In Psalmum 50 (homilia 2) [Sp.]

[00001]    ^[55.575] Εἰς τὰ ὑπόλοιπα τοῦ πεντηκοστοῦ ψαλμοῦ, καὶ περὶ μετανοίας.

[00002]    αʹ.

[00003]    Τὰ λείψανα τῆς χθεσινῆς τραπέζης ἀποδοῦναι ὑμῖν βούλομαι σήμερον·

[00004]    ἀλλὰ λείψανα καὶ τράπεζαν ἀκού σας, ἀγαπητὲ, μηδὲν αἰσθητὸν ὑποπτεύσῃς.

[00005]    Οὐ γὰρ κρέα κατακόπτομεν, ἀλλὰ νοήματα διδόαμεν πνευματικά.

[00006]    Οὐκ οἶνον ἄκρατον ἐκχέομεν, ἀλλὰ λόγον ἐνηχοῦμεν ὑμῶν τῇ διανοίᾳ.

[00007]    Ἐπὶ μὲν γὰρ τῆς αἰσθητῆς τραπέζης ἐὰν μείνῃ μίαν ἢ δευτέραν ἡμέραν τὰ κρέα, διαφθείρεται καὶ ἀπόλλυται·

[00008]    ἐπὶ δὲ τῶν νοημάτων, ἐὰν ὅλον τὸν ἐνιαυ τὸν παραμείνῃ, τὸ ἄνθος τὸ ἑαυτῶν καὶ τὴν εὐωδίαν ἀποδίδωσιν.

[00009]    Ἔμεινε τὰ κρέα, καὶ διεφθάρη τῷ χρόνῳ·

[00010]    ἔμεινε τὰ νοήματα, καὶ μένει τὴν οἰκείαν εὐωδίαν ἀπο διδόντα.

[00011]    Ἔφαγέ τις κρέα, καὶ εἰς διαφθορὰν ἐχώρησεν·

[00012]    ἔφαγέ τις νοήματα, καὶ εἰς ἀφθαρσίαν ἐχειραγωγήθη.

[00013]    Ἔφαγέ τις κρέα, καὶ ἠρεύξατο πολλὴν δυσωδίαν·

[00014]    ἔφαγέ τις νοήματα εὐωδίας πνευματικῆς, καὶ ἠρεύξατο πολλὴν ἀρετὴν, καὶ τὸν πλησίον εὔφρανε.

[00015]    Ὁ προφήτης οὖν ἐπειδὴ τοιαῦτα ἔτρωγεν, ἔλεγεν·

[00016]    Ἐξηρεύξατο ἡ καρδία μου λόγον ἀγαθόν.

[00017]    Σαλεύεται τὰ κύματα πάλιν, ἀλλ' ἡ διάνοια στηκέτω·

[00018]    σείεται τὰ σώματα, ἀλλ' ἡ ἀκοὴ ἀτρε μὴς ἔστω.

[00019]    Βλέπετε τοίνυν, καὶ μετὰ ἀκριβείας προσέχετε τοῖς λεγομένοις.

[00020]    Εἴδετε χθὲς τὸν βασιλέα καὶ προφήτην πολεμοῦντα, πίπτοντα, ἐγειρόμενον, νικῶντα, στεφανού μενον, ἀνακηρυττόμενον.

[00021]    Εἴδετε τὴν ἁμαρτίαν ἐπερχο μένην καὶ σφαζομένην διὰ τῆς μετανοίας.

[00022]    Ὡς ἄρκτος ἐπῆλθεν ἡ ἁμαρτία, καὶ κατέβαλεν, ἀλλ' εἰσῆλθεν ἡ με τάνοια, καὶ ἀνέστησε.

[00023]    Τὸ φάρμακον τῶν τραυμάτων, ἡ τῆς σωτηρίας ἐλπίς.

[00024]    Εἴδετε τὸν προφήτην εἰσιόντα καὶ ἐλέγχοντα τὸν προφήτην.

[00025]    Εἴδετε τὸν βασιλέα μετὰ φιλο σοφίας φέροντα τὸν ἔλεγχον, δεχόμενον τὴν τομὴν, ἀπαλ λασσόμενον τῆς σηπεδόνος.

[00026]    Εἴδετε ∆εσπότου φιλανθρω πίαν λάμπουσαν, καὶ τὸν νεκρὸν ζωοποιοῦσαν.

[00027]    Εἴδετε λέγοντα αὐτὸν, Ἡμάρτηκα τῷ Κυρίῳ·

[00028]    καὶ τὸν προφή την λέγοντα·

[00029]    Καὶ Κύριος ἀφῆκε τὸ ἁμάρτημά σου.

[00030]    Σύντομος ἡ ἐξομολόγησις, συντομωτέρα καὶ ἡ ἰατρεία ^[55.576] καὶ ἡ διόρθωσις.

[00031]    ∆ιὰ τῶν πραγμάτων ἥμαρτε, διὰ τῶν ῥημάτων ἐξομολογήσατο.

[00032]    Ἔνευσεν ὁ Θεὸς, καὶ τὸ ἕλκος ἠφανίσθη, τὸ τραῦμα διωρθώθη, καὶ ἡ ὑγεία ἐπανῆλθεν.

[00033]    Ἀλλ' οὐκ ἠρκέσθη τούτῳ ὁ προφήτης, ἀλλὰ μετὰ τὸν ἔλεγχον, μετὰ τὴν διόρθωσιν, μετὰ τὴν τῶν τραυμάτων ἀπαλλαγὴν, καὶ ψαλμὸν ἔγραψεν εἰς τὴν ὑπόθεσιν, ὥστε καὶ τῇ μετὰ ταῦτα γενεᾷ τὰ ἐκείνου πάθη γενέσθαι ἰα τρεῖον, καὶ τὸ ἐκείνου ναυάγιον γενέσθαι λιμένα, καὶ ἐξ ὧν ἐκεῖνος ἔπαθε, καὶ διωρθώθη, ἕτερον τοῖς αὐτοῖς περι πεσόντα τῆς αὐτῆς ἀπολαῦσαι ἰατρείας καὶ διορθώσεως.

[00034]    Τίς οὖν ἐστιν ὁ ψαλμὸς, καὶ τίς ἡ ἐπιγραφὴ τοῦ ψαλ μοῦ;

[00035]    Ἀκούσωμεν μετὰ ἀκριβείας.

[00036]    Εἰς τὸ τέλος, ψαλ μὸς τῷ ∆αυΐδ.

[00037]    [Σαφῶς ἡμᾶς ἐδίδαξεν ἡ ἐπιγραφὴ τοῦ ψαλμοῦ τὴν ὑπόθεσιν·

[00038]    καὶ αὐτὰ δὲ τοῦ ψαλμοῦ τὰ ῥή ματα ἱκανὰ διδάξαι τῆς διανοίας τὸ βάθος.

[00039]    Εἰδέναι μέν τοι προσήκει, ὡς καὶ μελλόντων ἔχει προαγόρευσιν ὁ ψαλμός·

[00040]    διὸ καὶ Εἰς τὸ τέλος ἐπιγέγραπται, τοῦ λόγου δηλοῦντος, ὡς ἕξει τέλος ἡ προφητεία.

[00041]    Ἀλλὰ μηδεὶς ἀμφιβαλλέτω, εἰ κατὰ τὸν τῆς μετανοίας καιρὸν προφη τικῆς ἠξίωτο χάριτος ὁ μέγας ∆αυΐδ.

[00042]    Τοῦτο γὰρ καὶ διὰ τῶν ἄλλων ψαλμῶν, δι' ὧν τὴν ἐξομολόγησιν ἐποιήσατο, καταμαθεῖν δυνατόν.] Καὶ γὰρ καὶ ἐν ἑτέ ροις ψαλμοῖς, καὶ μέντοι γε καὶ ἐν τῷ προκειμένῳ ψαλμῷ διαῤῥήδην ἡμᾶς ἐδίδαξεν ὡς οὐκ ἐστέρητο τῆς τοῦ Πνεύ ματος χάριτος.

[00043]    Τὸ Πνεῦμα γάρ σου, φησὶ, τὸ ἀγαθὸν μὴ ἀντανέλῃς ἀπ' ἐμοῦ.

[00044]    [Οὐ γὰρ ᾔτησεν αὐτῷ πα ρασχεθῆναι·

[00045]    ἀλλὰ μὴ ληφθῆναι ταύτην ἱκέτευσεν.

[00046]    Ὑπὸ τούτου τοίνυν φωτιζόμενος, καὶ προορῶν ὡς καὶ ὁ λαὸς ὁ ὑπ' αὐτοῦ βασιλευόμενος πεσεῖται παρανομίαις, καί τινας ὑπὲρ τούτων εὐθύνας ὑφέξει, καὶ ὡς ἐξανδραπο δισθήσεται, καὶ μέτοικος ἐν Βαβυλῶνι γενήσεται, συν έγραψε τὸν ψαλμὸν, καὶ τὰ οἰκεῖα τραύματα θεραπεύων, καὶ τῷ λαῷ κατασκευάζων κατάλληλον φάρμακον.

[00047]    Ἐλέησόν με, ὁ Θεὸς, κατὰ τὸ μέγα ἔλεός σου·

[00048]    καὶ κατὰ τὸ πλῆθος τῶν οἰκτιρμῶν σου ἐξάλειψον τὸ ἀνόμημά μου.

[00049]    [Καὶ τῷ θειοτάτῳ ∆αυῒδ, καὶ τῷ δορυαλώτῳ λαῷ, καὶ τοῖς ἐν ἡμῖν διακειμένοις κακῶς ἁρμόττει τὰ προκείμενα ῥήματα.

[00050]    Τὰ γὰρ μεγάλα τῶν τραυμάτων ἰσομέτρων δεῖται φαρμάκων.

[00051]    Οὗ δὴ χάριν καὶ ὁ μέγας ἱκετεύει ∆αυῒδ ὅλον εἰς αὐτὸν ἐκχυθῆναι τὸν ἔλεον, πᾶσαν τῶν οἰκτιρμῶν τὴν πηγὴν κατακενῶσαι τῆς ἁμαρτίας τὰ ἴχνη.

[00052]    Εἰκότως δὲ ἀνόμημα καλεῖ τὸ πλημμέλημα·

[00053]    διπλῆν γὰρ ἔχει τοῦ νόμου παράβασιν] Ἐξάλειψον τὸ ἀνό μημά μου.

[00054]    Ἤκουσας τοῦ προφήτου λέγοντος·

[00055]    Καὶ Κύριος ἀφεῖλε τὸ ἁμάρτημά σου.

[00056]    Τί οὖν πλέον ζητεῖς;

[00057]    Μένω εὐχαριστῶν, μένω δοξολογῶν.

[00058]    Περιῃρέθη τὸ ἁμάρτημά μου, βούλομαι καὶ τὴν οὐλὴν ἀφανισθῆναι·

[00059]    περιῃρέθη τὸ ἕλκος, βούλομαι καὶ τὴν εὐμορφίαν ἀπο λαβεῖν.

[00060]    βʹ.

[00061]    Προσέρχεται τοίνυν καὶ λέγει·

[00062]    Ἐλέησον με, ὁ Θεός.

[00063]    Οὐ λέγει τὰ κατορθώματα τοῦ βίου, ἀλλὰ τὴν φιλανθρω πίαν τοῦ ∆εσπότου, ἐπὶ τὸν ἔλεον καταφεύγων, τὸν κοι νὸν τῶν ἁπάντων ἡμαρτηκότων λιμένα.

[00064]    Ἐλέησόν με, ὁ Θεός.

[00065]    Ὁ γὰρ ἔλεός σου ἄφατος, καὶ λόγον ὑπερβαίνων, ἑρμηνευθῆναι μὴ δυνάμενος·

[00066]    ἁμαρτωλῷ παραμυθία.

[00067]    ἀλλὰ καὶ δικαίῳ ἀσφάλεια πολλή.

[00068]    Οὐ γὰρ ἁμαρτωλοὶ μόνον ἐλέῳ σώζονται, ἀλλὰ καὶ δίκαιοι ἐλέῳ τειχίζονται.

[00069]    Καὶ ἵνα μάθῃς ὅτι δίκαιοι ἐλέῳ τειχίζονται, ἄκουε τί φησι τῷ Πέτρῳ, τῷ στύλῳ, τῇ κρηπῖδι, τῷ διὰ τοῦτο κληθέντι Πέτρῳ, ἐπειδὴ τῇ πίστει πεπετρωμένος ἦν·

[00070]    Σίμων, Σίμων, πολλάκις ἠθέλησεν ὁ Σατανᾶς σινιά σαι σε ὡς τὸν σῖτον·

[00071]    ἐγὼ δὲ ἐδεήθην περὶ σοῦ, ἵνα μὴ ἐκλίπῃ ἡ πίστις σου.

[00072]    Ὁρᾷς ὅτι καὶ οἱ δίκαιος ἐλέους χρῄζουσιν, ἵνα καὶ ἐξ ἁμαρτωλῶν δίκαιοι γένων ται, καὶ ἵνα δίκαιοι γενόμενοι, μένωσι δίκαιοι.

[00073]    Καὶ γὰρ ὁ Ἀπόστολος ἐξ ἐλέου ἐγένετο τοιοῦτος·

[00074]    Χάριν ἔχω τῷ ἐνδυναμώσαντί με Χριστῷ Ἰησοῦ, ὅτι πιστόν με ἡγήσατο, θέμενος εἰς διακονίαν τὸν πρότερον ὄντα βλάσφημον καὶ διώκτην καὶ ὑβριστήν.

[00075]    Πῶς οὖν ἐσώ θης;

[00076]    Ἀλλὰ διὰ τοῦτο ἠλεήθην.

[00077]    Ὁρᾷς καὶ τοῦτον ἐλέῳ σωζόμενον;

[00078]    Ἐδίωκεν, ἐλυμαίνετο τὴν Ἐκκλησίαν, ἀνέσπα τὰς ἀμπέλους, λύκος ἐγένετο.

[00079]    Προφήτας ἀνέγνω, καὶ τὰ προφητευόμενα παρηνόμει.

[00080]    Ὁ τοῦ πατρῴου νόμου ζηλωτὴς προφήτας ἀνέγνω, καὶ τὸν προφητευθέντα οὐκ ᾔδει.

[00081]    Πῶς οὖν ἠλεήθη;

[00082]    Σαῦλε, Σαῦλε, τί με διώ ^[55.577] κεις;

[00083]    Ὢ φιλανθρωπίας τοῦ ∆εσπότου, ποῦ κατέβη;

[00084]    Θεὸς ἀνθρώπῳ λέγει, Τί με διώκεις;

[00085]    Τὸν Πατέρα τὸν ἑαυτοῦ μιμεῖται.

[00086]    Καὶ γὰρ ἐκεῖνος τῷ δήμῳ τῷ Ἑβραϊκῷ λέγει·

[00087]    Λαός μου, τί ἐποίησά σοι, ἢ τί ἠδίκησά σε, ἢ τί παρηνώχλησά σοι;

[00088]    ἀποκρίθητί μοι.

[00089]    Καὶ ὁ Υἱὸς αὐτοῦ τῷ Σαύλῳ λέγει·

[00090]    Σαῦλε, Σαῦλε, τί με διώκεις;

[00091]    Τί οὖν ἐκεῖνος;

[00092]    Τίς εἶ, Κύριε;

[00093]    Εὐθέως τὴν δεσποτείαν ὡμολό γησεν.

[00094]    Εἶδες ψυχὴν εὐγνώμονα;

[00095]    Τίς εἶ, Κύριε;

[00096]    Ἐγώ εἰμι Ἰησοῦς ὁ Ναζωραῖος, ὃν σὺ διώκεις.

