023]    Ἐκαθέζετο γὰρ, φησὶν, ἐπὶ τῇ πηγῇ, οὐδὲ κατακλινόμενος τὴν θήραν ἀνέμενεν, ἀλλ' ὠδίνων παρασχεῖν σωτηρίαν, ἐν ἑτοίμῳ τῇ Σαμαρείτιδι προη τοιμάζετο.

[00024]    Ἡ δέ γέ που τάχα τῆς οἰκίας ἐξῄει κατὰ μικρὸν προϊοῦσα, γυναικικοῖς χρωμένη βαδίσμασιν, ἀνειμένη, τὴν ὑδρίαν ἐπαγομένη, πρὸς καρπὸν ὡς ἐν ἀγρῷ θεωρίαν ἱσταμένη πολλάκις μεταξὺ τοῦ βαδίσμα τος.

[00025]    Ὁ κατάσκοπος ἄοκνος καὶ ἀφανὴς, θηρευτὴς ἐπι στήμων, κρύψας δὲ τὸν εὐεργέτην, ὡς ἐνδεὴς ἐμφανίζε ται·

[00026]    Λέγει γὰρ, φησὶν, ὁ Ἰησοῦς·

[00027]    Γύναι, δός μοι πιεῖν.

[00028]    Σπείρει τὴν φωνὴν, ὡς κόκκον ῥεμβομένη περι στερά·

[00029]    ∆ός μοι πιεῖν.

[00030]    Ὑποκρίνεται δίψαν ὁ ἐλθὼν αὐτῇ κεράσαι σωτηρίας ποτήριον·

[00031]    μᾶλλον δὲ, εἴ τις λεπτότερον τὴν φωνὴν μεταλλεύῃ, ἀληθὲς τοῦ ∆εσπό του τὸ δίψος·

[00032]    ἐδίψα γὰρ τὴν αὐτῆς σωτηρίαν, καὶ δι καίως πρὸς αὐτὴν ἐβόα·

[00033]    ∆ός μοι πιεῖν.

[00034]    Ἔχεις, φησὶν, ἐν ἑαυτῇ κεκρυμμένην εὐγνωμοσύνης πηγήν·

[00035]    ἀπ' ἐκεί νης με νᾶμα γεμίσασα πότισον.

[00036]    Ἀλλ' οὐκ ᾐσθάνετο τῶν αἰνιγμάτων τὸ γύναιον, ψιλῇ δὲ φωνῇ προσέχουσα·

[00037]    Πῶς σὺ, Ἰουδαῖος ὢν, παρ' ἐμοῦ πιεῖν αἰτεῖς, οὔσης γυναικὸς Σαμαρείτιδος;

[00038]    Μεθ' ὁδοιπορίας κόπου δίκη τῷ Χριστῷ δογμάτων ἀπήντησεν·

[00039]    ἀλλ' ἅπαξ ἑλο μένῳ τὰ ὑπὲρ ἡμῶν ἀναδέξασθαι, φορητὰ τὰ συμβαί νοντα.

[00040]    ∆ιὰ τοῦτο καὶ τὴν ἐκ Σαμαρείτιδος ἐπιτίμησιν φέρει.

[00041]    Ἥδετο γὰρ κατιὼν τῆς ἀξίας, ἵνα τῆς ἁμαρτω λοῦ εὐτελείας ἀναγάγῃ τὴν ψυχήν.

[00042]    Ἁμαρτωλή τις εὐ τέλεια τὴν Σαμαρεῖτιν κατεῖχε, πορνικῷ ἐῤῥυπαίνετο βίῳ, ἐραστὴν ἐξ ἐραστοῦ μετελάμβανε, γάμον εἶχε τὸν τοῦ ἔρωτος χρόνον, ὕπανδρος ἦν ἐρασταῖς νύμφη, χήρα τις διαπαντὸς καὶ νεόγαμος·

[00043]    μᾶλλον δὲ οὔτε χήρα κα θαρῶς, οὔτε νύμφη·

[00044]    οὔτε γὰρ θανάτῳ τὸν πρῶτον κε χώριστο, οὔτε γάμοις νομικοῖς τοῖς δευτέροις συνήπτετο.

[00045]    Τούτου μάρτυς πρὸς αὐτὴν

[00046]    Επιτρέπετα

[00047]    ὁ ∆εσπότης·

[00048]    Καλῶς, φη σὶν, εἶπας ὅτι Ἄνδρα οὐκ ἔχω·

[00049]    πέντε γὰρ ἄνδρας ἔσχες, καὶ νῦν ὃν ἔχεις, οὐκ ἔστι σου ἀνήρ.

[00050]    Τοῦτο ^[61.744.10] ἀληθὲς εἴρηκας.