[00097]    Ὢ σοφίας ∆εσπότου! ∆ιὰ τί μὴ εἶπεν, Ἐγώ εἰμι ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ἐγώ εἰμι ὁ ἐν ἀρχῇ Λόγος, ἐγώ εἰμι ὁ ἐν δεξιᾷ καθήμενος τοῦ Πατρὸς, ἐγώ εἰμι ὁ ἐν μορφῇ Θεοῦ ὑπάρχων, ἐγώ εἰμι ὁ τὸν οὐρανὸν τείνας, ἐγώ εἰμι ὁ τὴν γῆν ἐδράσας, ἐγώ εἰμι ὁ τὴν θάλασσαν ἁπλώσας, ἐγώ εἰμι ὁ τοὺς ἀγγέλους ποιήσας, ἐγώ εἰμι ὁ πανταχοῦ παρὼν καὶ τὰ πάντα πληρῶν, ἐγώ εἰμι ὁ πρὸ αἰώνων ἐκ Πατρὸς γεννηθείς;

[00098]    ∆ιὰ τί μὴ εἶπε τὰ σεμνὰ ἐκεῖνα καὶ ὑψηλὰ καὶ μεγάλα, ἀλλ', Ἐγώ εἰμι Ἰησοῦς ὁ Ναζωραῖος, ὁ ἀπὸ τῆς κάτω πόλεως;

[00099]    ∆ιότι ἠγνόει αὐτὸν ὁ διώκων.

[00100]    Εἰ γὰρ ᾔδει αὐτὸν, οὐκ ἂν ἐδίωκεν.

[00101]    Ἠγνόει ὅτι ἐκ τοῦ Πατρὸς ἦν γεννηθείς·

[00102]    ὅτι δὲ ἀπὸ Ναζαρὲτ ἦν, ᾔδει.

[00103]    Εἰ οὖν εἶπεν αὐτῷ, ὅτι Υἱὸς τοῦ Θεοῦ εἰμι, ὁ ἐν ἀρχῇ Λόγος, ὁ τὸν οὐρανὸν ποιήσας, εἶχεν εἰπεῖν, ὅτι Ἄλλος ἐστὶν ἐκεῖνος, καὶ ἄλλος ὂν ἐγὼ διώκω.

[00104]    Συνήκατε τί εἶπον;

[00105]    Εἰ εἶπεν αὐτῷ ἐκεῖνα τὰ μεγάλα καὶ ὑψηλὰ, εἶχεν εἰπεῖν·

[00106]    Ἄλλος ἐστὶν, οὐκ ἔστιν οὗτος ὁ σταυρωθείς.

[00107]    Ἀλλ' ἵνα μάθῃ, ὅτι ἐκεῖνον διώκει τὸν σαρκωθέντα, τὸν μορφὴν δούλου ἀναλαβόντα, τὸν μεθ' ἡμῶν ἀναστραφέντα, τὸν σταυρωθέντα, τὸν ἀποθανόντα, τὸν ταφέντα, τὸν ἀνα στάντα, τὸν ἀπὸ τοῦ κάτω χωρίου, λέγει·

[00108]    Ἐγώ εἰμι Ἰησοῦς ὁ Ναζωραῖος, ὃν σὺ διώκεις, ὃν εἶδες καὶ γνω ρίζεις, τὸν μετὰ σοῦ ἀναστραφέντα.

[00109]    ∆ιὰ τοῦτο εὐθέως τὴν δεσποτείαν ὡμολόγησε.

[00110]    Κατέβη τοσοῦτον ὁ ∆εσπότης, ὅσον ὁ δοῦλος ἀναβῆναι ἠδύνατο·

[00111]    καὶ διὰ τοῦτο ἠλεήθη.

[00112]    Ἐλέησόν με, ὁ Θεὸς, κατὰ τὸ μέγα ἔλεός σου.

[00113]    Καὶ ἡ Χαναναία ἐπὶ τὸν λιμένα τοῦτον καταφεύγει·

[00114]    Ἐλέη σόν με·

[00115]    ἡ θυγάτηρ μου κακῶς δαιμονίζεται.

[00116]    Ὅπου γὰρ ἔλεος, ἐξέτασις οὐκ ἔστιν·

[00117]    ὅπου ἔλεος, δικαστήριον οὐ κάθηται·

[00118]    ὅπου ἔλεος, εὐθῦναι οὐκ ἀπαιτοῦνται·

[00119]    ὅπου ἔλεος, ἀνεξέταστος ἡ σωτηρία·

[00120]    ὅπου ἔλεος, συγχωρεῖται ἡ ἀπολογία.

[00121]    Ἐλεηθῆναι ζητῶ μόνον.

[00122]    Τίνος ἕνεκεν ἀπαι τεῖς με εὐθύνας;

[00123]    Ἅπαξ ἔλεον ζητῶ, ἀπερίεργον σωτη ρίαν.

[00124]    Ἐλέησόν με, ὁ Θεὸς, κατὰ τὸ μέγα σου ἔλεος.

[00125]    Εἶπες μέγα, εἰπὲ πόσον;

[00126]    Οὐκ οἶδα·

[00127]    ὅτι μέγα, οἶδα·

[00128]    καταμετρῆσαι οὐ δύναμαι, καταλαβεῖν οὐκ ἰσχύω.

[00129]    Οὐκ οἶδα τὴν ποσότητα τοῦ μεγέθους, οὐ καταλαμβάνει ἡ διάνοια, οὐχ ἑρμηνεύει γλῶσσα.

[00130]    Βλέπω τοῦ ἐλέους τὸν καρπὸν μέγαν.

[00131]    Εἰ μὴ γὰρ πολὺ ἦν μέγας, ὀλίγοι ἂν ἐσώθησαν.

[00132]    Τοῦτον τὸν ἔλεον καὶ ὁ Υἱὸς αὐτοῦ ἐπιδείκνυ ται.

[00133]    Ἐλθὼν γὰρ ἐλέῳ πάντας ἔσωσεν.

[00134]    Ἐλέησόν με, ὁ Θεὸς, ὁ λιμὴν ὁ ἀκύμαντος, ὁ γαλήνης γέμων.

[00135]    Μέγας ὁ θόρυβος τῶν ἁμαρτημάτων μου, ἀλλὰ πολλὴ ἡ ἀσφάλεια τῆς τοῦ ∆εσπότου μου φιλανθρωπίας.

[00136]    Ἐγένετο ἄνθρω πος·

[00137]    τοῦτο ἐλέους.

[00138]    Εἰς μήτραν ἦλθε παρθενικήν·

[00139]    τοῦτο φιλανθρωπίας.

[00140]    Ἐγένετο ὅπερ ἦς σὺ, ἵνα γίνῃ σὺ, ὅπερ οὐκ ἦς·

[00141]    τοῦτο ἐλέους.

[00142]    Καὶ ἐλθὼν εὐθέως τίνας ἐκάλεσε;

[00143]    Μάγους.

[00144]    Μετ' ἐκείνους τίνα;

[00145]    Τελώνην.

[00146]    Μετ' ἐκεῖνον;

[00147]    Πόρνην.

[00148]    Μετ' ἐκείνην;

[00149]    Λῃστήν.

[00150]    Μετ' ἐκεῖνον τίνα;

[00151]    Βλάσφημον.

[00152]    γʹ.

[00153]    Ὢ καινῶν καὶ παραδόξων πραγμάτων! Τὰ ἀκροθί νια τῆς κλήσεως, ἡ τυραννὶς τῆς ἁμαρτίας.

[00154]    ∆ιότι κακῶς διέκειτο τὰ τῆς οἰκουμένης πράγματα·

[00155]    οἱ μὲν γὰρ ὑπὸ ἀσεβείας ἐτυραννοῦντο, οἱ δὲ ἐν Ἰουδαϊσμῷ καὶ ἀπογνώσει ὑπὸ τῆς ἁμαρτίας κατείχοντο·

[00156]    διὰ τοῦτο τοίνυν ἐλθὼν ^[55.578] ἐκ προοιμίων τὰ ἀκροθίνια τῶν προημαρτηκότων ἐκά λεσεν, ἵνα μηδεὶς μετὰ ταῦτα ἀπογινώσκῃ τῆς ἑαυτοῦ σωτηρίας.

[00157]    Ἀσεβὴς εἶ;

[00158]    Ἐννόησον τοὺς μάγους.

[00159]    Ἅρπαξεἶ;

[00160]    Ἐννόησον τὸν τελώνην.

[00161]    Ἀκάθαρτος εἶ;

[00162]    Ἐννόησοντὴν πόρνην.

[00163]    Ἀνδροφόνος εἶ;

[00164]    Ἐννόησον τὸν λῃστήν.

[00165]    Παράνομος εἶ;

[00166]    Ἐννόησον τὸν βλάσφημον Παῦλον, καὶ μετὰ ταῦτα ἀπόστολον·

[00167]    πρότερον διώκτην, καὶ μετὰ ταῦτα εὐαγγελιστήν·

[00168]    πρότερον μοιχὸν, καὶ μετὰ ταῦτα νυμφαγωγόν·

[00169]    πρότερον ζιζάνιον, καὶ μετὰ ταῦτα σῖτον·

[00170]    πρότερον λύκον, καὶ μετὰ ταῦτα ποιμένα·

[00171]    πρότερον μόλυβδον, καὶ μετὰ ταῦτα χρυσόν·

[00172]    πρότερον πειρατὴν καὶ καταποντιστὴν, καὶ μετὰ ταῦτα κυβερνήτην·

[00173]    πρό τερον πορθοῦντα τὴν Ἐκκλησίαν, καὶ μετὰ ταῦτα πι στευόμενον τὴν Ἐκκλησίαν·

[00174]    πρότερον ἐκκόπτοντα τὰς ἀμπέλους, καὶ μετὰ ταῦτα φυτουργὸν γινόμενον·

[00175]    πρό τερον καθαιροῦντα τὸν ναὸν, καὶ μετὰ ταῦτα οἰκο δόμον γινόμενον.

[00176]    Εἶδες ὑπερβάλλουσαν κακίαν;

[00177]    εἶδες ἀκμάζουσαν ἀρετήν;

[00178]    εἶδες ἀπόνοιαν δούλου;

[00179]    εἶδες φιλ ανθρωπίαν ∆εσπότου;

[00180]    Μή μοι λέγε, Βλάσφημός εἰμι·

[00181]    μή μοι λέγε, ∆ιώκτης εἰμὶ, ἀκάθαρτός εἰμι.

[00182]    Ἔχεις πάντων τὰ ὑποδείγματα.

[00183]    Εἰς οἷον θέλεις λιμένα κατά φυγε.

[00184]    Θέλεις ἐν τῇ Καινῇ;

[00185]    θέλεις ἐν τῇ Παλαιᾷ;

[00186]    Ἐν τῇ Καινῇ ὁ Παῦλος, ἐν τῇ Παλαιᾷ ὁ ∆αυΐδ.

[00187]    Μή μοι λέγε προφάσεις, μή μοι ὄκνον.

[00188]    Ἥμαρτες;

[00189]    Μετανόησον.

[00190]    Μυ ριάκις ἥμαρτες;

[00191]    Μυριάκις μετανόησον.

[00192]    Ταῦτα συνεχῶς ἐπαλείφω τὰ φάρμακα, καὶ τὴν φλεγμονὴν καταστέλλω.

[00193]    Οἶδα γὰρ ὅση τοῦ συνειδότος ἡ ἀτιμία τῶν ἡμαρτηκότων·

[00194]    οἶδα ὅση ἡ ἀπόγνωσις.

[00195]    Ἐφέστηκεν ὁ διάβολος ξίφος ἀκονῶν, καὶ λέγων ταῦτα τὰ ῥήματα.

[00196]    Ὅλην τὴν νεότητά σου κατῄσχυνας, τὸν βίον σου ὅλον ἀπώλεσας.

[00197]    Πρότερον ἦς πόρνος, μετὰ ταῦτα ἥρπασας, ἐπλεονέκτησας, ἐπιώρ κησας, ἐβλασφήμησας.

[00198]    Ποία σοι ἐλπὶς σωτηρίας;

[00199]    Ἀπ ώλου.

[00200]    Λοιπὸν ἀπόλαυε κἂν τοῦ παρόντος βίου.

[00201]    Ταῦτα τοῦ διαβόλου τὰ ῥήματα, ἀλλὰ τὰ ἐμὰ ἐναντία.

[00202]    Ἀπώλου;

[00203]    Ἀλλὰ δύνασαι σωθῆναι.

[00204]    Ἐπόρνευσας;

[00205]    Ἀλλὰ δύνασαισωφρονῆσαι.

[00206]    Ἐμοίχευσας;

[00207]    Ἀλλὰ δύνασαι σωτηρίας τυχεῖν.

[00208]    Ἔπεσες;

[00209]    Ἀλλὰ δύνασαι ἀναστῆναι.

[00210]    Μικρὰ ἡ μετάνοιά σου;

[00211]    Ἀλλὰ μεγάλη ἡ τοῦ ∆εσπότου φιλανθρωπία.

[00212]    Ἐφόνευσας;

[00213]    Ἀλλὰ μετανόησον.

[00214]    Ἐπλεονέκτησας;

[00215]    Ἀλλαμετάγνωθι.

[00216]    Ἐμοίχευσας;

[00217]    Ἀλλὰ ἀπόστηθι.

[00218]    Ἐτραυματίσθης;

[00219]    Ἀλλὰ θεραπεύθητι.

[00220]    Ἕως ὅτε ἐμπνέεις, ἐν ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ, ἐπ' αὐτῆς τῆς κλίνης, ἐὰν ᾖς κείμενος ψυχοῤῥαγῶν, μέλλων ἐξιέναι τοῦ θεάτρου τούτου καὶ τοῦ βίου, τότε μετανόησον.

[00221]    Τοῦ καιροῦ ἡ στενοχωρία οὐ κωλύει τὴν τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίαν.

[00222]    Μή μοι λέγε, Πῶς, καὶ ποίῳ τρόπῳ;

[00223]    Ἑλκῶν γέμω, καὶ τραυμάτων ἐμπέπλησμαι·

[00224]    ἐν ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ δύναμαι ἐξομολογήσα σθαι;

[00225]    ∆ύνασαι, καὶ σφόδρα δύνασαι.

[00226]    Εὖξαι, ἐλεημοσύνην ἔργασαι, ἐν διαθήκῃ κατάλιπε πτωχοῖς.

[00227]    Σὺ ἐκεῖ ἀπέρχῃ, καὶ τὸ ἔργον σου μένει.

[00228]    Καὶ μή μοι τῶν αἱρετικῶν τὴν γνώμην εἴσαγε·

[00229]    μή μοι λέγε·

[00230]    Πῶς σώζομαι;

[00231]    Ὅταν ἐργάζηται Θεὸς, εὐθύνας μὴ ἀπαίτει·

[00232]    ἐπειδὰν ἐκεῖνος θεραπεύῃ, μὴ ἀπογίνωσκε.

[00233]    Ἕστηκεν ἰατρὸς τέμνων, καὶ μυρία ἐπάγων φάρμακα, καὶ οὐ λέγεις, Πῶς θεραπεύεις;

[00234]    ἀλλὰ παραχωρεῖς τῇ τέχνῃ.

[00235]    Τοῦ συνδούλου τῇ τέχνῃ πα ραχωρεῖς, καὶ οὐ περιεργάζῃ·

[00236]    καὶ τῇ τοῦ Θεοῦ φιλανθρω πίᾳ οὐ παραχωρεῖς;

[00237]    Μὴ λέγε, Πῶς;

[00238]    ἀλλὰ θαύμαζε, ἀλλ' ἐκπλήττου, ἀλλὰ δόξαζε.

[00239]    Ἐπεὶ ἐρωτῶ σε κἀγὼ, πῶς ὁ λῃ στὴς ἐσώθη;

[00240]    Πάντα τὸν βίον αὐτοῦ ἐν φόνοις, ἐν σφαγαῖς, ἐν αἵμασιν ἐτέλεσε, τοίχους διώρυξεν, οὐσίας διήρπασεν·

[00241]    οὐ μετέγνω, οὐ μετενόησεν ἐν τῇ γῇ ὤν.

[00242]    Παρὰ ἀνθρώ ποις κατεδικάσθη, καὶ παρὰ Θεοῦ ἐστεφανώθη.

[00243]    Ζωῆς οὐκ ἦν κύριος, καὶ βασιλείας ἐγένετο κύριος.

[00244]    Τὰ ἐν ταῦθα ἀπώλεσε, καὶ τὰ ἐκεῖ ἔλαβε.

[00245]    Πῶς ἔλαβεν;

[00246]    εἰπέ μοι.

[00247]    Ἑνὶ ῥήματι.

[00248]    Τί γὰρ εἶπε;

[00249]    Μνήσθητί μου, ^[55.579] Κύριε, ἐν τῇ βασιλείᾳ σου.

[00250]    Καὶ τὸ ῥῆμα ἴσχυσεν;

[00251]    Οὐ τὸ ῥῆμα ἴσχυσε μόνον, ἀλλὰ καὶ ἡ τοῦ Θεοῦ φιλανθρω πία κερασθεῖσα τῇ μετανοίᾳ τὸν λῃστὴν ἐποίησε παρα δείσου πολίτην.

[00252]    Πῶς;

[00253]    Οὐκ οἶδα πῶς.

[00254]    Μή με ἀπαίτει τὸν τρόπον·

[00255]    σωθῆναι ζητῶ μόνον, οὐ περιεργάζομαι τὸν τρόπον τῆς ὑγείας.

[00256]    Ἀπάλλαξόν με, παρακαλεῖς τῷ ἰα τρῷ, τῆς ἀῤῥωστίας, καὶ οὐ τολμᾷς εἰπεῖν, Πῶς;

[00257]    Θεός ἐστιν ὁ σώζων σε, καὶ τολμᾷς εἰπεῖν, Πῶς;

[00258]    Πόσοι μοιχοὶ, μαλακοὶ, ἀρσενοκοῖται, πόσοι ἐπὶ τυραννίδι ἁλισκόμενοι δεσμωτήριον οἰκοῦσι;

[00259]    Μυρίαι κατηγορίαι, πικροὶ οἱ ἐχθροὶ, δυναστεία μεγάλη.

[00260]    Νεύει ὁ βασιλεὺς μόνον, καὶ ἀφίενται.

[00261]    Βασιλεὺς, ὁ σύνδουλός μου (τί γὰρ εἰ πορφυ ρίδα περιβέβληται;

[00262]    Οὐδὲν πλέον ἔχει τῆς οὐσίας μου, τὸ αὐτό μοι φῦλόν ἐστι), νεύει, καὶ ἀφίενται·

[00263]    καὶ μικρὰ γραμματεῖα, καὶ ἀπολύεται ὁ κατάδικος.

[00264]    Οὐκ ἄρχων ἀντιλέγει, οὐ δεσμοφύλαξ ἀντιπίπτει, οὐ νόμων αὐθεν τίαι ἀντίκεινται·

[00265]    ἀλλὰ τὸ ἀξίωμα γὰρ βασιλέως γίνεται ἀπαλλαγὴ τοῦ κατεχομένου.

[00266]    Καὶ ὁ Θεὸς, ὁ τῶν ἀγγέλων καὶ ἀρχαγγέλων ∆εσπότης, ἐὰν νεύσῃ μόνον, σῶσαι οὐ δύναται;

[00267]    Καὶ βασιλεὺς μὲν, ἂν ἀφῇ, κολάσεως ἀφίησιν, οὐχ ἁμαρτίας·

[00268]    ὁ δὲ ∆εσπότης μου ἁμαρτίας ἀφίησι.

[00269]    Λέγει, Οὐ θέλω τὸν μοιχὸν εἶναι μοιχὸν, καὶ ὁ λόγος αὐ τοῦ ἔργον ἐγένετο.

[00270]    Λέγει, Ὁ πόρνος μὴ ἔστω πόρνος, καὶ ὁ λόγος αὐτοῦ μετέβαλεν ἐκείνου τὸν τρόπον, καὶ ἤμβλυνε τὴν ἁμαρτίαν.

[00271]    δʹ.

[00272]    Καὶ ἵνα μάθῃς τοῦτο ἀκριβῶς, ἄκουε·

[00273]    Εἶπε, Θέλω γενέσθαι οὐρανὸν, καὶ ἐγένετο οὐρανός·

[00274]    Θέλω γενέσθαι γῆν, καὶ ἐγένετο γῆ, καὶ μὴ οὖσα ἡ οὐσία ἐκείνη ὑπ έστη·

[00275]    Θέλω γενέσθαι ἀγγέλους, καὶ ὁ δῆμος τῶν ἀγγέλων ἐγένετο.

[00276]    Οὐσίας νοερὰς καὶ σώματα μὴ ὑφεστηκότα ἐργάζεται ὁ λόγος αὐτοῦ, καὶ ἁμαρτήματα λῦσαι οὐ δύ ναται;

[00277]    Τί γάρ ἐστιν ἁμαρτία πρὸς τὴν τοῦ ∆εσπότου φιλανθρωπίαν;

[00278]    Ἀράχνη.

[00279]    Ἄνεμος φυσᾷ, καὶ διασπᾶται ἀράχνη·

[00280]    Θεὸς βούλεται, καὶ οὐ παραλύεται ἁμαρτία;

[00281]    Ταῦτα λέγω, οὐχ ἵνα ῥᾳθυμοτέρους ἐργάσωμαι, ἀλλ' ἵνα ὑμᾶς εἰς πίστιν ἀγάγω προσδοκίας μείζονος καὶ χρηστο τέρας ἐλπίδος.

[00282]    Μηδέποτε ἀπογίνωσκε, ὦ ἄνθρωπε·

[00283]    ἐκεί νου ἀπόγνωθι τοῦ ἀπογινώσκοντος ἑαυτόν.

[00284]    Ἐννόησον τοίνυν τὸν μέγαν προφήτην τοῦτον, τὸν ∆αυῒδ λέγω, μετὰ τὴν τοῦ Πνεύματος χάριν, μετὰ τὴν πρὸς Θεὸν παῤῥησίαν, μετὰ κατορθωμάτων πλῆθος, μετὰ τρόπαια τοσαῦτα, ἀνακηρύττοντα καὶ λέγοντα·

[00285]    Ἐλέησόν με, ὁ Θεὸς, κατὰ τὸ μέγα ἔλεός σου.

[00286]    Ἐπὶ τὸ πέλαγος ἐμαυτὸν ἥπλωσα τῆς τοῦ ∆εσπότου φιλανθρωπίας.

[00287]    Καὶ τί θέλεις;

[00288]    εἰπέ μοι.

[00289]    Ἤκουσας τοῦ προφήτου λέγοντος·

[00290]    Καὶ Κύριος ἀφεῖλε τὸ ἁμάρτημά σου.

[00291]    Τί πλέον ζητεῖς;

[00292]    Οὐ ζητῶ τοῦτο μόνον·

[00293]    τὸ κάλλος μου ζητῶ, τὴν παῤῥη σίαν μου ζητῶ.

[00294]    Καὶ κατὰ τὸ πλῆθος τῶν οἰκτιρμῶν σου, ἐξάλειψον τὸ ἀνόμημά μου.

[00295]    Ὁρᾷς τί ζητεῖ;

[00296]    Τί οὖν;

[00297]    οὐκ ἐξήλειπται;

[00298]    τί ἄλλο θέλεις;

[00299]    Ἐπὶ πλεῖον πλῦ νόν με ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας μου, καὶ ἀπὸ τῆς ἀνο μίας μου καθάρισόν με.

[00300]    Τί γάρ;

[00301]    Πλείονα ζητῶ, μεί ζονα λαμπηδόνος καθαρότητα.

[00302]    Ἐπὶ πλεῖον πλῦνόν με ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας μου.

[00303]    Τί γὰρ ἐποίησας, ἵνα γένηται;

[00304]    Πρόσεχε μετὰ ἀκριβείας τῷ λόγῳ·

[00305]    πρόσεχε, καὶ σύντει νον σαυτόν.

[00306]    Ὁ ἔλεος τοῦ Θεοῦ ἄφατος, ἀνερμήνευτος, καταληφθῆναι μὴ δυνάμενος, ὑπερβαίνων νοῦν, νικῶν λογισμόν.

[00307]    Ἀλλ' εἰ καὶ τοιοῦτός ἐστιν ὁ ἔλεος τοῦ Θεοῦ, ἵνα μὴ οἱ ἄνθρωποι ἄχρηστοι γένωνται ἐλεούμενοι, χρείαν ἔχει καὶ τῶν παρ' ἡμῶν.

[00308]    Πρόσχες ὃ λέγω·

[00309]    Ὁ Θεὸς ἐλεεῖ, ἀλλ' οὐχ ἁπλῶς ἐλεεῖ, ἀλλὰ λέγει·

[00310]    ∆ὸς καὶ σύ.

[00311]    Τί ποτε;

[00312]    Οἷόν τι λέγει·

[00313]    Μυρία ἔχεις ἁμαρτημάτων φορτία, ἔχεις πλημμελήματα πολλά·

[00314]    θέλω αὐτὰ κουφίσαι.

[00315]    ∆ὸς καὶ σὺ χεῖρα·

[00316]    οὐκ ἐπειδὴ ἐγὼ σοῦ χρείαν ἔχω, ἀλλ' ἐπειδὴ βούλομαι καὶ σέ τι συνεισενέγκασθαι εἰς τὴν σαυτοῦ σωτηρίαν·

[00317]    καὶ πῶς, ἐγὼ λέγω.

[00318]    Οἷον ὁ λῃστὴς ἐσώθη, καὶ τοσαῦτα ἔλυσεν ἁμαρτήματα·

[00319]    ἀλλ' οὐκ ἐλέῳ μόνῳ, ἀλλὰ καὶ τῇ αὑτοῦ πίστει.

[00320]    Τί γάρ φησι;

[00321]    Μνή σθητί μου.

[00322]    Κύριε, ἐν τῇ βασιλείᾳ σου.

[00323]    Τί εἰσήνεγκεν ὁ Θεὸς εἰς τὴν σωτηρίαν τὴν ἐκείνου;

[00324]    Λύσιν ἁμαρτημά των.

[00325]    Τί εἰσήνεγκεν ὁ λῃστὴς εἰς τὴν σωτηρίαν τὴν ἑαυτοῦ;

[00326]    Πίστιν.

[00327]    Ποταπήν;

[00328]    Μεγάλην, ὑψηλὴν, τοῦ οὐρα νοῦ ἁπτομένην.

[00329]    Πῶς, ἐγὼ λέγω·

[00330]    Ἰουδαῖοι εἶδον νεκροὺς ἐγειρομένους, λεπροὺς καθαιρομένους, δαίμονας ἐλαυ νομένους, θάλατταν χαλινουμένην, γῆν πηγάζουσαν, ἰχ θὺν στατῆρα φέροντα, ἀστέρα ἄγοντα Μάγους, τὴν ἄνω, τὴν κάτω κτίσιν δορυφοροῦσαν, καὶ μετὰ ταῦτα πάντα

[00331]    ^[55.580] ἐσταύρωσαν αὐτὸν τὸν ἑαυτῶν καὶ πάντων ∆εσπότην.

[00332]    Ὁ λῃστὴς οὐδὲν τούτων εἶδεν, ἀλλ' ἐμπτυόμενον, ὑβρι ζόμενον, λοιδορούμενον·

[00333]    καὶ οὐκ ἐσκανδαλίσθη, ἀλλὰ βα σιλέα ὡμολόγησεν.

[00334]    Ὁρᾷς ὅτι οὐχ ἁπλῶς ἠλεήθη, ἀλλὰ καὶ αὐτὸς εἰσήνεγκε;

[00335]    ∆εῖ γὰρ τὸν ἐλεούμενον καὶ αὐτόν τι εἰσφέρειν εἰς τὴν οἰκείαν σωτηρίαν.

[00336]    Πάλιν ὁ τελώνης ἅρπαξ ὢν, πλεονέκτης ὢν, πῶς ἐσώθη;

[00337]    Παρῄει ὁ Χριστὸς, καὶ λέγει αὐτῷ·

[00338]    ∆εῦρο, ἀκολούθει μοι·

[00339]    καὶ ἀναστὰς ἠκολούθησεν αὐτῷ.

[00340]    Ὥσπερ οὖν ὁ λῃστὴς τὸ ῥῆμα εἰσήνεγκεν, οὕτω καὶ ὁ τελώνης τὴν ἀκολούθη σιν αὐτῷ παρέσχεν.

[00341]    Ὥσπερ γὰρ ἐπὶ τῶν καμνόντων καὶ νοσήμασιν ἀνιάτοις κατεχομένων, καὶ πολυτελῶν δεομέ νων φαρμάκων, ἐὰν εἰσέλθῃ ὁ ἰατρὸς, καὶ εἴπῃ πρὸς τὸν ἄῤῥωστον·

[00342]    Πολλῶν χρεία ἐστὶν εἰδῶν πρὸς κατα σκευὴν τοῦ φαρμάκου·

[00343]    λέγει ὁ νοσῶν·

[00344]    Οὐκ ἔχω δοῦναι τοσοῦτον, πτωχείᾳ κατέχομαι·

[00345]    λέγει πρὸς αὐτὸν ὁ ἰατρός·

[00346]    Τὸ καὶ τὸ δός μοι εἶδος, καὶ τὰ ἄλλα πάντα παρ' ἐμαυ τοῦ παρέχω·

[00347]    οὕτω ποιεῖ καὶ ὁ Θεός.

[00348]    Ἐξομολόγησίν μοι δὸς καὶ δάκρυα καὶ μετάνοιαν, καὶ τὰ ἄλλα ἀπὸ τῆς ἐμῆς φιλανθρωπίας δωροῦμαί σοι.

[00349]    εʹ.

[00350]    Τοῦτο παρακαλεῖ καὶ ὁ ∆αυῒδ, τοῦ ἀποπλῦναι ταῦτα.

[00351]    Τί οὖν ἐποίησεν ὁ ∆αυΐδ;

[00352]    τί παρέσχεν ὁ ∆αυΐδ;

[00353]    Ἐλέησόν με·

[00354]    καὶ, Ἐπὶ πλεῖον πλῦνόν με ἀπὸ τῆς ἀνομίας μου, καὶ ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας μου καθάρισόν με.

[00355]    [Ἤδη γὰρ, φησὶ, διὰ Νάθαν τοῦ προφήτου τὴν ἄφεσιν δέδω κας, καὶ συμφορὰς δὲ παντοδαπὰς, οἷόν τινας καυτῆρας καὶ τομὰς, προσενήνοχάς μοι·

[00356]    ἀλλ' ἔτι δέομαι ῥυμμά των, πολλὴν τῆς ἁμαρτίας εἰσδεξάμενος τὴν δυσοσμίαν.