[00051]    Ἀλλ' ἦν μαργαρίτης βορβόρῳ φυρό μενος, καὶ τὸν τοιοῦτον οὐκ ἔλαθεν ἔμπορον·

[00052]    τῆς γὰρ ψυχῆς αὐγὰς ἐδείκνυ τοῖς ῥήμασι.

[00053]    Πῶς σὺ, φησὶν, Ἰουδαῖος ὢν, παρ' ἐμοῦ πιεῖν αἰτεῖς, οὔσης γυναικὸς Σαμαρείτιδος;

[00054]    Πῶς σύ;

[00055]    Καὶ τὸ, Σύ, θυμουμένης.

[00056]    Πῶς ζητεῖς παρ' ἐμοῦ πιεῖν;

[00057]    Εἰ μὲν ὡς ταὐτά μοι φρο νῶν, ἔσομαί σοι πρὸς τὴν αἴτησιν ἕτοιμος·

[00058]    εἰ δὲ τὰ Ἰουδαίων ποθεῖς, μὴ ζήτει παρ' ἀλλοφύλων δεξίωσιν·

[00059]    μὴ δῶρον, ὅπερ ἀποφεύγεις, ἀπαίτει.

[00060]    Ἐνόμιζεν ἡ Σα μαρεῖτις διὰ τὴν τῆς δίψης ἀνάγκην τὸν Κύριον Σαμαρειτικῇ σαγηνεύειν λατρείᾳ·

[00061]    οὐκ ᾔδει δὲ δεσμουμένη τοῖς ῥήμασιν·

[00062]    ἐδέδετο γὰρ τῇ πρὸς τὸν Κύριον ἀπο κρίσει, μᾶλλον δὲ ταῖς παρὰ τοῦ Κυρίου πρὸς αὐτὴν φωναῖς·

[00063]    Εἰ ᾔδεις τὴν δωρεὰν τοῦ Θεοῦ, καὶ τίς ἐστιν ὁ λέγων σοι, ∆ός μοι πιεῖν, σὺ ἂν ᾔτησας αὐτὸν, καὶ ἔδωκεν ἄν σοι ὕδωρ ζῶν.

[00064]    Ἐπειδή μου, φησὶ, διασύρεις τὴν δίψαν, καὶ καλεῖς Ἰουδαῖον πρὸς ὑμᾶς ἀκοινώνητον, μάθε πολὺ τῆς ἐπ' ἐμοὶ σφαλλομένη δοκιμασίας.

[00065]    Οὐκ οἶδάς μου τὴν ἀληθῆ γενεὰν, οὐκ οἶδας τὴν παρ' ἐμοῦ φιλοτιμίαν οὖσαν πολλὴν, οὐκ οἶδας οἵα εὔροια τῆς πηγῆς παρ' ἐμοί·

[00066]    εἰ γὰρ ᾔδεις ᾔτησας ἄν·

[00067]    νῦν δὲ ἀγνοοῦσαν οὐ μέμφομαι, αἰτησάσῃ δὲ δίδωμι.

[00068]    Πρὸς ὄρεξιν δίψης τὴν μὴ διψῶσαν κινεῖ πρὸς χρείαν ποτοῦ τὴν ποτίζουσαν στρέφει·

[00069]    τέτρωτο γοῦν τοῖς λό γοις τὸ γύναιον, καὶ τῷ τοῦ ὕδατος πόθῳ ἥλω.

[00070]    Προσ πεσοῦσα γὰρ πρὸς τὸν Κύριον ἔλεγε, Κύριε, δός μοι τοῦτο τὸ ὕδωρ, ἵνα μὴ διψῶ, μηδὲ ἔρχωμαι ἐνθάδε ἀντλεῖν.

[00071]    Ἡ τὸ πρὶν ποτίζειν ἠξιωμένη, νῦν ἀξιοῖ πο τισθῆναι.

[00072]    Αἱ γὰρ εὐγενεῖς γνῶμαι εὐγέωργοι τυγ χάνουσιν·

[00073]    οἵα τις ἦν ἡ τῆς μακαρίας ταύτης Σαμαρεί τιδος γνώμη, οἷος ὁ τρόπος κεκαθαρμένος ἀκανθῶν ἀπιστίας, οὐκ ἔχων Ἰουδαϊκὴν βασκανίαν.

[00074]    Αὕτη γὰρ τὸν Μεσσίαν προσδοκῶσα, καὶ τυχοῦσα τῆς αὐτοῦ θεϊ κῆς διδασκαλίας, ἐπίστευσεν εἰλικρινῶς·

[00075]    καὶ οὐ μόνη τὸ δῶρον κατέσχεν, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἑαυτῆς πολίτας ἔπεισε πρὸς αὐτὸν δραμεῖν, ἀποστολικῶς κηρύξασα;

[00076]    ∆εῦτε, ἴδετε ἄνθρωπον, ὃς εἶπέ μοι πάντα, ὅσα ἐποίησα.