[00357]    Καὶ αὖθίς με τοίνυν ἀπόνιψον, ∆έσποτα, ἵνα πάντα τῆς ἁμαρτίας ἀποξύσῃς τὸν ῥύπον.] Τί οὖν ἐποίησεν ὁ ∆αυΐδ;

[00358]    τί δὲ παρέσχεν;

[00359]    Ἐποίησε μὲν οὖν φόνον, καὶ μοιχείαν·

[00360]    παρέσχε δὲ δάκρυα καὶ ἐξομολόγησιν, καὶ λέγει·

[00361]    Ὅτι τὴν ἀνομίαν μου ἐγὼ γινώσκω.

[00362]    Συν άλλαγμά ἐστι.

[00363]    ∆ίδωσιν ὁ Θεὸς, δίδωσιν ὁ σωζόμενος.

[00364]    Ἔδωκεν ὁ Θεὸς ἔλεος, ἔδωκεν ὁ σωζόμενος ἐξομολόγη σιν.

[00365]    Τί δίδως, ὦ ∆αυῒδ, ἵνα σωθῇς, ἵνα κεράσω τὸ φάρ μακον;

[00366]    Ὅτι τὴν ἀνομίαν μου ἐγὼ γινώσκω.

[00367]    Τοῦτο δίδως;

[00368]    Καὶ ἔστιν ἄνθρωπος ὁ μὴ γινώσκων τὴν ἁμαρ τίαν αὐτοῦ;

[00369]    Ναί.

[00370]    Πόσοι εἰσὶν ἁμαρτάνοντες, καὶ παῤ ῥησιαζόμενοι;

[00371]    πόσοι ἁρπάζουσι, καὶ οὐδὲ οἴδασιν ὅτι ἁρπάζουσι;

[00372]    πόσοι πλεονεκτοῦσι, καὶ οὐδὲ αἰσθάνονται;

[00373]    πόσοι γυμνοῦσι χήρας, καὶ ἄλλας περιεργάζονται;

[00374]    πόσοι θλίβουσιν ὀρφανοὺς, καὶ οὐδὲ πενθοῦσιν, οὐδὲ δακρύου σιν, οὐδὲ ἐξομολογοῦνται;

[00375]    Πῶς οὖν δύνανται σωθῆναι, μηδὲ εἰδότες ὅτι ἁμαρτάνουσιν;

[00376]    Εἶδες τὸν προφήτην βοῶντα καὶ λέγοντα, Ὅτι τὴν ἀνομίαν μου ἐγὼ γινώσκω;

[00377]    [Οὐδὲ γὰρ μετὰ τὴν ἀπὸ σοῦ γενομένην ἄφεσιν λήθην ἐδεξάμην τῆς ἁμαρτίας, ἀλλὰ διηνεκῶς ὁρῶ τῶν ἐμῶν κακῶν τὰς εἰκόνας καὶ τὰς τολμηθείσας παρανομίας, καὶ νύκτωρ ὀνειροπολῶ, καὶ μεθ' ἡμέραν φαντάζομαι,] Ὅτι τὴν ἀνομίαν μου ἐγὼ γινώσκω, καὶ ἡ ἁμαρτία μου ἐνώπιόν μου ἐστὶ διὰ παντός.

[00378]    Ὢ εὐγένεια ψυχῆς! Οὐ παρέδωκε τῇ λήθῃ τὴν μνήμην τῆς ἁμαρτίας, ἀλλὰ καὶ συγχωρηθεῖσαν αὐτὴν ἔγραψε.

[00379]    Καθάπερ ἐν εἰκόνι, τῷ συνειδότι καθ' ἑκάστην ἡμέραν ἔβλεπε τὴν μοιχευθεῖσαν, καθ' ἑκάστην ἡμέραν ἔβλεπε τὴν σηπεδόνα.

[00380]    Καὶ ἡ ἁμαρτία μου ἐνώπιόν μου ἐστὶ διὰ παντός.

[00381]    Ἐγὼ αὐτὴν βλέπω, σὺ αὐτὴν μὴ ἴδῃς·

[00382]    ἐγὼ γράφω, σὺ αὐτὴν ἐξάλειψον.

[00383]    Βλέπε γάρ τι γίνεται.

[00384]    Ἐὰν σὺ αὐτῆς μνημονεύσῃς, ὁ Θεὸς αὐτῆς οὐ μνημονεύσει·

[00385]    ἐὰν σὺ αὐτῆς ἐπιλάθῃ, ὁ Θεὸς αὐτῆς μνημονεύσει.

[00386]    [Ἐγὼ γάρ εἰμι, αὐτός φησι διὰ τοῦ προ φήτου, ὁ ἐξαλείφων τὰς ἁμαρτίας σου, καὶ οὐ μὴ μνησθῶ ἔτι·

[00387]    σὺ δὲ μνήσθητι.] ∆ιὰ τί ἐγὼ μνησθῶ;

[00388]    Ἵνα εὐγνώμων γένῃ, ἵνα ἐπίστασαι τί σοι συνεχώρησα.

[00389]    Ἐὰν γὰρ ἀεὶ μεμνημένος ᾖς τοῦ ὄγκου τῆς ἁμαρτίας, ἀεὶ καὶ τοῦ μεγέθους τῆς εὐεργεσίας μεμνημένος ἔσῃ.

[00390]    Συνεχώρησά σοι, φησὶν, ἀλλὰ μὴ ἐπιλάθῃ τῆς χάριτος, καὶ οὐ μὴ μνησθῶ τῆς ἁμαρτίας, σὺ δὲ μνήσθητι.

[00391]    Τοιοῦτοι ἦσαν οἱ ἅγιοι·

[00392]    τῶν κατορθωμάτων ἐπελανθά νοντο, καὶ τῶν ἁμαρτημάτων ἐμέμνηντο·

[00393]    οὐχ ὡς οἱ νῦν ἄνθρωποι τῶν ἁμαρτημάτων ἐπιλανθάνονται, ἐὰν δέ τι πράξωσι χρηστὸν, εἰς μέσον φέρουσιν αὐτό.

[00394]    Ἐποίησας ἀγαθόν;

[00395]    Λάθε, ἵνα ὁ ∆εσπότης σου αὐτὸ εἴπῃ.

[00396]    Ἐποίη ^[55.581] σας κακόν;

[00397]    Μνήσθητι, ἵνα ὁ ∆εσπότης σου αὐτὸ ἐπιλά θηται.

[00398]    Παραχώρησον τῷ ∆εσπότῃ σου.

[00399]    Μὴ γὰρ οὕτω λέγεις σὺ τὰ κατορθώματα, ὡς λέγει αὐτὰ ὁ ∆εσπότης σου;

[00400]    Σὺ ἐὰν εἴπῃς, ἐλαττοῖς αὐτά·

[00401]    ὁ ∆εσπότης σου ἐὰν εἴπῃ, αὔξει αὐτά.

[00402]    Πῶς, ἐγὼ λέγω·

[00403]    ∆ίδως πτωχῷ·

[00404]    καὶ ἐὰν εἴπῃς, ἐκεῖ ἐρωτώμενος, πῶς λέγεις;

[00405]    Εἶδον πτωχὸν πεινῶντα, καὶ ἔθρεψα αὐτόν.

[00406]    Αὐτὸς πῶς λέγει;

[00407]    Οὐ λέγει αὐτὰ οὕτως·

[00408]    ἀλλὰ πῶς;

[00409]    Πεινῶντά με εἴδετε καὶ ἐθρέψατε.

[00410]    Ἄφες ἐκείνῳ τῷ δυναμένῳ εἰπεῖν με γάλως·

[00411]    ἄφες εἰπεῖν αὐτὰ τῷ λέγοντι καὶ ἐξογκοῦντι·

[00412]    τὰ δὲ ἁμαρτήματά σου σὺ λέγε, ἵνα ἐξαλείψῃς αὐτά.

[00413]    Ἀλλ' αἰσχύνῃ εἰπεῖν, διότι ἥμαρτες;

[00414]    Λέγε αὐτὰ καθ' ἡμέραν ἐν τῇ εὐχῇ σου.

[00415]    Καὶ τί;

[00416]    μὴ γὰρ λέγω;

[00417]    Εἰπὲ τῷ συνδούλῳ τῷ ὀνειδίζοντί σε, εἰπὲ τῷ Θεῷ τῷ θεραπεύον τι αὐτά.

[00418]    Οὐ γὰρ, ἐὰν μὴ εἴπῃς, ἀγνοεῖ αὐτὰ ὁ Θεός.

[00419]    Μὴ γὰρ παρὰ σοῦ βούλεται αὐτὰ μαθεῖν;

[00420]    Ὅτε ἔπραττες αὐτὰ, παρῆν·

[00421]    ὅτε εἰργάζου αὐτὰ, παρίστατο, ἠπίστατο.

[00422]    Εἰργάζου, καὶ οὐκ ᾐσχύνου.

[00423]    Τὰ πράγματα τὰ καται σχύνοντά σε οὐκ ᾐσχύνθης, καὶ τὰ ῥήματα τὰ δικαιοῦντά σε αἰσχύνῃ;

[00424]    Εἰπὲ ὧδε, ἵνα μὴ ἐκεῖ εἴπῃς.

[00425]    Εἰπὲ, καὶ δάκρυσον.

[00426]    Ἐν βιβλίῳ γέγραπται τὰ ἁμαρτήματά σου·

[00427]    σπόγγος ἐστὶ τὰ δάκρυά σου.

[00428]    ∆άκρυσον, καὶ ἐξαλείφον ται·

[00429]    δάκρυσον, καὶ εὑρίσκεται καθαρὸν ἐκεῖ τὸ βιβλίον.

[00430]    Μέγας σπόγγος τὰ δάκρυα τῶν ἁμαρτιῶν·

[00431]    μεγάλη ἡ δύναμις τῶν δακρύων.

[00432]    Εἴπω σοι, πόσον ἰσχύει τὰ δά κρυα;

[00433]    Τί δοκεῖ σοι εἶναι μέγα κατόρθωμα;

[00434]    Ἀλλὰ πρόσεχε μετὰ ἀκριβείας, ὃ λέγω.

[00435]    Τί δοκεῖ σοι μέγα εἶναι τὸ κατόρθωμα;

[00436]    Τὸ μαρτύριον ἐρεῖς·

[00437]    Μείζονα γὰρ ταύ της ἀγάπην οὐδεὶς ἔχει, ἢ ἵνα τις τὴν ψυχὴν αὐτοῦ θῇ ὑπὲρ τῶν φίλων αὐτοῦ.

[00438]    Μέγιστον κατόρθωμα τοῦ μαρτυρίου, ὅτι αἷμα ἐκχέουσιν οἱ μάρτυρες.

[00439]    Φανερὰ γὰρ τὰ πράγματα τῶν μαρτύρων.

[00440]    Οἱ μάρτυρες ἐκχέουσιν αἷμα, οἱ ἁμαρτωλοὶ ἐκχέουσι δάκρυα.

[00441]    Καὶ ἵνα μάθῃς ὅσην δύναμιν ἔχει τὰ δάκρυα, ἡ πόρνη μὴ αἷμα ἐξέχεεν;

[00442]    οὐ πηγὴν δακρύων ἐξέχεε, καὶ ἐξήλειψε τὰ ἁμαρτήματα;

[00443]    Καὶ τί λέγω πόρνην, ἀκάθαρτον γυναῖκα;

[00444]    Ὁ στῦλος τῆς Ἐκκλησίας, ἡ κρηπὶς τῆς πίστεως, ἡ κεφαλὴ τοῦ χοροῦ τῶν ἀποστόλων, ὁ Πέτρος, οὐκ ἠρνήσατο τὸν Χριστὸν καὶ ἅπαξ καὶ δὶς καὶ τρίς;

[00445]    μὴ αἷμα ἐξέχεεν;

[00446]    οὐ πηγὰς δακρύων ἐξέχεε, καὶ ἔκλαυσε, καὶ ἀπεσμήξατο αὐτοῦ τὸ ἁμάρτημα;

[00447]    Καὶ τὴν ἀνομίαν μου ἐγὼ γινώσκω.

[00448]    Οὐκ ἔχεις βιβλίον ἐν τῇ οἰκίᾳ, καὶ γράφεις τὸν λόγον τὸν καθημερινόν;

[00449]    Ἔχε βιβλίον ἐν τῷ συνειδότι, καὶ γράφε τὰ ἁμαρτήματα τὰ καθημερινά.

[00450]    Οἷόν τι λέγω·

[00451]    Ὅταν ἀναπέσῃς εἰς τὴν κλίνην σου, καὶ μηδείς σου διενοχλῇ, πρὸ τοῦ ἐπελθεῖν τὸν ὕπνον, ἄγαγε τὸ βιβλίον ἐν τῷ μέσῳ, καὶ ἀναλόγισαί σου τὰ ἁμαρτήματα, λέγων ἐν ἑαυτῷ·

[00452]    Ἆρα μὴ ἥμαρτον σήμερον;

[00453]    μὴ ἐν λόγῳ, ἢ ἐν ἔργῳ;

[00454]    ςʹ.

[00455]    Τοῦτο παραινεῖ καὶ ὁ προφήτης·

[00456]    Ὀργίζεσθε, καὶ μὴ ἁμαρτάνετε·

[00457]    ἃ λέγετε ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν, ἐπὶ ταῖς κοίταις ὑμῶν κατανύγητε.

[00458]    Ἐν ἡμέρᾳ οὐκ ἄγεις σχολήν·

[00459]    ἀλλὰ καὶ ἀρχόντων φόβος, καὶ ἑταίρων ὁμιλία, καὶ πραγμάτων φροντὶς, καὶ παιδοτροφίας πρόνοια, καὶ γυναικὸς ἐπιμέλεια, καὶ φροντὶς τραπέζης, καὶ μυρία σε περιέλκει πράγματα.

[00460]    Ὅταν δὲ ἐπὶ τὴν εὐνὴν ἔλθῃς, ἐπὶ τὸν λιμένα τὸν ἀκύμαντον, καὶ μηδείς σοι διενοχλῇ, εἰπὲ τῇ καρδίᾳ τῇ σῇ καὶ τῇ ψυχῇ·

[00461]    Ἀνηλώσαμεν τὴν ἡμέραν σήμερον, ὦ ψυχή·

[00462]    τί ἀγαθὸν εἰργασάμεθα, ἢ τί πονηρὸν ἐπράξαμεν;

[00463]    καὶ μνήσθητι τῆς γεέννης, ἵνα τῷ φόβῳ προσθῇς τῷ ἀγαθῷ, καὶ τὸ πονηρὸν ἀνέλῃς.

[00464]    Ἐὰν ᾖς ἐν τῇ κλίνῃ, καὶ ἀναμνησθῇς σου τὰ ἁμαρτή ^[55.582] ματα, δάκρυσον, καὶ δύνασαι ἐν τῇ κλίνῃ ἐξαλεῖψαι αὐτά.

[00465]    Παρακάλεσον τὸν Θεόν σου, καὶ οὕτω παράπεμψον τὴν ψυχήν σου τῷ ὕπνῳ, μαρτυράμενος τὰ ἁμαρτή ματα.

[00466]    Ποίησον αὐτῷ λόγον, καὶ ὁ Θεός σου ποιήσει σοι λόγον.

[00467]    Τί βαρὺ, τί ἐπαχθὲς, ἐπικείμενον ἐν τῇ κλίνῃ τὰ καθημερινὰ ἁμαρτήματα ἀναλογίζεσθαι;

[00468]    Καὶ ὅταν ἀναλογίσῃ, κρέμασόν σου τὸν λογισμὸν, ξέσον αὐτὸν, ἄνοιγε αὐτὸν τῷ φόβῳ τῆς γεέννης, ἐπάγαγε αὐτῷ τομὴν οὐκ ἔχουσαν ὀδύνην, δικαστήριον ποίησον σεαυτῷ φοβε ρὸν, κουφότερον ποίησον τὸν λογισμὸν, ἵνα καὶ τῇ ἑξῆς ἡμέρᾳ ὀκνηρότερος γένῃ περὶ τὸ πράττειν τὰ ἁμαρτή ματα.

[00469]    Ὅτι τὴν ἀνομίαν μου ἐγὼ γινώσκω·

[00470]    καὶ ἡ ἁμαρτία μου ἐνώπιόν μου ἐστὶ διὰ παντός.

[00471]    Σοὶ μόνῳ ἥμαρτον, καὶ τὸ πονηρὸν ἐνώπιόν σου ἐποίησα.

[00472]    Τί ἐστιν ὃ λέγεις;

[00473]    Βασιλεὺς ἤμην, σὲ ἐφοβούμην μό νον.

[00474]    Βασιλεὺς ἤμην, οὐκ ἐφοβούμην τὸν ἠδικημένον.

[00475]    Στρατιώτης μου ἦν, κολάσαι με οὐκ ἐδύνατο·

[00476]    ἀλλὰ φροντίζω διὰ σὲ, μὴ σύ με ἀπαιτήσῃς εὐθύνας.

[00477]    Σοὶ μόνῳ ἥμαρτον, καὶ τὸ πονηρὸν ἐνώπιόν σου ἐποίησα.

[00478]    [Πολλῶν, φησὶ, καὶ μεγάλων παρὰ σοῦ δωρεῶν ἀπολαύ σας, τοῖς ἐναντίοις ἠμειψάμην τὰ δῶρα, τὰ ἀπειρημένα τῷ νόμῳ δρᾶσαι τολμήσας.

[00479]    Οὐ γὰρ τοῦτό φησιν, ὅτι Τὸν Οὐρίαν οὐκ ἠδίκησα·

[00480]    ἠδίκησε μὲν γὰρ κἀκεῖνον καὶ τὴν ἐκείνου γυναῖκα·

[00481]    ἡ δὲ μεγίστη παρανομία εἰς αὐ τὸν τετόλμηται τὸν Θεὸν, τὸν ἐκλεξάμενον καὶ βασιλέα πεποιηκότα.

[00482]    Καλῶς δὲ προστέθεικε τὸ, Πονηρὸν ἐν ώπιόν σου ἐποίησα.

[00483]    Τούτου γὰρ καὶ ἡ ἱστορία μέμνη ται·

[00484]    Ὤφθη γὰρ, φησὶ, τὸ γεγονὸς πονηρὸν ἐνώπιον τοῦ Κυρίου.

[00485]    Ἐκ μέντοι τοῦ δορυαλώτου λαοῦ τοῦτο γε νόμενον οὕτω νοητέον, Σοὶ μόνῳ ἥμαρτον·

[00486]    Περὶ τὰς σὰς, φησὶ, δωρεὰς ἐγενόμην ἀχάριστος, καὶ τοὺς τεθέν τας σοι παραβέβηκα νόμους, καὶ πολλῶν ἀγαθῶν ἀπο λαύσας, ἀγνώμων περὶ ταῦτα γεγένημαι·

[00487]    τοὺς δὲ Βα βυλωνίους οὐδὲν ἀδικήσας, μεγάλα παρ' ἐκείνων ἠδίκημαι.

[00488]    Ὅπως ἂν δικαιωθῇς ἐν τοῖς λόγοις σου, καὶ νικήσῃς ἐν τῷ κρίνεσθαί σε.

[00489]    Ἑαυτῷ, φησὶ, πρόξενος ἐγενόμην κακῶν·

[00490]    τὸ δὲ σὸν δίκαιον διαλάμπει καὶ οὕτω.

[00491]    Κρίσεως γὰρ γενομένης, καὶ τῶν εἰς ἐμὲ παρὰ σοῦ γενομένων φερομένων εἰς μέσον, καὶ τῶν παρ' ἐμοῦ τετολμημένων παρεξεταζομένων ἐκείνοις, σὺ μὲν ἀποφανθήσῃ δίκαιος καὶ φιλάνθρωπος·

[00492]    ἐγὼ δὲ παράνομος ὀφθήσομαι καὶ ἀχάριστος.

[00493]    Τὸ τοίνυν, Ὅπως, οὐκ ἔστιν ἐνταῦθα αἰτίας δηλωτικόν.

[00494]    Οὐ γὰρ διὰ τοῦτο ἥμαρτεν ἢ αὐτὸς ὁ ∆αυῒδ, ἢ ὁ λαὸς, ἵνα ὁ Θεὸς δικαιωθῇ·

[00495]    ἀλλὰ τοὐναντίον, καὶ τῆς ἁμαρτίας ὑπὸ τούτων γενομένης, τοῦ Θεοῦ τὸ δίκαιον ἀναδείκνυται.

[00496]    Πᾶσαν γὰρ καὶ τούτου κἀκείνων πεποίη ται πρόνοιαν.] Ὅπως ἂν δικαιωθῇς ἐν τοῖς λόγοις σου, καὶ νικήσῃς ἐν τῷ κρίνεσθαί σε.

[00497]    Τί ἐστιν, ὃ λέ γει;

[00498]    Ἥμαρτόν σοι·

[00499]    ἐὰν γένηται δικαστήριον, νικᾷς·

[00500]    ἐὰν δέ τις δικάζῃ, νικᾷς.

[00501]    Πῶς;

[00502]    Ἐπειδὴ ἑώρα τὸν Θεὸν ἀεὶ βουλόμενον κρίνεσθαι μετὰ ἀνθρώπων·

[00503]    Ἀκούσατε, φάραγγες, θεμέλια τῆς γῆς·

[00504]    ὅτι κρίσις τῷ Θεῷ πρὸς τὸν λαὸν αὐτοῦ·

[00505]    καὶ πάλιν, Λαός μου, τί ἐποίησά σοι;

[00506]    ἢ τί παρηνώχλησά σοι;

[00507]    ἢ τί ἐλύπησά σε;

[00508]    ἀπο κρίθητί μοι·

[00509]    καὶ ἀλλαχοῦ·

[00510]    Ἄκουε, οὐρανὲ, καὶ ἐνωτί ζου, γῆ, ὅτι Κύριος ἐλάλησεν·

[00511]    Υἱοὺς ἐγέννησα καὶ ὕψωσα·

[00512]    αὐτοὶ δέ με ἠθέτησαν·

[00513]    καὶ πανταχοῦ ἑώρα τὸν Θεὸν δικαζόμενον μετὰ ἀνθρώπων·

[00514]    λέγει αὐτῷ, Παρὰ σοὶ τὰ νικητήρια·

[00515]    Ὅπως ἂν δικαιωθῇς ἐν τοῖς λόγοις σου, καὶ νικήσῃς ἐν τῷ κρίνεσθαί σε.

[00516]    Ἄνθρωπόν με ὄντα γεωργὸν, βασιλέα ἐποίησας·

[00517]    βασιλέα γενό μενον, προφήτην κατέστησας.

[00518]    Τὸν Γολιὰθ κατέβαλον οὐ ^[55.583] φύσει σώματος, ἀλλὰ δυνάμει πίστεως.

[00519]    Πορφυρίδα περι εβαλόμην.

[00520]    Ἄλλον ἐξέβαλες, καὶ ἐμὲ εἰσήγαγες·

[00521]    πλοῦτόν μοι ἔδωκας τοσοῦτον.

[00522]    ζʹ.

[00523]    Ὅπως δικαιωθῇς ἐν τοῖς λόγοις σου, καὶ νικήσῃς ἐν τῷ κρίνεσθαί σε.

[00524]    Ἐὰν εἴπῃς σὺ τὰ ἁμαρτήματά μου, καὶ μὴ ἐγὼ εἴπω, καταδικάζομαι.

[00525]    ∆ιὰ τοῦτο ἐλέους χρείαν ἔχω.

[00526]    Ἰδοὺ γὰρ ἐν ἀνομίαις συνελήφθην, καὶ ἐν ἁμαρτίαις ἐκίσσησέ με ἡ μήτηρ μου.

[00527]    Ἄνωθεν, φησὶ, καὶ ἐξ ἀρχῆς τῆς φύσεως ἡ ἁμαρτία κεκράτηκε.

[00528]    Προὔλαβε γὰρ τῆς Εὔας τὴν σύλληψιν τῆς ἐντολῆς ἡ παράβασις.

[00529]    Μετὰ γὰρ τὴν παράβασιν καὶ τὴν τοῦ πα ραδείσου στέρησιν ἔγνω Ἀδὰμ Εὔαν τὴν γυναῖκα αὐτοῦ, καὶ συλλαβοῦσα τέτοκε τὸν Κάϊν.

[00530]    Τοῦτο τοίνυν εἰπεῖν βούλεται, ὅτι τῶν ἡμετέρων προ γόνων κρατήσασα ἡ ἁμαρτία, ὁδόν τινα καὶ τρίβον διὰ τοῦ γένους εἰργάσατο.

[00531]    ∆ιδασκόμεθα δὲ διὰ τούτων ἁπάντων, οὐχ ὅτι φυσικὴ τῆς ἁμαρτίας ἡ ἐνέργεια·

[00532]    ἦ γὰρ ἂν ἦμεν ἐλεύθεροι τιμωρίας·

[00533]    ἀλλ' ὅτι ῥέπει ἡ φύσις ἐπὶ τὸ πταίειν ὑπὸ τῶν παθημάτων ἐνοχλουμένη·

[00534]    νικᾷ δὲ ὅμως ἡ γνώμη πόνοις συνεργοῖς κεχρημένη.

[00535]    Οὐ τοί νυν, ὥς τινες ἀνοήτως ὑπέλαβον, τοῦ γάμου κατηγορεῖ, οὕτω νενοηκότες τὸ, Ἐν ἀνομίαις συνελήφθην·

[00536]    ἀλλὰ τὴν ἄνωθεν ὑπὸ τῶν προγόνων τολμηθεῖσαν παρανομίαν εἰς μέσον προφέρει, κἀκείνην λέγει γεγενῆσθαι τῶν ῥευμάτων τούτων πηγήν.

[00537]    Εἰ γὰρ ἐκεῖνοι, φησὶ, μὴ ἥμαρτον, οὐκ ἂν ἐδέξαντο τοῦ θανάτου τὸ ἐπιτίμιον·

[00538]    θνητοὶ δὲ μὴ ὄντες, κρείττους ἂν ἦσαν φθορᾶς·

[00539]    τῇ δὲ ἀφθαρσίᾳ πάντως ἂν καὶ ἀπάθεια συνῆν·

[00540]    ἀπαθείας δὲ πολιτευομένης, χώραν οὐκ ἂν ἔσχεν ἡ ἁμαρτία.

[00541]    Ἐπειδὴ δὲ ἐξήμαρτον, φθορᾷ παρεδόθησαν·

[00542]    φθαρτοὶ γενόμενοι, τοιούτους καὶ γεγεννήκασι παῖδας·

[00543]    τοῖς δὲ τοιούτοις ἐπιθυμίαι καὶ φόβοι καὶ ἡδοναὶ συμπαρέπονται.

[00544]    Πρὸς ταῦτα καὶ λογισμὸς ἀγωνίζεται, καὶ νενικηκὼς μὲν ἀνακηρύττεται, ἡττηθεὶς δὲ αἰσχύνας ὀφλισκάνει.

[00545]    Ὁ δὲ Σύμμαχος, ἀντὶ τοῦ Ἐκίσσησεν, Ἐκύησε τέθεικεν.[Ἰδοὺ γὰρ ἀλήθειαν ἠγάπησας.

[00546]    Οὕτω δὲ, φησὶ, κρί νεις, καὶ τοὺς μὲν κολάζεις, τοὺς δὲ στεφανοῖς, ἐπειδὴ τὴν ἀλήθειαν στέργεις.

[00547]    Τὴν δὲ ἀλήθειαν στέργων, καὶ τῆς φύσεως εἰδὼς τὴν ἀσθένειαν, μετάδος συγγνώμης τοῖς αἰτοῦσι τὰ φάρμακα.

[00548]    Καὶ τὰ ἄδηλα καὶ τὰ κρύφια τῆς σοφίας σου ἐδήλωσάς μοι.] Ἀφεὶς εἰπεῖν τὴν βασιλείαν, λέγει τὴν προφητείαν.

[00549]    Οὕτω με ἐτίμησας, τὸν Υἱόν σου ἀπεκάλυψάς μοι καὶ γνώριμον ἐποίησας.

[00550]    Ἔμαθον ὅτι Υἱὸν ἔχεις, ὅτι σύνθρονον ἔχεις, ἔμαθον ὅτι μέλλει γίνεσθαι ἄνθρωπος.

[00551]    Εὐηγγελίσαμεν τὰ Εὐαγγέλια τῇ οἰκουμένῃ, τὸν σταυρὸν, τὸν τάφον, τὴν ἀνάστασιν, τὴν ἀνάληψιν·

[00552]    εἶπον αὐτοῦ τὴν κατάβασιν, εἶπον αὐτοῦ τὴν ἀνάβασιν, εἶπον αὐτοῦ τὴν ἐκ δεξιῶν καθέδραν, εἶ πον τῆς Ἐκκλησίας τὴν κλῆσιν, εἶπον τῶν ἐθνῶν τὴν σωτηρίαν, εἶπον τῶν Ἰουδαίων τὴν ἐκβολὴν, εἶπον τῶν ἀποστόλων τὴν ἐκλογήν.

[00553]    Ἰδοὺ γὰρ, Τὰ ἄδηλα καὶ τὰ κρύφια τῆς σοφίας σου ἐδήλωσάς μοι.

[00554]    Οὕτω με ἐτί μησας, οὕτω με ἐφίλησας, ὅτι καὶ τὸ μέγιστον μυστή ριον, τὸν Υἱόν σου ἀπεκάλυψάς μοι.

[00555]    Καὶ ποῦ ταῦτα ἐδήλωσεν;

[00556]    Ἄκουσον αὐτοῦ τοῦ προφήτου, πῶς λέγει αὐτοῦ τὴν ἐξ οὐρανοῦ κατάβασιν.

[00557]    Καταβήσεται ὡς ὑετὸς ἐπὶ πόκον.

[00558]    Τί ἐστι τοῦτο;

[00559]    Ἐπειδὴ παραγενόμενος ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, οὐκ ἦλθε σείων τὴν οἰκουμένην, οὐδὲ ἀστραπὰς ἀφεὶς, οὐδὲ κεραυνοὺς πέμπων, οὐδὲ γυμνῇ τῇ θεότητι·

[00560]    πάντα γὰρ ἂν ἀπώλετο, εἰ ἦλθε γυμνῇ τῇ θεότητι·

[00561]    οὐκ ἂν τὰ ὄρη ἤνεγκαν·

[00562]    ἐπειδὴ, Ἐπιβλέπει ἐπὶ τὴν γῆν, καὶ ποιεῖ αὐτὴν τρέ μειν, διότι ἅπτεται τῶν ὀρέων, καὶ καπνίζονται.

[00563]    Εἰ γυμνὴν τὴν οὐσίαν ἔδειξεν, ὁ ἥλιος ἂν ἐσβέσθη, ἡ σελήνη ἂν ἠφανίσθη, θάλαττα ἂν ἐξηράνθη, γῆ ἂν ἀπώλετο, ἡ φύσις ἡμῶν παρελύθη.