[00077]    Μήτι οὗτός ἐστιν ὁ Χριστός;

[00078]    Ὢ γυναικὸς σοφῆς! ἠπίστατο ὅτι γυνὴ ἀπαράδεκτός ἐστιν εἰς μαρ τυρίαν·

[00079]    διὰ τοῦτο τοὺς ἄνδρας τῆς πόλεως αὐτῆς ἐπι σπᾶται μάρτυρας, ἵνα πολλῶν πρόξενος σωτηρίας γέ νηται.

[00080]    Φησὶν οὖν ὁ εὐαγγελιστής·

[00081]    Ἐκ δὲ τῆς πόλεως ἐκείνης πολλοὶ ἐπίστευσαν εἰς αὐτὸν τῶν Σαμα ρειτῶν, διὰ τὸν λόγον τῆς γυναικὸς μαρτυρούσης, ὅτι·

[00082]    Εἶπέ μοι πάντα ὅσα ἐποίησα.

[00083]    Ὡς οὖν ἦλθον πρὸς αὐτὸν οἱ Σαμαρεῖται, ἠρώτων αὐτὸν μεῖναι παρ' αὐτοῖς.

[00084]    Καὶ ἔμεινεν ἐκεῖ δύο ἡμέρας.

[00085]    Καὶ πολλῷ πλείους ἐπίστευσαν διὰ τὸν λόγον αὐτοῦ·

[00086]    τῇ τε γυναικὶ ἔλεγον, ὅτι Οὐκ ἔτι διὰ τὴν σὴν λαλιὰν πιστεύομεν·

[00087]    ἡμεῖς γὰρ ἀκηκόαμεν καὶ οἴδα μεν, ὅτι οὗτός ἐστιν ἀληθῶς ὁ Σωτὴρ τοῦ κόσμου ὁ Χριστός.

[00088]    Εἶδες, ἀγαπητὲ, τοῦ Χριστοῦ τὴν δίψαν, καὶ πῶς βρῶμα καὶ πόμα τὴν σωτηρίαν εἶχε τῶν πιστευόντων ἐπ' αὐτῷ;

[00089]    Ἐμὸν γὰρ, φησὶ, βρῶμά ἐστιν, ἵνα ποιῶ τὸ θέλημα τοῦ πέμψαντός με Πατρὸς, καὶ τελειώσω αὐτοῦ τὸ ἔργον.

[00090]    Τούτου χάριν διψῶν ποτίζει τὴν Σαμαρεῖτιν ὕδωρ, ἀντλήσασα δὲ αὕτη ἐπέδωκε δαψιλῶς τοῖς πολίταις αὐτῆς ἀφθόνως τὴν τοῦ Κυρίου δωρεάν.

[00091]    ∆ιὰ ταύτης ὁ τοῦ Ἀβραὰμ δῆμος Σαμαρειτικῆς γνώμης δυσμαθέστερος·

[00092]    τοῖς μὲν γὰρ οὐδὲ τὰ παρὰ τὸν ναὸν ὠφέλει μαθήματα·

[00093]    τῇ δὲ καὶ ἡ παρὰ τὸ φρέαρ διάλεξις ὠφέλει.

[00094]    Περιθώμεθα τοίνυν τὰ τῆς Σαμαρείτιδος εἰς ἑαυτοὺς καλὰ, ζῆλον οἰκειωσώμεθα θεῖον, φιλομαθίαν ποθήσωμεν εὐγνώμονα ἡμεῖς·

[00095]    κἂν ἐν ἐκκλησίᾳ διαλεγώμεθα τὰ θεῖα, νομίσωμεν καὶ ^[61.745] πρὸς ἡμᾶς λέγεσθαι τὸ πρὸς ἐκείνην παρὰ τοῦ ∆εσπότου Χριστοῦ, Τοὺς προσκυνοῦντας τὸν Θεὸν, ἐν ^[61.746] πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ δεῖ·

[00096]    προσκυνεῖν.

[00097]    Αὐτῷ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

[00098]    Ἀμήν.

[00099]    ὰὰὰὰ

[00100]    Επιτρέπετα

© 2006 Cooperatorum Veritatis Societas quoad hanc editionem iura omnia asservantur.
0345-0407 - Iohannes Chrysostomus - In Samaritanam in die mediae pentecostes
Litterarum Omnium Conspectus: 117 Litterae, quae repetitae sunt in 5,405 occasionibus