[00564]    ∆ιὰ τοῦτο σάρκα περιεβάλετο, ἠρέμα καὶ ἀψοφητὶ ἐρχόμενος, οὐδενὸς ἐπισταμένου, οὐδὲ αὐτοῦ τοῦ διαβόλου·

[00565]    ἀλλ' ἦλθεν ἠρέμα, καὶ ᾤκησεν ^[55.584] εἰς μήτραν παρθενικήν.

[00566]    Ὢ καινῶν καὶ παραδόξων πραγμάτων! Λίθος τήκεται, καὶ μήτρα οὐ τήκεται·

[00567]    τὰ ὄρη διαφθείρεται, καὶ ἡ μήτρα Θεὸν βαστάζει.

[00568]    Πῶς ἑρμηνεύσω;

[00569]    πῶς παραστήσω;

[00570]    Ὢ ἀπόνοια τοῦ αἱρετι κοῦ! Πῶς ἡ δούλη τὸν ∆εσπότην ἐβάστασεν;

[00571]    Ὁ ἐξετάζων τὰ ἄνω, εἰπὲ τὰ κάτω·

[00572]    ὁ πανταχοῦ παρὼν πῶς ἐν τῇ μήτρᾳ ἦν, καὶ οὐ συνεκλείετο;

[00573]    Καὶ γὰρ καὶ ἐν τῇ μήτρᾳ ἦν, καὶ ἐν τῷ θρόνῳ ἐκαθέζετο Τὸ δὲ πῶς, οὐκ οἶδα·

[00574]    πίστει δέχομαι, οὐ περιεργάζομαι λογισμῷ.

[00575]    Ἀλλ' ὅτι ἀψοφητὶ μέλλει παραγίνεσθαι, οὐ ταράττων, οὐδὲ θορυ βῶν, Καταβήσεται ὡς ὑετὸς ἐπὶ πόκον.

[00576]    Οὐκ εἶπεν, Ἐπὶ τὴν γῆν, ἀλλ', Ἐπὶ πόκον.

[00577]    Ἐπὶ γὰρ τὴν γῆν καταβαίνων ὁ ὑετὸς ψόφον ποιεῖ·

[00578]    ἐπὶ δὲ ἔριον καὶ πόκον καταβαίνων ψόφον οὐ ποιεῖ·

[00579]    τὸ γὰρ ἁπαλὸν τοῦ ἐρίου ἐκλύει τὸ ῥαγδαῖον τῆς καταβολῆς τοῦ ὑετοῦ.

[00580]    ηʹ.

[00581]    Καὶ ἵνα μάθῃς ὅτι ἀψοφητὶ ἦλθεν, οὐ ταράττων, οὐ θορυβῶν, οὐκ ἀπολλύων, οὐ λυμαινόμενος, Καταβήσεται ὡς ὑετὸς ἐπὶ πόκον.

[00582]    Εἶπες αὐτοῦ τὴν κατάβασιν τὴν ἀψοφητὶ γενομένην·

[00583]    λέγε αὐτοῦ καὶ τὴν προδοσίαν·

[00584]    Ὁ ἐσθίων ἄρτους μου, ἐμεγάλυνεν ἐπ' ἐμὲ πτερνι σμόν.

[00585]    Λέγε τῶν Ἰουδαίων τὸν φθόνον·

[00586]    Ἐμίσησάν με δωρεάν.

[00587]    Λέγε αὐτοῦ καὶ τὸ δικαστήριον·

[00588]    Ἵνα τί ἐφρύα ξαν ἔθνη, καὶ λαοὶ ἐμελέτησαν κενά;

[00589]    Παρέστησαν οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς, καὶ οἱ ἄρχοντες συνήχθησαν ἐπὶ τὸ αὐτὸ κατὰ τοῦ Κυρίου καὶ κατὰ τοῦ Χριστοῦ αὐτοῦ.

[00590]    Λέγε αὐτοῦ καὶ τὸν σταυρόν·

[00591]    Ὤρυξαν χεῖράς μου καὶ πόδας μου·

[00592]    ἐξηρίθμησαν πάντα τὰ ὀστᾶ μου.

[00593]    Λέγε αὐτοῦ καὶ τὴν βρῶσιν καὶ τὴν πόσιν·

[00594]    Ἔδωκαν εἰς τὸ βρῶμά μου χολὴν, καὶ εἰς τὴν δίψαν μου ἐπότισάν με ὄξος.

[00595]    Λέγε καὶ τὴν ἐκβολὴν τῶν Ἰουδαίων·

[00596]    Οὐ δέξομαι ἐκ τοῦ οἴκου σου μόσχους, οὐδὲ ἐκ τῶν ποιμνίων σου χιμάρους.

[00597]    Λέγε καὶ τὴν κλῆσιν τῶν ἐθνῶν·

[00598]    Πάντα τὰ ἔθνη, κροτήσατε χεῖρας, ἀλαλάξατε τῷ Θεῷ ἐν φωνῇ ἀγαλλιάσεως·

[00599]    ὅτι Κύ ριος ὕψιστος.

[00600]    φοβερὸς, βασιλεὺς μέγας ἐπὶ πᾶσαν τὴν γῆν.

[00601]    Λέγε αὐτοῦ καὶ τὰς παρὰ Ἰουδαίων λοιδο ρίας·

[00602]    Ἤλπισεν ἐπὶ Κύριον, ῥυσάσθω αὐτὸν, σωσά τω αὐτὸν, ὅτι θέλει αὐτόν.

[00603]    Λέγε αὐτοῦ καὶ τὸν τάφον·

[00604]    Ἔθεντό με ἐν λάκκῳ κατωτάτῳ.

[00605]    Λέγε αὐτοῦ καὶ τὴν ἀνάστασιν·

[00606]    Ὅτι οὐκ ἐγκαταλείψεις τὴν ψυχήν μου εἰς ᾅδην, οὐδὲ δώσεις τὸν ὅσιόν σου ἰδεῖν διαφθο ράν.

[00607]    Λέγε αὐτοῦ καὶ τὴν ἀνάβασιν·

[00608]    Ἀνέβη ὁ Θεὸς ἐν ἀλαλαγμῷ, Κύριος ἐν φωνῇ σάλπιγγος.

[00609]    Λέγε αὐτοῦ καὶ τὴν καθέδραν·

[00610]    Εἶπεν ὁ Κύριος τῷ Κυρίῳ μου·

[00611]    Κάθου ἐκ δεξιῶν μου, ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου.

[00612]    Λέγε αὐτοῦ καὶ τὴν δόξαν τῆς Ἐκκλησίας·

[00613]    Παρέστη ἡ βασίλισσα ἐκ δεξιῶν σου ἐν ἱματισμῷ διαχρύσῳ περιβεβλημένη, πεποικιλμέ νη.

[00614]    Λέγε καὶ τὸν χορὸν τῶν παρθένων·

[00615]    Ἀπενεχθή σονται παρθένοι ὀπίσω αὐτῆς.

[00616]    Λέγε καὶ τῶν ἀποστό λων τὴν ἐκλογήν·

[00617]    Ἀντὶ τῶν πατέρων σου ἐγεννήθη σαν οἱ υἱοί σου.

[00618]    Λέγε καὶ τὸ βάπτισμα·

[00619]    Ἐπὶ ὕδατος ἀναπαύσεως ἐξέθρεψέ με.

[00620]    Λέγε καὶ τὰ μυστήρια·

[00621]    Ἡτοίμασας ἐνώπιόν μου τράπεζαν ἐξ ἐναντίας τῶν θλιβόντων με·

[00622]    λέγε καὶ τὸ χρῖσμα·

[00623]    Ἐλίπανας ἐν ἐλαίῳ τὴν κεφαλήν μου, καὶ τὸ ποτήριόν σου μεθύ σκον με ὡσεὶ κράτιστον.

[00624]    Λέγε καὶ τὴν αἴτησιν τῶν ἐθνῶν·

[00625]    Αἴτησαι παρ' ἐμοῦ, καὶ δώσω σοι ἔθνη τὴν κληρονομίαν σου, καὶ τὴν κατάσχεσίν σου τὰ πέρατα τῆς γῆς.

[00626]    Ἰδοὺ γὰρ, Τὰ ἄδηλα καὶ τὰ κρύφια τῆς σοφίας σου ἐδήλωσάς μοι.

[00627]    [Ἐγὼ μέν τοι συγγνώμης οὐδεμιᾶς ἐμαυτὸν ἄξιον νομίζω, μετὰ τοσαύτας δωρεὰς γεγενημένος ἀχάριστος.

[00628]    Οὐ γὰρ μόνον τοῖς βασιλικοῖς ἐνίδρυσας θρόνοις, ἀλλὰ καὶ τὰ μετὰ μακρὸν ἐσόμενα προδεδήλωκας χρόνον, καὶ τὰ τοῖς ἄλλοις ἄδηλα, ἐμοὶ δῆλα πεποίηκας, ὡς καὶ τοὺς ἄλλους διδάξαι τὴν τοῦ μονογενοῦς σου Υἱοῦ ἐν ανθρώπησιν καὶ τὸ σωτήριον πάθος καὶ τὴν ἀνάστασιν.

[00629]    ^[55.585] Ταῦτα πάντα παρὰ τοῦ ἁγίου σου προδιδαχθεὶς Πνεύμα τος, ἱκετεύω μεταλαχεῖν ἐκείνης τῆς χάριτος, ἣν προθε σπίζω τοῖς ἄλλοις.

[00630]    ∆ιὸ βοῶ·

[00631]    Ῥαντιεῖς με ὑσσώπῳ, καὶ καθαρισθήσομαι·

[00632]    πλυνεῖς με, καὶ ὑπὲρ χιόνα λευ κανθήσομαι.

[00633]    Μόνη γὰρ ἡ τοῦ βαπτίσματος δωρεὰ ταύ την ἐργάσασθαι τὴν κάθαρσιν δύναται.] ∆ιό φησιν, ὅτι τῆς δοθησομένης ἅπασιν ἀνθρώποις προσδέομαι χάριτος.

[00634]    Ἐκείνη γὰρ ἀκριβῶς ἀποῤῥύψαι με δύναται μόνη, καὶ τῆς χιόνος μου τὴν λευκότητα δοῦναι.

[00635]    Ὅτι δὴ τὸ ὕσσω πον οὐδεμίαν ἄφεσιν ἁμαρτημάτων εἰργάζετο, ῥᾴδιον ἐκ τῶν Μωσαϊκῶν συγγραμμάτων καταμαθεῖν.

[00636]    Ἑτέρων τοίνυν ἐστὶ πραγμάτων τὸ ὕσσωπον αἴνιγμα.

[00637]    Ὑσσώπῳ γὰρ ἐν Αἰγύπτῳ τῷ αἵματι τοῦ προβάτου ταῖς φλιαῖς ἐπιῤῥαίνοντες, τοῦ ὀλοθρεύοντος τὰς χεῖρας διέφυγον.

[00638]    Τύπος δὲ ἐκεῖνα τῶν σωτηρίων παθημάτων.

[00639]    Αἷμα γὰρ κἀνταῦθα, καὶ ξύλον σωτήριον, καὶ σωτηρία τοῖς μετὰ πίστεως προσιοῦσι χορηγουμένη.

[00640]    Ἀκουτιεῖς μοι ἀγαλ λίασιν καὶ εὐφροσύνην·

[00641]    ἀγαλλιάσονται ὀστέα τετα πεινωμένα.

[00642]    Ταύτης, φησὶ, τῆς εὐφροσύνης τὰ ὦτα ἔμ πλησον, τὴν τελείαν κάθαρσιν ὑπισχνούμενος, ἵνα εἰς ἅπαντα ἡ θυμηδία διαδράμῃ τὰ τοῦ σώματος μόρια, καὶ τὰ νῦν τεταπεινωμένα ὀστᾶ τῇ κακουχίᾳ ἀνθήσῃ πάλιν, καὶ ἀπολάβῃ τὴν οἰκείαν ἰσχύν.

[00643]    Μηδὲ ἴδῃς, φησὶ, τὰς ὑπ' ἐμοῦ τετολμημένας ἀνομίας, ἀλλ' ἐμὲ τὸν ταύτας ὀλοφυρόμενον, καὶ τὴν ἀνομίαν μου ἐξάλειψον.

[00644]    Τί θέλεις, ὦ προφῆτα;

[00645]    Ἐλύθη σου τὸ ἁμάρτημα, ἠφανίσθη σου ἡ τιμωρία.

[00646]    Οὐκ ἀρκοῦμαι τούτοις·

[00647]    φιλάνθρωπον ἔχω ∆ε σπότην, πλείονα διδόντα ὧν αἰτῶ.

[00648]    Καὶ τί θέλεις;

[00649]    Προφή της ἤμην·

[00650]    θέλω προφήτης εἶναι πάλιν.

[00651]    Τὴν παῤῥησίαν ἐκείνην ζητῶ, τὴν δωρεὰν τοῦ Πνεύματος, τὴν χάριν τὴν μεγάλην.

[00652]    Ἀπέστη ἀπ' ἐμοῦ ἡ χάρις, καθάπερ περιστερὰ βόρβορον βλέπουσα·

[00653]    καθάπερ μέλιτταν βούλομαι αὐτὴν ἐπανελθεῖν.

[00654]    Ἀπόστρεψον τὸ πρόσωπόν σου ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν μου καὶ πάσας τὰς ἀνομίας μου ἐξάλει ψον.

[00655]    Εἰπὲ τί θέλεις φανερῶς.

[00656]    Καρδίαν καθαρὰν κτί σον ἐν ἐμοὶ, ὁ Θεός.

[00657]    [Ἐπειδὴ γὰρ τὸ γῆρας ἐδεξάμην τῆς ἁμαρτίας, τῇ σῇ με φιλανθρωπίᾳ καινούργησον.

[00658]    Ταῦτα καὶ δι' Ἰεζεκιὴλ τοῦ προφήτου τοῖς ἐν Βαβυλῶνι δορυαλώτοις ὑπέσχετο.

[00659]    ∆ώσω γὰρ αὐτοῖς, φησὶ, καρδίαν καινὴν καὶ πνεῦμα καινόν.

[00660]    Πνεῦμα δὲ οὐ τὸ πανάγιον λέγει, ἀλλὰ τοῦ λογικοῦ τὴν ὁρμήν·

[00661]    τουτέστι, τῇ μακρᾷ ταύτῃ παιδεύσας παιδείᾳ, καὶ διδάξας ὑμᾶς οἵους ἡ ἁμαρτία φύει καρποὺς, τὴν ἀρετὴν αἱρεῖσθαι παρασκευάσω.

[00662]    Τοῦτο κἀνταῦθα ὁ μακάριος ᾔτησε ∆αυῒδ, τήν τε βλαβεῖσαν αὐτοῦ νεουργηθῆναι καρδίαν, καὶ τὸ λο γικὸν ῥωσθῆναι, ὥστε τὴν εὐθεῖαν τρέχειν ὁδόν.

[00663]    Καὶ πνεῦμα εὐθὲς ἐγκαίνισον ἐν τοῖς ἐγκάτοις μου.]

[00664]    θʹ.

[00665]    Ὢ εὐγένεια ψυχῆς! ὢ ἔρως περὶ Θεόν! Ἵνα λαλῇς μοι πάλιν, καὶ ἐγώ σοι λαλῶ, τὴν φιλίαν ἐκείνην ζητῶ, τὴν συνουσίαν.

[00666]    Τί γὰρ, ὅτι ἀπηλλάγην κολάσεως;

[00667]    Ἐμοὶ κόλασις τὸ μὴ διαλέγεσθαί σοι.

[00668]    Φιλῶ σε, καὶ μαίνομαι.

[00669]    Οὐ δύναμαί σου τὴν οὐσίαν ἰδεῖν·

[00670]    ἀόρατος γάρ ἐστιν·

[00671]    ἀλλ' ἀπὸ τοῦ ἔρωτος τὰ ἔργα σου βλέπω, καὶ σκιρτῶ.

[00672]    Οὐκ εἶδόν σε, ἀλλ' εἶδον τὸν οὐρανὸν, καὶ ἐσκίρτησα, καὶ εἶ πον·

[00673]    Οἱ οὐρανοὶ διηγοῦνται δόξαν Θεοῦ.

[00674]    Εἶδον τὴν γῆν, καὶ εἶπον·

[00675]    Τοῦ Κυρίου ἡ γῆ καὶ τὸ πλήρωμα αὐτῆς.

[00676]    Εἶδον τὴν θάλασσαν, καὶ ἐχάρην, καὶ εἶπον·

[00677]    Αὕτη ἡ θάλασσα ἡ μεγάλη καὶ εὐρύχωρος.

[00678]    Εἶδον τὴν ἡμέραν καὶ τὴν νύκτα, καὶ ἐκέκραξά σοι·

[00679]    Σή ἐστιν ἡ ἡμέρα καὶ σή ἐστιν ἡ νύξ·

[00680]    σὺ κατηρτίσω φαῦσιν καὶ ἥλιον.

[00681]    Εἶδον τὰ ὄρη, καὶ θαυμάσας εἶπον·

[00682]    Ὄρη τὰ ὑψηλὰ ταῖς ἐλάφοις.

[00683]    Καὶ καθάπερ ὁ φιλῶν, κἂν μὴ ἴδῃ τὸν φιλούμενον, ἱμάτιον δὲ αὐτοῦ ἴδῃ ἢ ὑποδήματα, ἀγάλλεται καὶ σκιρτᾷ, καὶ ὥσπερ τινὰ λαμβάνει παρα μυθίαν τοῦ ἔρωτος·

[00684]    οὕτω δὴ καὶ ἐγὼ περιέρχομαι ἐπὶ τὸ σῶμα τῆς κτίσεως, ἀλύων καὶ ἐκμαινόμενος, ἀεί σοι λέ γων·

[00685]    Ὂν τρόπον ἐπιποθεῖ ἡ ἔλαφος ἐπὶ τὰς πηγὰς τῶν ὑδάτων, οὕτως ἐπιποθεῖ ἡ ψυχή μου πρὸς τὸν Θεὸν τὸν ἰσχυρὸν, τὸν ζῶντα·

[00686]    πότε ἥξω καὶ ὀφθή σομαι τῷ Θεῷ.

[00687]    Βασιλεὺς εἶ, διάδημα ἔχεις·

[00688]    τί θέλεις;

[00689]    Οἰχέσθω ταῦτα·

[00690]    τὸ κάλλος ἐκεῖνο ζητῶ, τὴν προφητείαν θέλω.

[00691]    Καταφρονῶ τῆς ἐξουσίας ταύτης, ὑπερορῶ τοῦ βορβόρου·

[00692]    φύλλα ταῦτα, καὶ νὺξ, καὶ ὄναρ, καὶ χόρτος.

[00693]    Τὸ κάλλος μου ζητῶ.

[00694]    Πότε ἥξει;

[00695]    Οὐ δύναμαι ἐνεγκεῖν τὴν ^[55.586] ἀναβολὴν, ἐπειδὴ τὴν παῤῥησίαν ταύτην ἀπώλεσα, ἣν ἡ ἁμαρτία διετείχισεν ἐπελθοῦσα.

[00696]    Καρδίαν καθαρὰν κτί σον ἐν ἐμοὶ, ὁ Θεός.

[00697]    Καὶ οὐ ζητῶ καρδίαν καθαρὰν μόνον, ἀλλὰ καὶ τὸν ἔνοικον αὐτῆς.

[00698]    Καὶ πνεῦμα εὐθὲς ἐγκαίνισον ἐν τοῖς ἐγκάτοις μου.

[00699]    Καλῶς εἶπεν, Ἐγ καίνισον·

[00700]    ἄνωθεν γὰρ κατεσκευάσθη ἡ οἰκία.

[00701]    Ἐπαλαίω σεν ἡ ἁμαρτία, ἐγκαινίσει ἡ χάρις σου.

[00702]    Μὴ ἀποῤῥίψῃς με ἀπὸ τοῦ προσώπου σου·

[00703]    καὶ τὸ Πνεῦμά σου τὸ ἅγιον μὴ ἀντανέλῃς ἀπ' ἐμοῦ.

[00704]    [Σαφῶς τοίνυν διὰ τού των μεμαθήκαμεν τῶν λόγων, ὡς οὐκ ἐγυμνώθη τῆς τοῦ Πνεύματος χάριτος τοῦ ἁγίου.

[00705]    Οὐ γὰρ, ὡς γυμνωθεὶς, ἀπολαβεῖν ἱκετεύει, ἀλλὰ μὴ στερηθῆναι ταύτης ἀντι βολεῖ, μηδὲ πόῤῥω γενέσθαι τῆς θείας κηδεμονίας.

[00706]    Πρόσωπον γὰρ ἐνταῦθα τὴν κηδεμονίαν ἐκάλεσεν.

[00707]    Ἀπόδος μοι τὴν ἀγαλλίασιν τοῦ σωτηρίου σου·

[00708]    καὶ πνεύματι ἡγεμονικῷ στήριξόν με.

[00709]    Ὃ μὴ ἀπώλεσεν, ἔχειν ἠντι βόλησε, τουτέστι, τὴν χάριν τοῦ Πνεύματος·

[00710]    ὃ δὲ ἀπο βέβληκεν, ἀπολαβεῖν ἱκετεύει·

[00711]    τοῦτο δὲ ἦν ἡ ἐν Θεῷ εὐ φροσύνη.

[00712]    Πάσης, φησὶ, θυμηδίας ἀπήλαυον, ἡνίκα πολ λὴν εἶχον πρὸς σὲ, ∆έσποτα, παῤῥησίαν·

[00713]    νῦν δὲ ταύτης γεγυμνωμένος, καὶ τῆς εὐθυμίας ἐστέρημαι.

[00714]    Ἐγύμνωσε δέ με τῆς παῤῥησίας ἡ δουλεία τῆς ἡδονῆς.

[00715]    ∆ιὸ ἱκετεύω τὴν προτέραν ἡγεμονίαν ἀπολαβεῖν μου τὸν νοῦν, καὶ τὴν κατὰ τῶν παθῶν ἀπολαβεῖν ἐξουσίαν.

[00716]    Πάλιν γὰρ ἐν ταῦθα πνεῦμα ἡγεμονικὸν ἐκάλεσε τὸν αὐτοκράτορα λο γισμόν.] Καὶ τί μοι δίδως, ὦ ∆αυΐδ, ἐὰν λάβῃς τὸ Πνεῦ μα;

[00717]    ∆ιδάξω ἀνόμους τὰς ὁδούς σου, καὶ ἀσεβεῖς ἐπὶ σὲ ἐπιστρέψουσιν.

[00718]    Ἐὰν λάβω τὸ Πνεῦμα, διαλέγομαι τῇ οἰ κουμένη·

[00719]    Πάντα τὰ ἔθνη, κροτήσατε χεῖρας, ἀλαλά ξατε τῷ Θεῷ ἐν φωνῇ ἀγαλλιάσεως·

[00720]    ὅτι Κύριος ὕψι στος, φοβερὸς, βασιλεὺς μέγας ἐπὶ πᾶσαν τὴν γῆν.

[00721]    Ἐὰν λάβω τὸ Πνεῦμα, λέγω·

[00722]    Κατακυρίευε ἐν μέσῳ τῶν ἐχθρῶν σου.

[00723]    Ἐὰν λάβω τὸ Πνεῦμα, λέγω·

[00724]    Οὐ δώσει τῷ Θεῷ ἐξίλασμα ἑαυτοῦ, καὶ τὴν τιμὴν τῆς λυτρώ σεως τῆς ψυχῆς αὐτοῦ·

[00725]    καὶ πάλιν λέγω·

[00726]    Μὴ σκληρύνητε τὰς καρδίας ὑμῶν, ὡς ἐν τῷ παραπι κρασμῷ·

[00727]    καὶ πάλιν·

[00728]    Πᾶσα ἀνομία ἐμφράξει τὸ στόμα αὐτῆς.

[00729]    Ἐὰν λάβω τὸ Πνεῦμα, λέγω·

[00730]    Ἔκκλινον ἀπὸ κακοῦ, καὶ ποίησον ἀγαθόν·

[00731]    ζήτησον εἰρήνην, καὶ δίωξον αὐτήν.

[00732]    ∆ιηγήσομαι τὰς εὐεργεσίας σου τὰς εἰς ἐμὲ, καὶ ἐρῶ·

[00733]    ∆εῦτε, ἀκούσατε, καὶ διηγήσομαι ὑμῖν, πάντες οἱ φοβούμενοι τὸν Θεὸν, ὅσα ἐποίησε τῇ ψυχῇ μου.

[00734]    ∆ιδάξω ἀνόμους τὰς ὁδούς σου, καὶ ἀσεβεῖς ἐπὶ σὲ ἐπιστρέψουσι.

[00735]    Καὶ τὰ Ἰουδαϊκὰ ποῦ εἰσιν;

[00736]    Οὐ θύεις μοι πρόβατα οὐδὲ μόσχους;

[00737]    Οὐ ζητεῖς ταῦτα.

[00738]    Θυσίαν γὰρ καὶ προσφορὰν οὐκ ἠθέλησας·

[00739]    ὁλοκαυτώ ματα καὶ περὶ ἁμαρτίας οὐκ ἐζήτησας.

[00740]    Σὺ εἶπας·

[00741]    Οὐ δέξομαι ἐκ τοῦ οἴκου σου μόσχους, οὐδὲ ἐκ τῶν ποιμνίων σου χιμάρους.

[00742]    Θῦσον τῷ Θεῷ θυσίαν αἰ νέσεως.

[00743]    Οὐ θέλεις ταῦτα, ἀλλὰ ζητεῖς τὰ τοῦ Υἱοῦ σου·

[00744]    θέλεις τὴν ἐπιστροφὴν τῆς πλάνης, καὶ τὴν αἵρεσιν τῆς ἀληθείας·

[00745]    ἐκείνην θέλεις τὴν θυσίαν.

[00746]    Ῥῦσαί με ἐξ αἱ μάτων, ὁ Θεὸς, ὁ Θεὸς τῆς σωτηρίας μου.

[00747]    [Συνεχῶς ἐπὶ τῇ μνήμῃ περιστρέφει τοῦ Οὐρίου τὸν φόνον.

[00748]    Τοῦτο γὰρ κἀν τῷ προοιμίῳ δεδήλωκεν, ὅτι Ἡ ἁμαρτία μου ἐνώπιόν μου ἐστὶ διὰ παντός.

[00749]    Ἀγαλλιάσεται ἡ γλῶσσά μου τὴν δικαιοσύνην σου.

[00750]    Τοῦτο ὁ Σύμμαχος οὕτως ἡρμήνευσε·

[00751]    ∆ιαλαλήσει ἡ γλῶσσά μου τὴν ἐλεημοσύνην σου.

[00752]    Οὐ γὰρ σιγήσω τῆς ἀφέσεως ἀπο λαύσας, ἀλλ' ὑμνῶν σε διατελέσω, καὶ τὰς σὰς διηγούμε νος χάριτας.

[00753]    Κύριε, τὰ χείλη μου ἀνοίξεις, καὶ τὸ στόμα μου ἀναγγελεῖ τὴν αἴνεσίν σου.

[00754]    Ἡ γὰρ ἁμαρ τία πέφυκε τὴν γλῶτταν δεσμεῖν, ἐμφράττειν τὸ στόμα.

[00755]    Ἀντιβολεῖ τοίνυν ὁ προφήτης, διὰ τῆς ἀφέσεως τῆς προ τέρας παῤῥησίας μεταλαχεῖν, καὶ τὴν γλῶτταν εἰς ὑμν ωδίαν κινῆσαι.

[00756]    Ὅτι εἰ ἠθέλησας θυσίαν, ἔδωκα ἄν·

[00757]    ὁλοκαυτώματα οὐκ εὐδοκήσεις.

[00758]    Συνᾴδει καὶ ταῦτα τοῖς εἰρημένοις ἐν τῷ πρὸ τούτου ψαλμῷ.

[00759]    Ἀκηκόαμεν γὰρ ἐκεῖ τοῦ Θεοῦ λέγοντος·

[00760]    Οὐ δέξομαι ἐκ τοῦ οἴκου σου μόσχους.

[00761]    Τοιγάρτοι παρὰ τῆς θείας ἀκούσας φωνῆς, εἰκότως ἔφη, Ὅτι εἰ ἠθέλησας θυσίαν, ἔδωκα ἂν, καὶ τὰ ἑξῆς.

[00762]    Σὺ γὰρ, φησὶν, εἴρηκας μὴ θυμήρεις εἶναί σοι τὰς τῶν ἀλόγων θυσίας, οὗ δὴ χάριν καὶ τὴν ἀρέσκουσάν σοι θυσίαν προσοίσω.] Ἐπεὶ οὖν οὐ θέλω ταῦτα, τί μοι δίδως;

[00763]    Ἔχω καὶ ἄλλην θυσίαν, ἢν ηὐδόκησας·

[00764]    Θυσία ^[55.587] τῷ Θεῷ, πνεῦμα συντετριμμένον·

[00765]    καρδίαν συντε τριμμένην καὶ τεταπεινωμένην ὁ Θεὸς οὐκ ἐξουδενώ σει.

[00766]    [Ἱερεῖον, φησὶν, ἀρεστὸν, καὶ θυμῆρές σοι τῷ Θεῷ ἡμῶν, μετριότης φρονήματος.

[00767]    ∆ιὸ σφόδρα τὴν καρδίαν μου ταπεινώσας, καὶ οἱονεὶ λίαν αὐτὴν λεπτύνας, τὴν ἀρεστήν σοι θυσίαν προσκομιῶ.] Θύσω σοι θυσίαν τὴν ταπεινοφροσύνην·

[00768]    μόνον λῦσόν μου τὸ ἁμάρτημα, δός μοι τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον.

[00769]    ιʹ.

[00770]    Ὅτι γὰρ αὕτη ἡ θυσία πολὺ τῆς Ἰουδαϊκῆς οὐ μόνον ἐστὶ νῦν, ἀλλὰ καὶ τότε ἦν βελτίων, λέγω δὲ τὴν ταπει νοφροσύνην·

[00771]    οἱ παῖδες γὰρ ἐκεῖνοι οἱ τρεῖς, οἱ ἐν τῇ Βα βυλωνίᾳ καμίνῳ τὴν φλόγα πηλὸν ἐργασάμενοι, οἱ νέοι καὶ γεγηρακότες, οἱ ὀλίγοι καὶ τῶν πολλῶν δυνατώτεροι, οἱ αἰχμάλωτοι καὶ τοῦ βασιλέως ἰσχυρότεροι, οἱ ἀπολέσαν τες πατρίδα, καὶ πίστιν μὴ ἀπολέσαντες, οἱ γυμνοὶ καὶ ἐνδεδυμένοι, οἱ πτωχοὶ καὶ εὔποροι, οἱ δοῦλοι καὶ ἐλευ θέρων ἀμείνους, οἱ τὴν κάμινον δρόσον ἐργασάμενοι, καὶ μεταβαλόντες τὰ στοιχεῖα, οἱ τοῦ πυρὸς τὴν ἐνέργειαν σβέσαντες, οὓς ἔδησεν ὁ τύραννος, καὶ ἔλυσε τὸ πῦρ, ἐλιτάνευον, καὶ ἔλεγον·

[00772]    Ἡμάρτομεν, ἠνομήσαμεν, ἠδι κήσαμεν, ἀποστάντες ἀπὸ σοῦ.

[00773]    Οὐκ ἔστιν ἄρχων, οὐδὲ προφήτης, οὐδὲ ἡγούμενος, οὐδὲ τόπος τοῦ καρπῶσαι ἐνώπιόν σου καὶ εὑρεῖν ἔλεος·

[00774]    ἀλλ' ἐν ψυχῇ συντετριμμένῃ καὶ πνεύματι ταπεινώσεως προσδεχθείημεν.

[00775]    Θυσία τῷ Θεῷ, πνεῦμα συντε τριμμένον·

[00776]    καρδίαν συντετριμμένην καὶ τεταπεινω μένην ὁ Θεὸς οὐκ ἐξουδενώσει.

[00777]    Ἀγάθυνον, Κύριε, ἐν τῇ εὐδοκίᾳ σου τὴν Σιὼν, καὶ οἰκοδομηθήτω τὰ τείχη Ἱερουσαλήμ.

[00778]    Τότε εὐδο κήσεις θυσίαν δικαιοσύνης, ἀναφορὰν καὶ ὁλοκαυ τώματα·

[00779]    τότε ἀνοίσουσιν ἐπὶ τὸ θυσιαστήριόν σου μόσχους.

[00780]    [Σαφέστερον ἐκ τούτων ἐδιδάχθημεν τῶν ῥη μάτων, ὅτι πλήρης ὁ ψαλμὸς προφητείας.

[00781]    Τοῖς ἐν Βαβυλῶνι γὰρ ἠναγκασμένοις οἰκεῖν, καὶ ποθοῦσι τὴν τῆς δουλείας ἀπαλλαγὴν, ἁρμόττει ταῦτα τὰ ῥήματα.

[00782]    Ἱκετεύουσι γὰρ οἴκτου τινὸς ἀξιωθῆναι τὴν πόλιν, τῶν περιβόλων ἀνορθουμένων, τῆς κατὰ νόμον τελουμένης λατρείας.

[00783]    Νῦν μὲν γὰρ, φησὶ, τὴν ἀλλοτρίαν οἰκοῦντας τὰς ὡρισμένας θυσίας προσφέρειν οὐκ ἔνεστιν, ἐν ἐκείνῃ μόνῃ τῇ πόλει θύειν σοι τοῦ νόμου διαγορεύοντος.

[00784]    Εἰ δὲ τῆς ἐπανόδου τύχοιμεν, καὶ τὸν νεὼν ἀνορθώσαιμεν, τηνικαῦτά σοι τὰς ἐννόμους θυσίας προσοίσομεν.] Ἔχει δὲ καὶ ἑτέραν προφητείαν τοῦ ψαλμοῦ τοῦδε τὸ τέλος.

[00785]    Ἐπειδὴ γὰρ τοῦ παναγίου Πνεύματος ἄνω τὰ δῶρα τέ θεικεν, εἶτα κατιὼν ἔδειξε τὸν Θεὸν ταῖς κατὰ νόμον θυ σίαις μὴ ἀρεσκόμενον, ἱκετεύει τὴν νέαν ἀναφανῆναι Σιὼν, καὶ τὴν ἐπουράνιον Ἱερουσαλὴμ ἐπὶ γῆν πολισθῆναι, καὶ τάχιστα παρασχεθῆναι τὴν καινὴν πολιτείαν, τὴν οὐκ ἄλογα προσφέρουσαν θύματα, ἀλλὰ τὴν τῆς δι καιοσύνης ἀναφορὰν καὶ θυσίαν.

[00786]    Τοίνυν ἐνταῦθα προσ έχετε, παρακαλῶ·

[00787]    καὶ γὰρ πάντας ὑμᾶς διδασκάλους ποιῆσαι βούλομαι, πάντας μονάζοντας·

[00788]    οὐ τῷ μὴ ἔχειν γυναῖκας, ἀλλὰ τῷ εὐλάβειαν ἐνδείκνυσθαι, εὐλαβεῖς, πῦρ πνέοντας.

[00789]    Τί οὖν ἐστι τὸ ζητούμενον;

[00790]    Τοῦτό ἐστιν, ηὔξατο, ἐξωμολογήσατο, παρεκάλεσεν, ἐδεήθη, ἱκέτευσε, δάκρυα ἐξέχεεν, ᾔτησε καρδίαν καθαρὰν, πίστιν ἔδωκε.

[00791]    Τὸ ζητούμενον, εἰ ἐπέτυχε.

[00792]    Πολλὴ ἡ ἡδονὴ τοῦ σάλου.

[00793]    Οὐχ οὕτω τέρπεται κυβερνήτης ὄπισθεν αὐτοῦ τῶν κυ μάτων ἐγειρομένων, καὶ εἰς τὸ πρόσω συνωθούντων τὴν ὁλκάδα, κατὰ πρύμναν ἱσταμένου τοῦ πνεύματος, ὡς ἐγὼ τὴν θάλατταν ταύτην ὁρῶν ἀγάλλομαι καὶ σκιρτῶ.

[00794]    Οὐ γὰρ βλέπω κύματα μόνον σαλευόμενα, ἀλλὰ καὶ τὸ πλῆ θος πλεονάζον καὶ κινούμενον·

[00795]    σαλευομένους καὶ πνιγο μένους, καὶ οὐκ ἀναχωροῦντας·

[00796]    βιαζομένους, καὶ οὐκ ἀποπηδῶντας·

[00797]    θλιβομένους, καὶ τὴν διάνοιαν στηρίζον τας.

[00798]    Ἡ γὰρ ἐπιθυμία τοῦ λόγου διεγείρει τὴν προθυμίαν.

[00799]    Τὸ οὖν ζητούμενον, τοῦτό ἐστιν·

[00800]    Ηὔξατο, ἐδεήθη, παρ εκάλεσεν, ἱκέτευσεν, ἀπέθετο τὴν κόλασιν, ἀνωρθώθη ἀπὸ τῆς τιμωρίας.

[00801]    Τὸ ζητούμενον, εἰ εἰς τὴν προτέραν

[00802]    ^[55.588] παῤῥησίαν ἐπανῆλθεν·

[00803]    εἰ τοῦ ἁγίου Πνεύματος τὴν χάριν ἐδέξατο·

[00804]    εἰ, ὅπερ ᾔτησεν, ἔλαβε, καρδίαν καθαρὰν καὶ πνεῦμα εὐθές·

[00805]    εἰ τοσοῦτον ἴσχυσε ἡ μετάνοια, ὥστε εἰς τὴν προτέραν εὐγένειαν ἀποκαταστῆσαι αὐτόν.

[00806]    Προσέχε τε μετ' ἀκριβείας·

[00807]    Οὗτος ὁ ψαλμὸς ὁ πεντηκοστός ἐστι.

[00808]    Ποῖος;

[00809]    Ὁ περὶ τῆς ἁμαρτίας, ὁ περὶ τῆς ἐξομολογήσεως, ὁ περὶ τῆς αἰτήσεως, πεντηκοστός.

[00810]    Μετὰ τοῦτον ἔγραψεν ἑξηκοστὸν, ἑβδομηκοστὸν, ὀγδοηκοστὸν, ἐνενη κοστὸν, ἑκατοστόν.

[00811]    Ἵνα οὖν μή τις λέγῃ·

[00812]    Τί γὰρ, ὅτι ἔγραψε ψαλμούς;

[00813]    οὐκ ἔγραψε δὲ αὐτοὺς Πνεύματι ἁγίῳ·

[00814]    οὐ γὰρ ἔλαβε Πνεῦμα ἅγιον·

[00815]    ἀλλ' ἁπλῶς ἔγραψε συνέσει ἀνθρωπίνῃ τοὺς μετὰ ταῦτα·

[00816]    ἔρημος γὰρ ἦν Πνεύματος ἁγίου.

[00817]    Ἡ μὲν γὰρ ἁμαρτία αὐτῷ συνεχωρήθη, τὸ δὲ Πνεῦμα αὐτῷ οὐκ ἐδόθη.

[00818]    Αὐτὸς μὲν γὰρ ᾔτησεν·

[00819]    οὐδαμοῦ δὲ εὑρίσκομεν ἀπόκρισιν λέγουσαν, ὅτι ∆έδωκά σοι.

[00820]    Πρόσχες, παρακαλῶ·

[00821]    Ἔγραψε πεντηκοστὸν, ἑξηκοστὸν, ἑβδομηκοστὸν, ὀγδοηκοστὸν, ἐνενηκοστὸν, καὶ ἑκατοστόν.

[00822]    Γράφει καὶ ἄλλον ψαλμὸν μετὰ τὸν ἑκατοστὸν, μετὰ καὶ ἄλλους πολλοὺς ψαλμοὺς λέγων, Εἶπεν ὁ Κύριος τῷ Κυρῴ μου·

[00823]    Κάθου ἐκ δεξιῶν μου, ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου.

[00824]    Τοῦτον οὖν τὸν ψαλμὸν μετὰ τὴν ἁμαρτίαν ῥηθέντα εὑρίσκομεν ἐν Πνεύματι ἁγίῳ λεχθέντα.

[00825]    Πόθεν δῆλον;

[00826]    Ὁ Χριστὸς ἐδή-λωσεν.

[00827]    Ἐπειδὴ γὰρ πάντα εἰργάσατο, θάλατταν ἐχαλίνωσε, λεπροὺς ἐκάθηρε, δαίμονας ἐφυγάδευσε, κακίαν ἀπήλασε, παραλυτικὸν ἔσφιγξε, φωνὴ ἄνωθεν κατέβαινεν·

[00828]    Οὗτός ἐστιν ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητὸς, ἐν ᾧ εὐδόκησα, αὐτοῦ ἀκούετε·

[00829]    ὁ Κύριος αὐτῷ ἐμαρτύρησε, τὰ πράγματα ἐβόα, τὸ Πνεῦμα ἐν εἴδει περιστερᾶς ἦλθεν ἐπ' αὐτὸν, Ἰωάννης ἐμαρτύρησεν αὐτῷ·

[00830]    Ἰδὲ ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου·

[00831]    λοιπὸν ὡς ἔμελλεν ἐπὶ τὸν σταυρὸν ἀναβαίνειν, καλέσας αὐτοὺς, λέγει αὐτοῖς·

[00832]    Τί ὑμῖν δοκεῖ περὶ τοῦ Χριστοῦ;

[00833]    Οὐκ ἠρώτησα ὑμᾶς ἐν ἀρχῇ·

[00834]    οὐκ ἐμαρτύρησα ἐν ἀρχῇ ὑμᾶς, ὅτι οὐδέπω ἀπόδειξιν ὑμῖν θεότητος παρέσχον.

[00835]    Ὅτε δὲ καὶ στοιχεῖα πάντα ἔδειξάν μου τὴν θεότητα, ὅτε ὁ Πατὴρ, ὅτε ἡ πρὸς αὐτὸν ὁμόνοια, ὅτε ἡ ἐμὴ διδασκαλία πάντας ἐκεῖ ἐχειραγώγησεν, ὅτε οὐδὲ σκιὰν ἔχετε ἀντιλογίας, Τί νῦν ὑμῖν δοκεῖ περὶ τοῦ Χριστοῦ;

[00836]    τίνος ἐστὶν υἱός;

[00837]    Λέγουσιν ἐκεῖνοι οἱ ἀγνώμονες καὶ ἀναίσχυντοι, Τοῦ ∆αυῒδ, ἀρνούμενοι τὴν θεότητα, καὶ οὐ θέλοντες εἰπεῖν, ὅτι τοῦ Θεοῦ ἐστι.

[00838]    Τί οὖν αὐτός;

[00839]    Πῶς οὖν ∆αυῒδ ἐν Πνεύματι ἁγίῳ Κύριόν με καλεῖ, λέγων·

[00840]    Εἶπεν ὁ Κύριος τῷ Κυρίῳ μου;

[00841]    Κάθου ἐκ δεξιῶν μου, ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου;

[00842]    Εἰ δὲ Πνεῦμα εἶχεν ὁ ∆αυῒδ, ἐλύθη ἡ ἁμαρτία·

[00843]    εἰ δὲ ἐλύθη ἡ ἁμαρτία, καὶ τὴν αἴτησιν ἔλαβε.

[00844]    Λέγει γὰρ ὁ ∆αυΐδ·

[00845]    Καρδίαν καθαρὰν κτίσον ἐν ἐμοὶ, ὁ Θεὸς, καὶ πνεῦμα εὐθὲς ἐγκαίνισον ἐν τοῖς ἐγκάτοις μου.

[00846]    Ὁρᾷς ὅτι πάλιν ἐπὶ τὸ ἀξίωμα τὸ ἑαυτοῦ ἐπανῆλθε;

[00847]    Πάλιν προφήτης ἐγένετο, πάλιν περὶ Χριστοῦ διαλέγεται, πάλιν ἀπέλαβεν ἑαυτοῦ τὴν παῤῥησίαν, καὶ οὐδὲν ἐλυμήνατο αὐτὸν ἡ ἁμαρτία.

[00848]    Εἶδες πόση τῆς μετανοίας ἡ δύναμις;

[00849]    Τί λέγω;

[00850]    Καὶ ζῶν καὶ τελευτῶν ἴσχυσεν.

[00851]    Ἦλθόν ποτε βάρβαροι, καὶ τὴν πόλιν ἐπολιόρκουν.

[00852]    Ὁ Ἐζεκίας δίκαιος ὢν παρεκάλει τὸν Θεὸν καὶ ἠξίου, λέγων·

[00853]    Ἐλέησόν με, Κύριε, καὶ φεῖσαι τῆς πόλεως ταύτης.

[00854]    Ἔρχεται πρὸς αὐτὸν ὁ προφήτης Ἡσαΐας, καὶ λέγει, ἵνα μὴ νομίσῃ ἐκεῖνος, ὅτι ἡ δικαιοσύνη αὐτοῦ ἠκούσθη·

[00855]    καίτοι τελευτήσας ἦν ὁ ∆αυῒδ καὶ ἔχων χίλια ἔτη ἐν τῷ ᾅδῃ·

[00856]    τί οὖν λέγει;

[00857]    Ὑπερασπιῶ σου καὶ τῆς πόλεως ταύτης δι' ἐμὲ καὶ διὰ ∆αυῒδ τὸν παῖδά μου.

[00858]    Ὁ ∆αυῒδ ἀπέθανε, καὶ ἡ παῤῥησία αὐτοῦ ζῇ, καὶ ὁ τελευτήσας τοῦ ζῶντος προΐστατο.

[00859]    Ὢ δικαίου καὶ μετὰ τὴν τελευτὴν τειχομαχοῦντος! Ἐνταῦθα δὲ καταπαύσω μου τὸν λόγον, ἱκανῶς, ὡς οἶμαι, τὴν λύσιν ἀποδοὺς τῶν ζητουμένων, ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, ᾧ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

[00860]    Ἀμήν.

© 2006 Cooperatorum Veritatis Societas quoad hanc editionem iura omnia asservantur.
0345-0407 - Iohannes Chrysostomus - In Psalmum 050 homilia 2
Litterarum Omnium Conspectus: 154 Litterae, quae repetitae sunt in 37,611 occasionibus